حکومت نظامی عین الدوله

۱۸ خرداد ۱۲۸۵
خبر رسید كه شاه پنج روز پیش نامه شدید اللحنی به عین الدوله نوشته و خواستار سركوب و تبعید سرجنبانان مشروطه خواهی شده است. عین الدوله نیز به موجب همین دستخط شاه، سخت گیری ها و بگیر و ببندهایی در تهران به راه انداخت كه در گزارش های آتی خواهیم دید. این نامه و لحن آن، برای كسانی كه مظفر الدین شاه را مردی مهربان و خوش قلب به شمار می آوردند باور كردنی نیست، مگر آنكه بپذیریم شاه در آن روزگار به شدت بیمار و از مسائل روز به دور بود و نوشتن چنین نامه ای را هم جزء دسیسه چینی های عین الدوله بشناسیم، كه چندان هم بعید نیست.
• جناب اشرف اتابك اعظم
از قراری كه به عرض رسید وضع رفتار مردم در این چند روزه كه ما جزیی كسالتی داشته ایم، خوب نیست و بعضی فضولی ها می كنند و شما هم در تأدیب و تنبیه آنها مسامحه كرده اید، در صورتی كه مسئولیت كلیه امور را به شما واگذار كرده و شما را اول نوكر خیرخواه و آقاپرست خودمان می دانیم. چه جهت دارد مردم این طور مطلق العنان و جسور بشوند؟
به موجب این دستخط صریح به شما می گوییم اشخاصی كه محرك فتنه و فساد شده و بعضی فضولی ها می كنند، از هر طبقه و هر قبیله باشند اعم از وزرا و شاه زادگان و اعالی و ادانی ناس، هر كس و داخل هر كار و خدمت هستند، تكلیف شما است آنها را معلوم كرده، بدون هیچ ملاحظه، خودتان را در تنبیه و تبعید و سیاست آنها مسئول و مختار بدانید. ما هم بحمدالله حالمان خیلی خوب است، ولی این وضع مردم و مسامحه كه در تنبیه آنها شده، خیلی در ما موثر است و صحیح است همیشه كلیه اقدامات شما از روی دستور العمل و فرمایشات ما بوده و می دانیم چون در این مورد به شما فرمایشی نفرموده بودیم، به این جهت شما هم اقدامی نكرده اید، ولی حالا تكلیف شما همین است كه دستخط شد. باید جداً از این مردمان مفسد جلوگیری كرده، در هر گونه تنبیه و سیاست و خلع كار و شغل دیوانی و قطع مرسوم و گرفتن امتیازات آنها به هیچ وجه ابقا نكنید و از شما می خواهیم این فرمایشات ما را در كمال عجله اجرا نموده، مردم را به جای خود بنشانید.
• ۱۲ ربیع الثانی ۱۳۲۴
پس از صدور این فرمان، عین الدوله دستوراتی برای مراقبت از اوضاع نظم داخلی تهران، خطاب به نیر الدوله _ حاكم جدید تهران كه به جای علاءالدوله معزول آمده بود- صادر كرد، كه می توان به تعبیر امروزی «قوانین حكومت نظامی» نامید.

منبع : ایران یکصد سال پس از مشروطیت