ضرورت تقویت نهاد برنامه ریزی

تحولات سازمان مدیریت كه می تواند در زمره مهمترین و حساسترین تصمیمات اقتصادی دولت نهم باشد با واكنشهای مختلفی روبه رو بوده است كه در این میان به نظر می رسد كفه مخالفتها و انتقادها …

تحولات سازمان مدیریت كه می تواند در زمره مهمترین و حساسترین تصمیمات اقتصادی دولت نهم باشد با واكنشهای مختلفی روبه رو بوده است كه در این میان به نظر می رسد كفه مخالفتها و انتقادها سنگین تر باشد. فارغ از فرآیندها و متغیرهای دخیل در بروز چنین تصمیمی چند نكته در این زمینه قابل توجه است:

۱ - تأمل در نحوه تحقق این اهداف بر اساس طرح تغییر ساختار و ماهیت سازمان مدیریت بیانگر نادرست بودن شیوه اجراست. در واقع می توان گفت تمركز زدایی از جایی كه نمی بایست آغاز می شد یا در اولویت نبود، آغاز شده است. تجربه بسیاری از كشورهایی كه در مدار توسعه یافتگی قرار گرفته اند، نشان می دهد، تمركز زدایی عمدتاً در ابعاد اجرایی و كارآفرینی است. شرایط كنونی ایران به دلیل جای گرفتن در مرحله انتقالی توسعه و فقدان زیرساختها و بسترهای اقتصادی و همچنین نبود پارادایمهای واحد توسعه ای اقتضا می كند نهاد مدیریت و برنامه ریزی در جهت فراهم كردن چارچوبهای توسعه ای و نظارت حفظ شده و از گسیختگی و پراكندگی فكری بیشتر آن جلوگیری شود. اقدام اخیر در جهت تغییر ساختار سازمان مدیریت حتی اگر با اعتقاد به حفظ نقش واقعی سازمان باشد به تضعیف جایگاه و میزان تأثیر گذاری آن در سیاستگذاری كلان توسعه ای كشور لطمه زده و از این بابت هزینه های سنگینی به كشور تحمیل می گردد.

۲ - تمركززدایی امری تدریجی، منسجم و توأم با برنامه ریزی است. این مهم نمی تواند به صورت بخشی و بدون ارتباط سازمانی با بخشهای دیگر صورت گیرد. طرح اخیر فاقد این ویژگی هاست. اولاً بسترهای كارشناسی و فكری برای انتقال سازمانهای مدیریت استانی به استانداریها فراهم نیست. ثانیاً، قالب فكری استانداریها عمدتاً در مسایل سیاسی و امنیتی نهادینه شده و عموماً این نهادها با چارچوبهای توسعه و برنامه ریزی بیگانه هستند. بنابر این اگر طرح مزبور در یك فرایند چند ساله مثلاً تا پایان برنامه چهارم و تغییر تدریجی بافتهای فكری و اجرایی استانداریها صورت می گرفت، به نظر مفیدتر می رسید.

۳ - در شرایطی تغییر ساختار سازمان مدیریت مورد توجه قرار گرفته كه اخیراً سیاستهای كلان اصل ۴۴ برای رونق و تحرك اقتصادی از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است. با توجه به اهمیت این سیاستها و نقشی كه در رونق و تعالی اقتصادی كشور دارد، وجود یك نهاد كارشناسی قدرتمند برای برنامه ریزی و پشتوانه فكری و تدوین سیاستهای مورد نیاز به ویژه در قالب بودجه و برنامه های توسعه ای میان مدت ضروری به نظر می رسد.

۴ - سازمان مدیریت و برنامه ریزی در میان نهادهای مختلف دولتی كارشناسی ترین، علمی ترین و منسجم ترین نهاد به شمار می آید. این سازمان تجربه تدوین چندین برنامه توسعه به ویژه پس از انقلاب را دارد و از یك پشتوانه بزرگ انسانی و فكری با تجربه برخوردار است. این نهاد پس از آزمون و خطاهای مختلف به ویژه در دو دهه اخیر به نظر می رسد كه به یك انسجام فكری نزدیك شده است و از هم اكنون باید برای آن نقش موثر و مفید در برنامه ریزی توسعه ای كشور قایل شد.

دكتر علیرضا سلطانی