آیا علت وقوع انقلاب ایران اقتصادی بوده است؟

میشل فوکو ، فیلسوف مشهور فرانسوی و نظریه پرداز پسامدرنیسم در جریان انقلاب اسلامی ایران به تهران و قم مسافرت کرده و از نزدیک شاهد وقوع انقلاب بوده است.ناگفته نماند که وی مقالات …

میشل فوکو ، فیلسوف مشهور فرانسوی و نظریه پرداز پسامدرنیسم در جریان انقلاب اسلامی ایران به تهران و قم مسافرت کرده و از نزدیک شاهد وقوع انقلاب بوده است.ناگفته نماند که وی مقالات متعددی در این باره منتشر کرده است.فوکو در خصوص ریشه یابی علل وقوع انقلاب اسلامی ایران معتقد است که این انقلاب نمی تواند با انگیزه های اقتصادی و مادی صورت گرفته باشد زیرا جهان شاهد شورش و قیام همه مردم بر علیه قدرتی می باشد که مشکلات اقتصادی آن در حدی بزرگ نبوده که در نتیجه آن ، میلیون ها ایرانی به خیابان بریزند و قیام کنند.از این روی ، ریشه این انقلاب را باید در جایی دیگر جستجو کرد.از دیدگاه فوکو ، شکل و محتوای مذهبی انقلاب اسلامی ایران امری عارضی ، اتفاقی و تصادفی نیست بلکه در حقیقت این رهبری مذهبی بود که با تکیه بر موضع مقاوم و انتقادی سابقه دار مکتب تشیع در برابر قدرت های سیاسی حاکم و نیز نفوذ عمیق در دل ایرانیان توانست آنان را اینگونه به قیام وا دارد.آن هم علیه رژیمی که بی شک یکی از مجهزترین ارتش های دنیا را در اختیار داشت و از حمایت مستقیم آمریکا و دیگر قدرت ها برخوردار بود.او در خصوص نقش برجسته رهبری انقلاب می گوید :

((شخصیت آیت الله خمینی پهلو به افسانه می زند.هیچ رئیس دولتی و هیچ رهبر سیاسی ای حتی به پشتیبانی تمام رسانه های کشورش نمی تواند ادعا کند که مردمش با او پیوندی چنین شخصی و نیرومند دارند.))

به نظر فوکو ، روح انقلاب اسلامی در این حقیقت نهفته است که ایرانی ها از خلال انقلاب خود در صدد ایجاد تغییر و تحول در خویش بودند.در واقع هدف اصلی آنها ایجاد تحولی بنیادین در وجود فردی و در حیات سیاسی و اجتماعی و در نحوه تفکر و شیوه نگرش خویش بود.ایرانیان خواهان این بودند که تجربه و نحوه زیستن خود را دگدگون سازند و برای این منظور ، بیش از هر چیز خود را هدف قرار داده بودند.آنان راه اصلاح را در اسلام یافتند.اسلامی که برای آنان هم دوای درد فردی و هم درمان بیماری ها و نواقص اجتماعی بود.

مهدی خانعلی زاده