آسیب های شیمیایی چشم

آسیب های شیمیایی چشم زیاد اتفاق می افتند و می توانند از یك تحریك خفیف تا از دست رفتن بینایی و یا حتی گاهی از دست رفتن چشم را سبب شوند. از جمله موادی كه در صورت ورود به چشم می توانند آسیب شیمیایی ایجاد كنند مواد ضد عفونی كننده، حلال ها، مواد آرایشی، محلول های لوله باز كن، گاز پاك كن، آمونیاك و محلول های سفید كننده هستند كه در خانه و محل كار یافت می شوند.
آسیب شیمیایی چشم یك وضعیت اورژانس است. آسیب می تواند ظرف ۱ تا ۵ دقیقه رخ دهد. البته بیشتر آسیب های شیمیایی چشم تنها سبب یك تخریب سطحی شده و با از دست دادن دید همراه نیستند. مواد شیمیایی سوزاننده (قلیایی) نظیر آمونیاك، لوله بازكن ها، پورد ماشین ظرف شویی و گاز پاك كن ها بیشترین آسیب را ایجاد می كنند.
● علائم آسیب شمیایی عبارتند از:
▪ احساس سوزش در چشم
▪ اشكریزش شدید
▪ درد
▪ قرمزی چشم و سطح پلك
مدت علائم و آسیب به چشم به نوع ماده شیمیایی و مقداری كه به چشم وارد شده بستگی دارد.
● پیشگیری
بهترین راه پیشگیری استفاده از عینك های محافظ است. مهمترین نكته ای كه باید در هنگام ورود مواد شیمیایی به چشم به خاطر سپرد شستشوی فراوان و مستمر با آب است.
● درمان
مهمترین درمان شستشوی چشم با آب فراوان در اسرع وقت است. قبل از مراجعه به پزشك و بلافاصله پس از ورود مواد شیمیایی، چشم را زیر شیر آب بگیرید و با آب فراوان بشویید. بهتر است از آب سرد استفاده كنید و این كار را حداقل ۱۰ دقیقه بصورت مستمر ادامه دهید هر چند توصیه می شود شستشو را تا زمان مراجعه به چشم پزشك ادامه دهید. برای شستشو باید با دو انگشت یك دست پلك ها را باز نگهدارید و صورت خود را بصورت كج زیر شیر آب بگیرید بطوریكه چشم مبتلا پایین و چشم سالم بالا قرار گیرد و آب از روی قسمت بالایی بینی به روی چشم مبتلا بریزد. این وضعیت باعث می شود چشم سالم آلوده نشود. در صورتیكه هر دو چشم دچار آسیب شده باشند می توان چشم ها را یكی در میان شستشو داد و یا صورت را بگونه ای زیر آب گرفت كه هر دو چشم شستشو شوند.
در صورتیكه امكان گرفتن صورت زیر شیر آب وجود نداشته باشد می تواند از یك نفر دیگر كمك گرفت تا آب را روی چشم بریزد و بیمار پلك خود را باز نگهدارد. در صورتیكه به آب دسترسی نباشد می تواند از شیر هم استفاده كرد.
در صورتیكه از كنتاكت لنز استفاده می كنید سعی نكنید قبل از شسشوی چشم لنز خود را در آورید. اگر بعد از چندین دقیقه شستشو لنز هنوز در چشم باقی مانده باشد می توانید لنز را از چشم خارج كنید.
حتی بعد از شستشو هم از مالیدن چشم خودداری كنید.
پس از مراجعه به چشم پزشك، وی شستشو را با محلول نرمال سالین ادامه خواهد داد. معمولاً قبل از آن با استفاده از قطره بیحس كننده چشم بیحس می شود. چشم پزشك ممكن است پلك ها را با وسیله مخصوصی باز نگهدارد. بعد از شستشوی كامل pH (اسیدیته) چشم اندازه گیری می شود. شستشو تا زمانیكه pH به حد طبیعی و یا نزدیك آن برسد ادامه خواهد یافت. در بعضی موارد بویژه بعد از سوختگی های شدید با مواد قلیایی، ممكن است لازم باشد شستشو تا ۲۴ ساعت نیز ادامه یابد.
پس از تكمیل شستشو، چشم پزشك چشم را معاینه كرده و در صورت وجود، اجسام خارجی را از آن خارج می كند. همچنین فشار چشم اندازه گیری می شود. پماد آنتی بیوتیك نیز برای پیشگیری از عفونت تجویز شده و چشم پانسمان و بسته می شود. موارد شدید آسیب شیمیایی به چشم ممكن است جهت كنترل مرتب فشار چشم و سیر ترمیم قرنیه در بیمارستان بستری شوند.
● پیش آگهی
پیش آگهی آسیب شیمیایی چشم متغیر بوده و به ماهیت و شدت تماس ماده شیمیایی با چشم بستگی دارد. بیشتر بیماران كاملا بهبود می یابند. البته عوارضی نظیر گلوكوم، آسیب قرنیه، و خشكی چشم نیز ممكن است ایجاد شود. موارد خیلی شدید آسیب شیمیایی ممكن است با از دست رفتن بینایی یا حتی چشم همراه باشند.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اصلاح دید نور