بهترین کار برای بهترین مردم

بهترین کارها واقعاً چیست اگر بخواهیم جزو کسانی باشیم که بهترین کارها را انجام می دهند, چه کار کنیم

بهترین کارها واقعاً چیست؟ اگر بخواهیم جزو کسانی باشیم که بهترین کارها را انجام می دهند، چه کار کنیم؟

انسان بطور طبیعی کمال گراست و در میان مراتب و سطوح کمالی نیز بهترین ها و سطح عالی و بلکه غایی آن را می جوید؛ هر چند که شرایط انسانی در دنیا به وی امکان نمی دهد تا در کمالی به تمامیت آن برسد، افزون بر اینکه تمامیت به یک معنا همان خدا بودن نه خدا شدن است که دست نیافتنی است و تنها انسان می تواند به جایی برسد که امکان -خدایی شدن برای یک مخلوق وجود دارد؛ چنان که پیامبر(ص) و معصومان(ع) به چنین جایگاهی از کمال دست یافتند و خدایی شدند.

● لزوم کمال گرایی انسان

خداوند از انسان ها خواسته است که همواره کمال گرا باشند و برترین و بهترین ها را غایت خود قرار دهند. در میان بهتر و بهترین، خوب و خوب و خوب ترین، نیک و نیکوتر و نیکوترین و زیبا و زیباتر و زیباترین، آن صفت تفضیلی را برگزینند که به یک معنا تمام است و در برتری برای مخلوق، برتر از آن متصور نباشد. از این رو خواهان انتخاب احسن در هر کار خوبی است. (نساء، آیه ۸۶؛ اعراف، آیه ۱۴۵) خداوند نیز این گونه عمل می کند و برای همین اگر کار خوبی انجام دهیم بهترین را نصیب ما می کند و پاداش می دهد که نه چشم دیده و نه گوش شنیده و نه به قلب و ذهن کسی خطور می کند. (نحل، آیات ۹۶ و ۹۷ و آیات دیگر).

مشکل ما آدم ها در زندگی این است که با امور بسیاری سر و کار داریم. در این امور همواره مواجه با اموری از جنس بد و خوب و زشت و زیبا و حق و باطل هستیم. در میان خوب ها نیز با مواردی مواجه می شویم که در یک کاری یکی خوب یکی خوب تر و آن سومی خوب ترین است. مثلا کتاب های زیادی است که برخی باطل و بد و زشت و برخی دیگر خوب است. در میان کتابهای خوب نیز مواجه با کتاب های در سطوح خوب تر و خوب ترین هستیم. از سویی وقت و عمر زیادی هم نداریم که به همه بپردازیم و ناچار باید دست به انتخاب بزنیم. این جاست که نشان می دهیم که چه انسان با فهم و با شعوری هستیم و ارزش و اعتبار خود را این گونه به نمایش می گذاریم.

اگر بخواهید خود یا دیگری را بر ترازوی ارزیابی قرار دهید و ارزش و ارجمندی هر کسی را بسنجید می بایست به انتخاب های او توجه کنید. انتخابها نشان می دهد که در چه درجه و سطح از شعور و ادراک است و می فهمد چه کاری را انجام دهد که بیشترین سود برای خود و دیگران را به همراه دارد. بنابراین، اگر شخص همواره در میان خوب و خوب تر و خوب ترین، انتخاب خوب ترین را داشته باشد نشان می دهد که سطح فهم و شعور و ادراک او بیش از همه است و همین مساله نیز موجب ارزشمندی انتخاب بلکه خود او می شود. پیامبر(ص) می فرماید: اعظم الناس قدرا من ترک ما لایعینه ارجمندترین مردم کسی است که آنچه را که برایش سودی ندارد رها کند. (الامالی، صدوق، ص ۷۳) در حقیقت ترک کارهای بیهوده نشان می دهد که تا چه اندازه برای خودش ارزش قایل است. از این رو باید همواره نه تنها بیهوده را رها بلکه در میان با فایده ها، بهترین ها و احسن آن را انتخاب کند.

● بندگی خدا، بهترین عمل

شکی نیست که بندگی خدا بهترین کار است؛ چرا که تنها راه رسیدن به یقین شهودی (حجر، آیه ۹۹: و خدایی و ربانی شدن (آل عمران، آیه ۷۹) و رهایی از نواقص و بدبختی های دنیا و آخرت است. (سوره عصر و آیات دیگر) اصولا انسان برای بندگی آفریده شده است. (ذاریات، آیه ۵۶) امام سجاد(ع) در این باره می فرماید: من عمل بما افترض الله علیه فهو من خیر اللناس؛ کسی که به آنچه خداوند بر او واجب ساخته عمل کند از بهترین مردمان است. (جهاد النفس، ص ۲۳۷)

اما بندگی خدا به معنای خدایی شدن، معنایی جز داشتن صفات کمالی در حد برترین ها و بهترین ها ندارد. پس بنده خوب خدا کسی است که بهترین ها را در صفات خوب و فضایل انسانی داراست. بر همین اساس باید در اخلاق دارای خلق عظیم باشد (قلم، آیه ۴) و با مردم خوشرفتار و آدمی خوشخو باشد؛ چرا که پیامبر(ص) ماموریت داشته تا مردم را خدایی کند و اخلاق خدایی را به ایشان بیاموزد و تعلیم و تزکیه کند. از همین رو ماموریت خودش را که در قرآن به تعلیم و تزکیه تعبیر شده (بقره، آیه ۱۵۱) اتمام مکارم الاخلاق تعبیر می کند.

روایات امامان معصوم، بهترین مردم را کسانی دانسته که بیشترین نفع را به مردم می رسانند. پس تنها خوش خویی به درد نمی خورد. اگر واقعاً می خواهیم عنوان بهترین مردم را برای خود به ثبت برسانیم می بایست سودمندترین کس به مردم باشیم. پیامبر(ص) در این باره می فرماید: خیرکم عندلله انفعکم للناس بهترین شما کسی است که سودمندترین و نافع ترین کس به مردم باشد.

در این میان نزدیک ترین مردم به انسان بیشترین توقع و انتظار را دارند و در میان نزدیکان همسر، انتظارات بیشتری دارد که از شخصی که به عنوان بهترین شناخته می شود، بهره مند شود. این در حالی است که ما عادت کرده ایم در جامعه بهترین و در جامعه کوچک خانه و خانواده اگر بد و یا بدترین نباشیم ولی بهترین نیستیم. از همین رو در میان بهترین ها، بهترین کس آن است که در خانه اش بهترین باشد. حضرت فاطمه زهرا(س) در این باره می فرماید: خیارکم الینکم مناکبه و اکرمهم لنسائهم؛ بهترین شما کسانی اند که با مردم نرم ترند و زنان خویش را بیشتر گرامی می دارند. (دلائل الامامه، ص ۷۶)

بنابراین، اگر می خواهیم خوب ترین و بهترین باشیم باید از خود با خدا شروع کرده و سپس با همسر و خویشان و آنگاه به جامعه برسیم. در این صورت است که موفق خواهیم شد بهترین مردم باشیم. اگر این گونه عمل کنیم می توانیم امیدوار باشیم که در دنیا و آخرت هرچه خیر است نصیب و بهره ما خواهد شد و ما سعادت را برای خود و دیگران به ارمغان خواهیم آورد.

قادر کریمی پور