آموزش اسكی به خردسالان

خردسالان و كودكان كه به سه زیر گروه ۳ ۴ سال, ۵ ۷ سال و ۸ ۱۰ سال و نوجوانان دو ۱۳ – ۱۴ سال تقسیم می شوند از این رده سنی به بعد است كه اسكی باز می تواند در مسابقات بین المللی شركت كند

در همه كشورها اكثریت شاگردان كلاسهای گروهی كودك و نوجوانان هستند. كلاسهای گروهی اسكی در روزهای تعطیل تقریباً در انحصار رده های سنی ۶ تا ۱۶ سال است و از این لحاظ است كه بحث چگونگی آموزش به این دوره سنی فوق العاده اهمیت پیدا می كند. ما در این مقاله تنها به بحث راجع به رده سنی خردسالان یعنی ۳ تا ۱۰ سالگان می پردازیم.

هرچند مقاله عمدتاً برای كلاسهای گروهی نوشته شده ولی برای تدریس انفرادی نیز قابل استفاده است و از سوی دیگر از آنجا كه علاوه بر مربیان حرفه ای تعدادی از والدین نیز علاقمند به تدریس به فرزندانشان هستند برای ایشان نیز می تواند جالب باشد و بسیای از نكات آن را مدنظر قرار دهند.

قبل از پرداختن به مقوله روش آموزش بهتر است. طبقه بندی متداول رده های سنی را ارائه دهیم. محافل رسمی و مطرح ورزش اسكی مانند فدراسیون بین المللی اسكی (فیس) و فدراسیونهای ملی طراز اول رده های سنی زیر را ملاك برنامه ریزی خود قرار می دهند: خردسالان و كودكان كه به سه زیر گروه ۳-۴ سال، ۵-۷ سال و ۸-۱۰ سال و نوجوانان دو ۱۳ – ۱۴ سال تقسیم می شوند. از این رده سنی به بعد است كه اسكی باز می تواند در مسابقات بین المللی شركت كند.

جوانان كه به دو زیرگروه به نام جوانان یك ۱۵-۱۶ سال و جوانان دو ۱۷ – ۱۹ سال تقسیم می شوند.

بزرگسالان كه شامل اسكی بازان ۲۰ سال به بالا است و دو زیر گروه پیش كسوتان یك ۳- ۵۴ سال و پیش كسوتان دو ۵۵ سال به بالا را در بر می گیرد.

در رده سنی خردسالان تكنیك اسكی اساساً همان تكنیكی است كه نوجوانان و جوانان و بزرگسالان به كار می گیرند. با این كه تفاوت كه خردسالان از روس اعمال فشار بر اسكی ها یا به عبارت دیگر از حركت های پایین / بالا برای سبك كردن اسكی ها یا به عبارت دیگر از حركت های پائین / بالا برای سبك كردن اسكیها تقریباً هیچوقت استفاده نمی كنند، به ندرت روی لبه ها اسكی می كنند و پیچ هایشان عمدتاً پیچ های سرنده است. این تفاوتها همه ناشی از ویژگی های جسمانی و روانی خردسالان می باشد كه در زیر توضیح می دهیم.

● ویژگیهای جسمانی خردسالان

جثه خردسالان كوچك، وزنشان سبك و مفاصلشان بسیار نرم است. جثه كوچك كودك باعث می شود كه برداشت او از جهان خارج و به ویژه از فضای بیرونی كاملاً متفاوت از برداشت یك فرد بالغ باشد. حتماً شما هم تجربه كرده اید وقتی دوباره پس از سالها دوری به فضای دوران كودكی برمی گردید با كمال تعجب در می یابید كه آن فضا چقدر كوچك است. در حالی كه در خاطره زمان كودكی خود آن فضا را بسیار پر ابهت و بزرگ می پنداشتید. بنابراین در انتخاب پیست برای تمرین و بازی كودكان باید دقت كرد. فضایی را انتخاب كنید كه شاگرد خیلی زود با آن اخت شود و در آن احساس امنیت كند.

از دیگر خصوصیات جسمانی خردسالان این است كه استقامت بدنی بسیارمحدودی دارند و خیلی زود خسته می شوند. ولی در عوض سرعت رفع خستگیشان بسیاربالا است. خصوصیتی كه در بزرگسالان درست برعكس عمل می كند. زیرا با افزایش سن (از حدود سی و پنج سالگی به بعد) زمان لازم برای رفع خستگی طولانی تر می شود. بنابراین جلسات تمرین و بازی را طوری برنامه ریزی كنید كه كوتاه باشد و فرصت كافی برای رفع خستگی خردسالان در نظر گرفته شود.

● ویژگیهای ذهنی خردسالان

یك كودك نمی تواند برای مدت زیادی حواس خود را روی یك مطلب یا كار متمركز كند، مگر آن كه این كار صورت یك بازی به خود بگیرد. بنابراین باید از توضیحات مفصل و بیانات طولانی و تئوریك اجتناب كرد. فرهنگ لغات خردسال محدود است. بنابراین بهتر است حتی المقدور از بكارگیری لغات پیچیده و مشكل پرهیز كرد و بیشتر از واژه هایی استفاده كرد كه كودك با آن ها آشناست.

● نیروی محركه خردسالان

یكی از نیازهای اصلی كودكان تحرك است. بنابراین باید از توقف های طولانی روی پیست خودداری كرد و حتی المقدور از ورود به صف های طولانی بالابر اجتناب ورزید. از دیگر خصوصیات كودك آن است كه فقط كلیات یك حركت را می بیند و درك می كند بهمین خاطر یك حركت كلی را براحتی تقلید می كند. پس بهتر است از وارد شدن به جزییات و ظرایف تكنیكی خودداری شود.

از طرف دیگر كودك می تواند خود را با عناصر بیرونی تطبیق دهد و عكس العمل مناسب را در برابر آنها از خود نشان دهد. از این خصوصیت می توان استفاده كرد و با گذاشتن موانع و یا تعیین مسیرهایی روی پیست تكنیك مورد نظر را آموزش داد.

مثلاً یك پیست پرقوز ولی كوتاه درست كنید كه با عبور از آنها حركت درست و طبیعی زانوها را كودك فرا گیرد. یا با كاشتن چند دروازه می توانید مسیر او را تعیین كنید تا با عبور از این مسیر برخی از تكنیك های مورد نظر را یاد بگیرد.

كودك به دنبال كسب نتایج فوری است. اگر در هر جلسه حركت جدیدی یاد بگیرد، یا با سرعت بیشتری حركت هایی را كه فراگرفته است انجام دهد، حتماً جلسه بعدی را با شوق بیشتری شروع خواهد كرد. بنابراین مراقب باشید كه روی یك حركت یا یك تكنیك بیش از حد مطلوب زمان نگذارید. اگر شاگرد اصول صحیح اجرای حركت را یاد گرفته باشد در آن صورت می توانید به آموزش حركت بعدی بپردازید. بعداً فرصت خواهید داشت كه برای بهتر كردن اجرای حركـت، دوباره به این حركت برگردید.

كودك معمولاً مربی خود را تحسین می كند و او را الگوی خود به شمار می آورد.

بنابراین سعی كنید از هر نظر چه از نظر طرز بیان، طرز رفتار، شكل ظاهر و لباس و وسایل اسكی الگوی مناسبی ارائه دهید.

سی كنید مثبت باشید و همیشه قسمت پر لیوان را ببینید. در تشویق امساك نكنید ولی از تشویق های نابجا خودداری كنید.

كودك همیشه مقداری آزادی عمل می خواهد و به اسكی نه به عنوان یك ورزش و ریاضیت بلكه به مثابه یك بازی نگاه می كند. بنابر این در طول یك روز حتماً مدتی را برای اسكی آزاد یا بازی تحت نظارت اختصاص دهید.

● اسكی بعنوان مرحله ای از رشد كودك

برای نیل به نتیجه مطلوب باید روش مناسب آموزش را به كار بست. هر رده سنی روش آموزشی خاص خود را طلب می كند كه كلیات آن را در زیر توضیح می دهیم.

● كودك ۳ تا ۴ سال

در این سن كودك علاقه ای به كار گروهی ندارد. تنها رابطه دو نفره برایش مهم است. حضور یك فرد بزرگسال در كلاس برای آن كه نیازهای جسمی و عاطفی كودك را پاسخگو باشد ضروری است.

روش آموز ترجیحا روش انطباق است. یعنی باید آنچنان پیست و مسیری ساخت كه كودك بتواند خود را به طور طبیعی با آن تطبیق دهد.

كودك در این سن معمولاً از معلم خود تقلید نمی كند بلكه بیشتر نگاهش به هم كلاسیهای هم قد خودش است و اگر بخواهد تقلید كند آنها را الگو قرار میدهد.

كودك در مقابل سرما عكس العمل ضعیفی نشان می دهد. بنابراین توجه داشته باشید كه در شرایط هوای خیلی سرد هم امكان دارد از سرما شكایتی نكند و این موردی است كه می تواند گاهی از اوقات بسیار خطرناك باشد و موجب سرمازدگی كودك شود. بنابراین حتماً به مناسب بودن پوشاك شاگردتان در رابطه با وضعیت جوی توجه كنید.

● كودك ۵ تا ۷ سال

در این دوره احساس كار گروهی به تدریج با سعی در یافتن رفیق شكل می گیرد.

كودك علاقمند به كشف فضاهای جدید می شود.

كودك سرشار از تحرك و هیجان است.

كودك برای یادگیری بیشتر از روش تقلید استفاده می كند. ولی در این مرحله سنی روش پایه و اساس برای آموزش همچنان روش انطباق با شرایط می باشد.

● كودك ۸ تا ۱۰ سال

كودكان ۱۱ ساله را نیز می توان در این گروه سنی قرارداد. احساس كار گروهی در این دوره سنی كاملاً شكل می گیرد.

عدم تبعیض و پذیرش اصول رفتارو كردارمناسب در نزد كودك اهمیت می یابد. آموزش این كودكان نسبتاً آسان است. این دوره سنی همان دوره یادگیری است كه به آن «سن طلایی» یادگیری نیروهای محركه می گویند.

در این مرحله توضیحات تكنیكی مفید است ولی باید حتماً همراه با تشبیه حركات به چیزهایی باشد كه شاگرد با آنها آشناست.

● روش آموزش

▪ ویژگی های این روش به قرار زیر است:

▪ محیط تمرین پر نشاط

▪ فراموش نكنیم كه در این سنین اسكی یك بازی است. یك جلسه موفق یعنی جلسه ای كه علاقه به ورزش اسكی را حفظ و یا شدیدتر كرده باشد.

● تكنیك با تكیه بر سرخوردن

تعادل بهتر، شوس راست، پرش و سرخوردن سریع تر از اهداف اصلی آموزش خردسالان است. از اسكی روی شیب و برق یخ زده و تمریناتی كه شاگرد را وادار به ترمز كردن می كند باید اجتناب كرد.

در بازی ها نیز هدف سرخوردن باید به عنوان هدف اصلی مورد توجه قرار گیرد. زیبایی استیل شاگرد یك هدف نیست. سعی در بهبود استیل باید در خدمت تنوع بخشیدن به عناصر تكنیكی باشد.

● شرایط و ابزار بسیار متنوع

▪ قراردادن شاگرد در شرایط مناسبی كه انجام حركت را ممكن سازد. مثل : شیب مناسب، برف مناسب، سكوی پرش

▪ استفاده از ابزار كمك آموزشی، مثل : چوب دروازه و تونل

▪ نمایش مكرر حركت ها و استفاده حداقل از كلام

▪ نشان دادن حركت و مسیر با حركت كردن در جلوی صف شاگردان

▪ گنجاندن بازی های متعدد و متنوع در برنامه آموزشی

▪ ایجاد حس مسؤولیت نسبت به خود و دیگران

▪ توجه به حضور افراد دیگر در روی پیست و رعایت حقوق آنان

▪ درك لزوم رعایت مسایل ایمنی

▪ كنترل میل های شدید منفی، مثل تمایل به پرش از روی پرتگاه ها یا سرعت گرفتن بیش از حد در پیست های شلوغ

▪ رعایت نوبت در صف های بالابر

▪ توقف در محل های ایمن پیست جهت حفظ ایمنی خود و دیگران

● انعطاف پذیری مراحل آموزشی

مراحل آموزشی و انتخاب پیست به سن شاگردان بستگی دارد. برای شاگردان خیلی كوچك یك باغ كودك كه در مسیرهای مناسب با انواع و اقسام وسایل بی خطر ساخته شده است یك پیست ایده آل به شمار می رود. چنین باغی در عین حال كه ایمنی لازم را تأمین می كند، كودك را خیلی راحت و سریع با محیط اطرافش اخت می نماید. امكان آموزش سریع را فراهم می كند. سازماندهی گروه ها را برای جابجایی های گردشی و تمرین در مسیرهای مختلف میسر می سازد.

مربی باید رابطه مناسبی بین پیست و مرحله آموزشی ایجاد كند به نحوی كه شاگرد با پایین آمدن از پیست خود به خود تكنیك لازم را فرا بگیرد.

▪ مراحل آموزشی تقریباً مشابه مراحل آموزشی عمومی است با این تفاوت كه خیلی ساده تر و منطبق تر بر وضعیت جسمانی خردسالان برنامه ریزی می شود. این مراحل به قرار زیر می باشند:

۱) كسب حالت پایه صحیح

۲) تغییر جهت دادن

۳) زدن پیچ های سرنده

۴) راحت اسكی كردن

درتمامی این مراحل شاگرد باید در نزدیكی خط شیب شوس كند و پیچهای باز بزند به همین خاطر باید شیب هایی را انتخاب كرد كه كودك ضمن اسكی كردن كنترل خود را از دست ندهد.

در مراحل آموزش هدف اصلی سرخوردن است.

در مراحل بعدی، یادگیری پیچ های سرنده با حركت بالا / پایین مطرح می شود ولی هدف اصلی كه سرخوردن است همچنان به قوت خود باقی است. كسب تكنیك صحیح از طریق بكارگیری متناوب این دو شق حاصل می شود. با رعایت نكته های آموزشی فوق است كه كودكان تكنیك صحیح اسكی را فرا می گیرند و با پتانسیل قوی روانی و تكنیكی می توانند وارد ورزش قهرمانی شوند.