رایج ترین بیماری های پوستی ورزشکاران

از آکنه بدنسازان تا عفونت قارچی سوارکاران

تعریق از شایع‏ترین عوامل بروز بیماری‏های پوستی در ورزشکاران است. با تعریق هرچه بیشتر پوست، محیط برای تکثیر باکتری‏ها و سایر میکروارگانیسم‏ها مساعدتر می‏شود...

عوامل میکروبی از طریق سطوحی مانند تشک و تجهیزات ورزشی نیز می‏توانند منتقل شوند. اگر لباس‏های مرطوب ورزشی هم بعد از تمرین تعویض نشوند، خطر ایجاد التهاب باکتری‏های فولیکول مو یعنی فولیکولیت افزایش می‏یابد. این عفونت در ورزشکارانی که تماس مستقیم با رقیب دارند مثل کشتی‌گیران شیوع دارد.

مهم‏ترین راه جلوگیری از گسترش عفونت‏های پوستی هم شستشوی بدن، لباس‏ و حوله است. به همین دلیل ورزشکاران باید بعد از هر تمرین یا بازی دوش بگیرند و در سالن دستان خود را با آب و صابون (ترجیحا آب گرم) به مدت ۲۰ ثانیه بشویند و پس از شستشو دست‏ها را با استفاده از حوله کاغذی یا خشک‌کن هوا، خشک کنند. شیر آب را هم با کمک حوله کاغذی ببندند. اگر آب و صابون در دسترس نباشد، هم توصیه می‏شود از ضدعفونی‏کننده دست استفاده کنند. در ادامه این مطلب، به بررسی مشکلات شایع پوستی در میان ورزشکاران می‌پردازیم که برخی از آنها با تابستان و گرمای هوا ارتباط مستقیمی دارند.

● بدنسازان و آکنه

امروزه بیشتر افراد در باشگاه‏های ورزشی برای داشتن اندامی متناسب بیشتر به کار با دستگاه‏های ورزشی روی می‏آورند اما ‏مالش‌ و اصطکاک پشت بدن در اثر تماس با دستگاه‌های ورزشی ممکن است باعث بروز آکنه یا تشدید آن شود. در افراد مستعد آکنه یا کسانی که پوست چربی دارند، لرزش ناشی از این دستگاه‏ها و عرق، باعث ایجاد تاول‌های سطحی و جوش نیز می‏شود. نوعی آکنه یا جوش در اثر گرما و سایش در نواحی‏ای مانند شانه‏ها، پشت و سر به وجود می‏‏آید. درواقع ایجاد حرارت و سایش بین پوست و تجهیزات ورزشی مانند راکت تنیس، کفش، پدها، محافظ‏های بدن و... در بروز این عارضه نقش دارند که در نهایت افزوده شدن عرق نیز باعث تبدیل این سایش به تاول می‏شود.

توصیه‌ای به بدنسازان: هنگام استفاده از تجهیزات ورزشی، نیمکت و... یک حوله تمیز را مانعی برای تماس پوست با آنها قرار دهید. پس از استفاده از تجهیزات مشترک ورزشی هم حتما حوله شخصی و دستانتان را بشویید. برای پیشگیری و درمان آکنه هم بهتر است لباس‏های تمیز نخی بپوشید و بلافاصله بعد از فعالیت ورزشی ناحیه مبتلا را بشویید و از محلول کراتولیتیک روی ضایعه استفاده کنید. نتایج یک مطالعه نشان می‏دهد استفاده از ضدتعریق‏ها روی پاشنه پا قبل از فعالیت ورزشی باعث پیشگیری از ایجاد تاول می‏شود. مصرف پودر بچه و اسپری‏های ضدعرق نیز می‏تواند باعث کاهش رطوبت پا شود. پوشیدن دولایه جوراب نیز از سایش جلوگیری می‏کند.

● شناگران و بیماری‌های پوستی

زگیل پوستی بیماری ویروسی شایعی است که در فصل تابستان و در مکان‏های شلوغ مثل استخرها و سالن‏های ورزشی به‏راحتی منتقل می‏شود. این ویروس‏ها حتی از طریق تشک کشتی و تماس بدنی هنگام ورزش کردن از فرد آلوده به دیگران منتقل می‌شوند. در فصل گرما به دلیل رطوبت و تعریق، زمینه رشد و انتقال این ویروس مساعدتر است. بیماری پای ورزشکاران، عفونتی شایع و مسری که در کف پا و پوست بین انگشتان ایجاد می‏شود. وجود رطوبت، آب و هوای گرم، عوض نکردن کفش و جوراب و نشستن مرتب پا از عوامل تشدیدکننده این بیماری است. البته تماس پا با کفپوش نواحی مرطوب مثل حمام، استخرهای شنا و رختکن‏ها و نیز پوشیدن کفش فرد مبتلا نیز احتمال ابتلا را افزایش می‏دهد. با رعایت نکته‌های بهداشتی می‏توان به خوبی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. بیماری قارچی ناشی از رطوبت در ناحیه کشاله ران نیز شایع است. در این حالت پوشیدن لباس‏های نخی یا گشاد و تمیز توصیه می‏شود و ناحیه کشاله ران نیز باید خشک نگه داشته شود.

توصیه‌ای به شناگران: با توجه به اینکه امکان انتقال ویروس از راه‏های بسیار ساده وجود دارد، بیماری باید سریع تشخیص داده و درمان شود. برای پیشگیری توصیه می‏شود هر روز پای خود را بشویید و فضای بین انگشتان را کاملا خشک کنید و پودرخشک‏کننده بین انگشتان پا بمالید. جوراب خود را هر روز عوض کنید و از پوشیدن جوراب‏هایی از جنس الیاف مصنوعی خودداری کنید. جوراب‏هایی با جنس نخ، پشم یا سایر موادطبیعی و جاذب رطوبت بهترین هستند. در تمرین‏های طولانی پاها را در معرض جریان هوا قرار دهید.

● کشتی‌گیران و عفونت پوستی

تماس‌های نزدیک و پوست به پوست کشتی‌گیران و تماس با سطوح آلوده مانند تشک ورزشی، خطر انتقال انواع عفونت‌ها مخصوصا عفونت‏های پوستی را در آنها افزایش می‌دهد. عفونت‏های پوستی در ورزش می‏تواند علل باکتریایی، ویروسی یا قارچی داشته باشد و زردزخم، کورک، تبخال عفونی و زگیل مسری در کشتی‌گیران بیشتر دیده می‏شود. زردزخم نوعی عفونت مسری است که عامل بروز آن باکتری‌های استافیلوکوک و استرپتوکوک هستند. این عفونت به صورت ثانویه در محل‌های ساییدگی و خراش‏هایی که موقع کشتی پدید می‌آیند، ایجاد می‌شود. عفونت‌های قارچی، مخصوصا در پوست سر، بین جوانان کشتی‌گیر شایع است. در کشتی‌گیران مستعد، بروز عفونت‌های قارچی به تعریق و اصطکاک‌هایی که هنگام تمرین ایجاد می‏شود، مربوط است. کورک نیز در ورزشکاران تظاهر پیدا می‏کند و در کشتی‏گیران بروز آن شایع‏تر است.

توصیه‌ای به کشتی‌گیران: هرگونه ضایعه?های پوستی یا زخمی که روی پوست ایجاد می‏شود، بلافاصله به مربی و پزشک خود گزارش دهید. از فشار روی زخم‏های پوست که می‏تواند عفونت را بدتر و احتمالا آن را به دیگران منتقل کند، پرهیز کنید. به هیچ‏وجه کورک را نترکانید زیرا باعث انتشار عفونت خواهد شد.

● دوندگان و ضایعات سایشی

سایش نیز عاملی شایع برای بروز ضایعات پوستی در ورزشکاران است که معمولا در اثر اصطکاک در نواحی بین پوست و لباس ورزشی و نیز سطوح دیگر پوست ایجاد می‏شود. کف دست و پاشنه پا مستعد این عارضه هستند. علاوه بر این، اصطکاک ناشی از سایش بین لباس و پوست می‏تواند باعث التهاب و حتی خونریزی در نواحی مختلف بدن شود که این پدیده در نوک پستان دونده‏ها به‏طورشایع اتفاق می‏افتد.

توصیه‌ای به دوندگان: پوشیدن لباس‏های سبک و نرم و نیز استفاده از چسب زخم روی نیپل می‏تواند از این مشکل پیشگیری کند. استفاده از کرست ورزشی نیز مانع از ایجاد این عارضه در زنان دونده می‏شود.

● سوارکاران و عفونت قارچی

سوارکاران و افرادی که دچار اضافه وزن هستند یا کسانی که در فعالیت‏های بدنی سنگین شرکت می‏کنند، بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند. عفونت قارچی در سوارکاران در اثر خارش و عمل سایش و رطوبت به وجود می‌آید.

توصیه‌ای به سوارکاران: پوشیدن لباس گشاد، کم کردن اصطکاک، به کار بردن پودر و خشک نگه‌داشتن ناحیه در پیشگیری از خارش و عفونت‌های قارچی موثر خواهد بود.

دکتر سیدمسعود داودی

متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‏ا...