لبنان پس از انتخابات

لبنان جامعه ای پیچیده دارد، جامعه ای با بیش از ۱۵ قوم و نژاد. این كشور همچنین حلقه وصل شرق و غرب به شمار می رود یا شاید حلقه وصل اسلام و مسیحیت.انتخابات اخیر پارلمانی در لبنان در چهار هفته پی درپی و در مناطقی با ادیان و اقوام متفاوت برگزار شد. لبنان در حقیقت كشوری است كه بیشتر از هر كشور عربی دیگر در آن نمادهای غربی وجود دارد، اما در این كشور سالهای سال است كه قدرت در خدمت سرمایه داران محلی و حلقه های نزدیك به آنان است.
یك مورخ لبنانی در همین زمینه می گوید: این حقیقت غیر قابل انكار است كه قبایل نقش مهمی در لبنان دارند. بازی سیاسی در لبنان هم بیشتر بازی بین قبایل است. از سوی دیگر در این كشور همواره شاهد تنش های فراوان میان گروه های مختلف با ادیان مختلف بوده ایم.
مسیحی های مارونی كه در شمال لبنان اقامت دارند، همواره از این موضوع در هراس بودند كه مبادا توسط مسلمانان سركوب شوند.
همچنین مسلمانان شیعه كه در نواحی روستایی جنوب لبنان زندگی می كنند و از طبقه محروم به شمار می روند، عمدتا در مناطقی مانند دره بقاع مستقر هستند و اكثریت تركیب جمعیتی را در اختیار دارند.
مسلمانان سنی، مسیحی های ارتدوكس وگروه اقلیت دروزی ها را هم باید به این تركیب جمعیتی افزود. البته از سال ۱۹۳۲ میلادی به دلیل عدم حضور یك دولت پایدار، سرشماری درستی از مردم لبنان انجام نشده و آمار دقیقی از چگونگی تركیب جمعیتی لبنان در دست نیست.همین تركیب جمعیتی پیچیده، سرانجام در سال ۱۹۷۵ منجر به جنگ داخلی خانمانسوزی در لبنان شد كه ۱۵ سال ادامه یافت و باعث كشته شدن بیش از ۱۵۰ هزار نفر شد. بسیاری معتقدند كه جنگ لبنان، جنگی میان مسیحیان و مسلمانان بود، اما حقیقت این است كه جنگ های داخلی لبنان بسیار پیچیده تر از این بود.
نیروهای ارتش سوریه در سال ۱۹۷۶ و به درخواست مسیحی های لبنان، وارد خاك این كشور شدند. در سال ۱۹۹۰ میلادی هم ایالات متحده به سوری ها چراغ سبز نشان داد و به ارتش این كشور اجازه داد تا به صورت نمادین وارد جنگ اول خلیج فارس شود.
ژنرال میشل عون كه یك مسیحی بود و ارتش لبنان را رهبری می كرد، علیه شبه نظامیان مسیحی و سپس ارتش سوریه وارد جنگ شد، اما در اوج جنگ، پیكار را به سوری ها واگذار كرد تا ۱۵ سال به تبعید خودخواسته برود.میشل عون كه به عنوان نماد مقاومت در میان مردم بویژه جوانان مسیحی مطرح است، چند ماه پیش به این كشور بازگشت.بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیز از پارلمان لبنان خواست تا با اصلاح قانون اساسی این كشور اجازه دهند كه امیل لحود، رئیس جمهوری مسیحی لبنان برای سه سال دیگر عهده دار این سمت باشد.
پس از ترور رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان و ۱۹ نفر دیگر، تظاهرات گسترده ای در اعتراض به حضور نظامی سوریه در خاك لبنان انجام شد؛ تظاهراتی كه از سوریه می خواست هرچه سریع تر خاك لبنان را ترك كند.دمشق سرانجام و پس از فشارهای آمریكا در ماه آوریل گذشته نیروهای خود را از خاك سوریه خارج كرد. با همه این تاریخچه پرفراز و نشیب در لبنان، انتخابات پارلمانی این كشور در چهار یكشنبه پی درپی برگزار شد. در جریان این انتخابات، بسیاری از دشمنان قسم خورده قدیمی در كنار هم قرار گرفتند و اتحاد ملی جدیدی را شكل دادند.
سعد حریری، پسر رفیق حریری سنی و ولید جنبلاط دروزی كه سالها در جنگ با یكدیگر به سر می بردند، جبهه متحد بی سابقه ای را تشكیل دادند؛ جبهه ای كه شبه نظامیان مسیحی را هم شامل می شد، به این امید كه رئیس جمهور لحود را از قدرت كنار بگذارند.
اما میشل عون از تبعید بازگشت و تمام معادلات آنها را برهم زد و یك تنه وارد صحنه رقابت های انتخاباتی شد.
نتایج نهایی انتخابات، حاكی از آن بود كه اتحاد مخالفان توانسته است ۷۲ كرسی پارلمان را به دست آورد كه این رقم اكثریت پارلمان لبنان را شامل می شود.اما شاید برای بسیاری از مسیحیان سخت باشد كه رای به بركناری لحود از پست نخست وزیری بدهند؛ سمتی كه در لبنان همواره باید در اختیار مسیحی ها باشد.از سوی دیگر به نظر می رسد نبیه بری - متحد سوریه - همچنان در پست ریاست پارلمان باقی بماند. پست ریاست مجلس هم در لبنان همواره در اختیار شیعیان است.
با این وجود انتخابات اخیر در لبنان یكی از آزادترین و رقابتی ترین انتخابات در جهان عرب به شمار می رود.
این بار رقبای گذشته به جای اسلحه و بمب با رنگ های روشن وارد عرصه رقابت شدند؛ با لباس ها و كلاه های رنگارنگ كه هركدام نماد یك جریان سیاسی بود، شانه به شانه یكدیگر قرار گرفتند و حتی دشنام های زننده بر زبان نراندند.
شاید این آغاز یك راه طولانی و البته با روندی كند باشد. یك روزنامه نگار عرب در روزنامه معروف دیلی استار نوشت: انتخابات لبنان، یكی از معدود انتخابات در جهان عرب بود كه سه ماه پیش از آن كسی از نتایج آن آگاه نبود و هیچ حزبی نتوانست برخلاف انتخابات نمایشی در دیگر كشورهای عربی، ۹۰ درصد آرا را به خود اختصاص دهد.
انتخابات لبنان در ۱۹ ژوئن سال جاری پایان یافت و عصر جدیدی از استقلال این كشور آغاز شد؛ عصری كه دیگر سوریه در خاك لبنان نیست، اما ترور یك شخصیت برجسته ضد سوری بر موفقیت اكثریت مخالف دولت سایه افكنده است. جورج حووی، دبیر كل پیشین حزب كمونیست لبنان و یكی از منتقدان سرسخت حضور ارتش سوریه در خاك لبنان بر اثر انفجار بمبی كه در اتومبیل مرسدس بنز او كار گذاشته شده بود، كشته شد.
برخی ادعا می كنند كه عاملان این جنایت سوریه و متحدان آن در داخل خاك لبنان هستند، ولی دولت سوریه این ادعا را قویا تكذیب می كند و عامل این ترورها را رژیم صهیونیستی می داند كه از ناپایداری و تنش در لبنان و متهم شدن سوریه بیشترین سود را می برد.
برخی معتقدند تنش ها با استعفای امیل لحود، رئیس جمهوری مورد حمایت سوریه پایان می یابد، اما لحود اعلام كرده است كه از سمت خود استعفا نخواهد داد. از سوی دیگر اكثریت پارلمانی لبنان هم كمتر از دوسوم كل پارلمان است كه بتواند لحود را مانع از بقا در پست ریاست جمهوری برای سومین دور پیاپی كند. نحوه جدید آرایش سیاسی در لبنان، حاكی از آن است كه بحران سیاسی پیچیده و بالقوه ای بین رئیس جمهور لحود و اكثریت پارلمانی مخالف پدید آمده است؛ اكثریتی كه ادعا می كنند لحود در ترور رفیق حریری نقش داشته است.ولید جنبلاط، رهبر دروزی های لبنان و یك چهره سرشناس مخالف دولت بر این باور است كه ممكن است هدف بعدی تروریست ها باشد.جنبلاط در یك مصاحبه تلویزیونی از هوادارانش خواست تا آرام باشند و رفتار مسالمت آمیزی از خود نشان دهند.این در حالی است كه جنبلاط بندرت از منزل خود كه درجنوب بیروت قرار دارد و تحت شدیدترین تدابیر امنیتی محافظت می شود، بیرون می آید.
این در حالی است كه بسیاری از فعالان مخالف، تدابیر امنیتی پیرامون خود را افزایش داده اند.زیاد ماجد، یك عضو جنبش چپگرای دموكراتیك در همین زمینه می گوید: من تلاش می كنم تا محافظت از خود را افزایش دهم، اما اگر تروریست ها بخواهند به شما دسترسی پیدا كنند، می توانند!
نبیه بری، رئیس پارلمان باقی ماند
نبیه بری، رئیس شیعه پارلمان لبنان و متحد وفادار سوریه پس از بن بستی كه در نحوه آرایش اعضای پارلمان لبنان به وجود آمده بود، سمت خود را از دست نداد و در این پست حیاتی باقی ماند.
سعد حریری - پسر رفیق حریری فقید، نخست وزیر پیشین لبنان - در دیداری با اتحاد ضد سوری، موسوم به جنبش آینده از ریاست بری بر پارلمان برای یك دوره چهارساله دیگر حمایت كرد.
اتحاد ضد سوری، پس از نشست خود در بیانیه ای اعلام كرد كه پس از تضمین نبیه بری برای اجرای برنامه های اصلاحی، از حضور او در سمت ریاست پارلمان حمایت خواهد كرد.اتحاد ضد سوری توانست در انتخابات چهار مرحله ای لبنان، پیروزی بزرگی به دست آورده و اكثریت پارلمان را در اختیار بگیرد.از سوی دیگر ولید جنبلاط، رهبر دروزی های لبنان هم از نبیه بری حمایت كرد. نبیه بری از سال ۱۹۹۲ ریاست پارلمان لبنان را در اختیار دارد و از رابطه خوبی با رهبران دمشق برخوردار است.
ریاست پارلمان در لبنان، مهمترین پست در حكومت لبنان به شمار می رود و بر اساس پیمان طائف و قانون اساسی لبنان همواره باید در اختیار شیعیان باشد. براساس همین پیمان، سمت نخست وزیری همواره باید در اختیار سنی ها و پست ریاست جمهوری در اختیار مسیحی های مارونی باشد. این در حالی است كه اختلاف نظر عمیقی میان قانونگذاران قدیم و جدید پارلمان لبنان در خصوص ریاست نبیه بری بر پارلمان وجود داشت.
برخی از اعضای مسیحی اتحاد ضد سوری بر این باورند كه نبیه بری مجری اصلی سیاست های دمشق در لبنان است.
جبران تونی، سردبیر روزنامه مشهور النهار كه توانست تحت نام سعد حریری به پارلمان راه یابد و به عنوان یك مسیحی ارتدوكس از بیروت، یك كرسی پارلمان را در اختیار بگیرد، در یك مصاحبه تلویزیونی اعلام كرد كه مخالف ریاست بری برپارلمان است.
با این حال نبیه بری توانست با وجود مخالفت های فزاینده مجددا رای لازم را برای احراز پست ریاست مجلس به دست آورد كه این موضوع پیروزی بزرگی برای امیل لحود، رییس جمهوری لبنان و ائتلاف طرف داران سوریه بشمار می رود.
امیل لحود، نقش سوریه در ترورهای اخیر لبنان را تكذیب كرد
امیل لحود، رئیس جمهوری لبنان ضمن تكذیب نقش سوریه در ترورهای اخیر لبنان، آن را به گروه های تندرو یا دشمنان موقتی كه در جنوب به سر می برند، نسبت داد.
لحود كه با شبكه تلویزیونی سی .ان. ان گفت وگو می كرد، اعلام داشت نه سوریه و نه لبنان در ترورهای اخیر نقش نداشته اند، بلكه دشمنان لبنان عامل اصلی این جنایت ها هستند.او بنیادگرایان مذهبی را كه خواهان بی ثباتی در لبنان هستند، عامل اصلی این ترورها توصیف كرد. او همچنین از نقش آشكار رژیم صهیونیستی كه از ترور و ناپایداری در لبنان بیشترین منفعت را می برد، سخن گفت.
در ماه های اخیر، دو چهره مشهور ضد سوری در لبنان ترور شده اند. لحود در این مصاحبه تاكید كرد كه بیشترین منفعت از ترورهای اخیر نصیب رژیم صهیونیستی و بیشترین ضرر عاید سوریه می شود.
لحود همچنین در این مصاحبه تاكید كرد كه قصد دارد تا پایان سال ۲۰۰۷ میلادی در سمت خود به عنوان رئیس جمهوری لبنان باقی بماند.
لحود تاكید كرد: مطمئنا استعفا نخواهم داد و تا پایان دوره مسئولیت خود، در مقام ریاست جمهوری باقی خواهم ماند.
بررسی وضعیت اقتصادی لبنان
كاهش وزارتخانه ها و بخش های عمومی در لبنان، شاید بزرگترین چالش دولت جدید این كشور باشد.
كاهش تعداد كارمندان حقوق بگیر دولت اگرچه شاید بتواند هزینه های دولت را كاهش دهد، اما به طور قطع منجر به حل مشكل بدهی های ۳۵ میلیارد دلاری لبنان نخواهد شد، اما می تواند جامعه بین المللی، بانك جهانی و صندوق بین المللی پول را مطمئن سازد كه دولت این كشور قصد دارد گام هایی در راستای اصلاحات اقتصادی بردارد.
موفق ترین دولت پس از عقد قرارداد مهم طائف در سال ۱۹۸۹ میلادی كه منجر به پایان جنگ های داخلی لبنان شد، اینك در مورد بزرگی بیش از حد دولت سخن می گوید، اما آشكارا از برنامه كاهش كارمندان دولت چیزی بر زبان نمی آورد. نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان از طرح نجات اقتصادی دولت خبر داد و اعلام كرد دولت این كشور قصد دارد حجم دولت را كاهش دهد، اما او صراحتا از برنامه كاهش كارمندان دولت سخن نگفت.
براساس اعلام وزارت اقتصاد لبنان، هزینه دستمزدها و خدمات عمومی در لبنان، سالیانه بر یك میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بالغ می شود كه ۳۰ درصد كل بودجه این كشور را شامل است.
این هزینه ها پس از هزینه بخش خدمات وامی ، دومین بخش پرهزینه بودجه دولت لبنان را تشكیل می دهد.
یك منبع آگاه در دولت لبنان همچنین اعلام كرد كه شمار نیروهای مسلح، كارمندان بخش شهری و معلمان قراردادی حدود ۱۵۰ هزار نفر است كه ۱۰ درصد نیروی كار لبنان را دربرمی گیرد. همچنین براساس اعلام همین منبع آگاه، اكثریت كارمندان دولت را نیروهای نظامی و امنیتی تشكیل می دهند كه به صورت ماهیانه از دولت دستمزد می گیرند.
براساس برخی مطالعات، هزینه بخش نظامی و امنیتی لبنان سالانه حدود ۲/۱ میلیارد دلار برآورد شده است. همچنین یك منبع آگاه در وزارت اقتصاد لبنان اعلام كرد كه كاهش تعداد كارمندان دولت ناعادلانه است.
با این حال وی تاكید كرد كه بسیاری از وزارتخانه ها و موسسات دولتی لبنان، ناكارآمد هستند و باید در مورد آنها بازنگری انجام شود.
این منبع آگاه با اشاره به شورای توسعه و بازسازی لبنان تاكید كرد كه برخی از همین موسسات و صندوق ها، بخش عظیمی از بودجه دولت را به خود اختصاص داده اند. وی همچنین بر عدم وجود نیروی انسانی كافی در بخش خدمات شهری تاكید كرد.
این منبع آگاه گفت: ما در بخش خدمات شهری تنها ۱۵ هزار نیرو در اختیار داریم، در حالی كه به حداقل ۳۰ هزار نیرو در این بخش احتیاج است.
وی همچنین تاكید كرد كه در بخش كسب مالیات در دولت حدود ۸۰۰ نیرو وجود دارد، اما برای پوشش تمام لبنان به ۱۲۰۰ نفر نیروی متخصص نیاز است.این در حالی است كه مقامات رسمی و اقتصاددانان لبنانی تاكید می كنند كه دولت آینده باید شمار معلمان قراردادی را كه اخیرا تعداد آنها به ۳۵ هزار نفر افزایش یافته است، كاهش دهد.
آنها تاكید می كنند كه در بسیاری از مدارس در مناطق روستایی تعداد دانش آموزان از ۱۰۰ نفر هم كمتر است.از سوی دیگر، فواد سینیورا، وزیر پیشین اقتصاد لبنان هم آشكارا از هزینه های اضافی در موسسات دولتی سخن گفت.
سینیورا تاكید كرد كه دولت قادر به تامین هزینه های گزاف برخی وزارتخانه ها و موسسات دولتی نیست.

احسان ابطحی

منبع : روزنامه همشهری