آثار روحی بازنشستگی

پیری را در گذشته با تغییر شکل ظاهری و توانایی‌های جسمانی تشخیص می‌دادند، نه با سن زمانی که عموماً نامعلوم بود، اما امروز پیری یک تعریف قانونی دارد و به سنی گفته می‌شود که در ‌آن، فرد از کار بازنشسته و از مزایای رفاهی مانند حقوق بازنشستگی، برخوردار می‌شود.‏
بازنشستگی افراد، غالباً برای خانواده‌ها هم مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی و روانی ایجاد می‌کند. حتی برای کسانی که وقت آزاد و تازه یافته خود را به عنوان یک فرصت تلقی می‌کنند، دوره انتقالی بسیار مهمی است.
۵۰ درصد از افراد سالمند که در ۶۵ سالگی یا بالاتر هستند، به نوعی در شرایط سخت و فقر زندگی می‌کنند.
زیرا حقوق بازنشستگی که دولت پرداخت می‌کند، اجازه داشتن زندگی راحت را نمی‌دهد. بانوانی که تنها زندگی می‌کنند، بیشتر در فشار اقتصادی هستند و از همه تنگدست‌ترند.
پیامدهای اجتماعی و روانی بازنشستگی در مقایسه با سطح زندگی قبلی فرق می‌کند. در جامعه ای که کار در آن دارای ارزش اساسی است، بازنشستگی اغلب به معنای از دست دادن منزلت و جداشدن از کارهای جاری است که در زندگی فرد، شکافی ایجاد می‌کند که پرکردن آن دشوار است.بدیهی است برای زنان خانه‌دار چیزی به عنوان بازنشستگی وجود ندارد و حضور همسر در خانه در طول روز ممکن است کار اضافی ایجاد کند. آنگاه است که سازگارشدن با این وضعیت جدید مسلماً مستلزم ایجاد تغییرات و تضادها است. سالخوردگی اغلب زمان از دست دادن روابط است. بازنشستگی نه تنها به معنای از دست دادن شغل بلکه به مفهوم از دست دادن تماس با دیگران در محل کار هم هست. همچنین فرزندان معمولاً برای خودشان خانه و زندگی مستقل تشکیل داده‌اند و با مرگ خویشاوندان و دوستان، روابط با آنها نیز از دست می‌رود یا به علت وجود فاصله مکانی برقرار کردن ارتباط مشکل است. زیرا افراد مسن‌تر معمولاً کمتر از جوانان سفر می‌کنند. وضعیت اجتماعی بانوان مسن معمولاً دشوارتر از وضع مردان است.
بیشتر زنان از مرگ شوهرانشان دچار شوک و افسردگی می‌شوند.
از دست دادن خویشاوندان و دوستان، جدایی از فرزندان و از دست دادن شغل می‌تواند زیان جسمی بزرگی بر شخص وارد کند.
در جامعه اداری که در جوانی و توانمندی فیزیکی ارج بسیار می‌نهند، سالخوردگان و جوانان دیروز و فرهنگیان و اساتید امروز معمولاً نمایان نیستند.در حالی که آنان با نفوذ سیاسی بیشتری در جامعه، قشری پرقدرت هستند که از وجود این گروه سیاسی می‌توان در تحولات جدید بیشتر استفاده کرد تا اطلاعات و تجربیات مکتب گذشته به نیروهای جوان منتقل شود و جامعه اداری ما به کمال و توسعه بیشتر برسد.

منصور ممقانی، رئیس هیأت مدیره کانون بازنشستگان سازمان میراث فرهنگی

منبع : روزنامه اطلاعات