سیمای محمد (ص)

نگاهی گذرا و گلگشتی معنویت‏بار، در مجموعه «سیمای محمد (ص) در آینه شعر فارسی‏»، گردآوری استاد محمود شاهرخی و استاد مشفق كاشانی. پهنه ادب فارسی، در زمینه وصف عترت مصطفی (ص) و ستایش خورشید فلك رسالت و خاندان پاك و اوصیای والای او، لبریز از گهرهای ماندگار و اشعار نغز و جاودانه است. كدام شاعر متعهد و وفادار و حقشناسی است كه دم از مسلمانی بزند و در نعت آورنده اسلام، پیامبر اكرم (ص) عرض ادب نكند؟ كتاب «سیمای محمد در آینه شعر فارسی‏» یكی از زیباترین مجموعه‏هایی است كه با پشتوانه ذوق و شناخت و دقت دو تن از مفاخر ادبی و شعری كشورمان، از میان انبوه سروده‏ها در مدح پیامبر خاتم (ص) گزینش شده و چاپ و تقدیم اهل ولایت گشته است. شعرهای این مجموعه، متنوع و در قالب‏های مختلف و از دوره‏های گوناگون است. نظام جمع‏آوری و تدوین سروده‏ها، بر اساس نام پدیدآورندگان و به صورت الفبایی است. از تعداد ۸۲ شاعر، از قرون گذشته تا عصر حاضر، زیباترین سروده‏ها در قالبهای مختلف، همچون غزل، قصیده، مخمس، شعر نو و... عرضه شده است. مقدمه‏ای هرچند كوتاه، اما ادبی و عالمانه به خامه استاد محمود شاهرخی (جذبه) در مطلع كتاب آمده است. در بخشی از آن آمده است: «از دیرباز، شاعران و سخنوران، هریك متناسب با شان و مرتبه خویش، نه در خور قدر و مقام آن عنصر سماحت و مبدا فصاحت و بلاغت، زبان به ستایش و ثنای وی گشاده و تاج عشق او را بر فرق جان نهاده‏اند، كه اگر آن آثار گرد آوری شود، كتابخانه‏ای بزرگ، از آن پدید خواهد آمد. و نیز، از دیر زمان تذكره نویسان و جنگ پردازان بر وفق ذوق و سلیقه خویش منتخبات و گزیده‏هایی از نعوت و مناقب آن سرور ساخته و پرداخته‏اند كه در میان آن آثاری سخت زیبا و شورانگیز، مشاهده می‏شود.» (ص ۱۲) شاعرانی كه در این مجموعه، آثاری از ایشان آمده، اغلب از چهره‏های سرشناس و نامدار شعر پارسی‏اند. از جمله به این نامها برمی‏خوریم: ملك الشعرای بهار، عبد الرحمان جامی، مولوی، حزین لاهیجی، خاقانی شیروانی، امیری فیروزكوهی، مهرداد اوستا، ادیب الممالك فراهانی، سعدی، عطار، غروی اصفهانی، نظامی گنجوی، یغمای جندقی، سنایی غزنوی، الهی قمشه‏ای، حسان، رسا، خوشدل، مشفق، شاهرخی، رهی معیری و... چكامه بلند و معروف ادیب الممالك، در مطلع اشعار، می‏درخشد:
برخیز شتربانا، بربند كجاوه كز چرخ همی گشت عیان رایت كاوه
دو شعر، از اقبال لاهوری دارد، دو مخمس بلند از حمید سبزواری، چشم را می‏نوازد. شعری از محتشم كاشانی دیده می‏شود، شعر زیبای «باور كنیم سكه به نام محمد است‏» از جمله دو شعر علی معلم درخشندگی دارد و چهار شعر از موسوی گرمارودی، كه نو سروده معروف «خاستگاه نور» هم در زمره اینهاست. عنوانهایی كه برای اشعار، گزینش شده، از زیبایی ادبی خاصی برخوردار است و اغلب با برخورداری از «صنعت تلمیح‏» به روایات و مناقب آن حضرت و تعابیر قرآنی و حدیثی اشاره دارد، مانند: خواجه كونین، بهشت‏سرمد، شمس رسل، عقل نخست، جان جهان، مطلع اشراق، علت ایجاد، زبده وجود، فیض نخست، شهسوار ملك هستی، كریم السجایا، صاحب لوا، خواجه كاینات، گلشن دین، فخرآدم و... از این گونه عنوانهای دلنشین. شعر زیبای خاقانی، با عنوان «خاك مشك‏آلود»، این گونه آغاز می‏شود: صبحوارم، كافتابی در نهان آورده‏ام آفتابم كز دم عیسی نشان آورده‏ام «مصدر فیض‏» نام شعر سید ابو الحسن رضوی است كه در «۱۴ بند» آمده است. یكی از بندها را می‏خوانیم:
ای بر همه انبیا، مقدم وی راهنمای ولد آدم
منشور شریف امر و نهیت یك نكته نه بیش بوده، نه كم
دستور تو هرچه هست، متقن آیات تو هرچه هست، محكم
در خاطر توست آنچه در دهر انجام دهد قضای مبرم
دین تو كه در خور خلود است دستور تحرك و صعود است
كتاب را ورق كه می‏زنیم، به شعر معروف سعدی «جمال محمد» می‏رسیم، با این مطلع:
ماه، فرو ماند از جمال محمد سرو، نباشد به اعتدال محمد
قدر فلك را كمال و منزلتی نیست در نظر قدر با كمال محمد
دلت می‏خواهد همه شعرش را بیاوری، ولی ... بنا بر اختصار است! هر چه می‏خواهی كتاب را بربندی و مقاله را به پایان آوری، اما نكهت گلهای معطر این بوستان مجال نمی‏دهد. ولی ... چاره‏ای نیست. نگاه شتابان و گذرا به این مجموعه شعر را با دو بیت از شعر معلم به پایان می‏بریم:
باور كنیم، رجعت‏سرخ ستاره را میعاد دستبرد شگفتی دوباره را
باور كنیم، ملك خدا را كه سرمد است باور كنیم سكه به نام محمد است
● مدح پیامبر خاتم (ص)
از زنده یاد، استاد «محمد علی مردانی‏» ادبیات ولایی كشورمان در این اواخر، یكی از خدمتگزاران سخت كوش و خالص و مخلص خود را از كف داد. زنده‏یاد، استاد «محمد علی مردانی‏» از شاعران شیفته اهل بیت عصمت و طهارت بود، كه هنر شعری و ذوق ادبی خویش را وقف «آل الله‏» و انقلاب اسلامی می‏كرد. و سروده‏های بسیاری در مدح و مرثیه خاندان رسالت و در گرامیداشت ایام الله و حماسه‏های دفاع مقدس آفرید و پس از عمری خدمت‏به فرهنگ ناب اهل بیت (ع) چهره در نقاب خاك كشید. روانش شاد و مهمان عترت پیامبر باد. ضمن گرامی‏داشت نام آن عزیز، شعری از او را در مدح حضرت رسول (ص) به شما خوانندگان گرامی تقدیم می‏كنیم. (واحد ادب كوثر)
بر سر كوی تو هر كه راه ندارد وای به حالش كه داد خواه ندارد
نام تو نازم كه در صحیفه هستی فاصله جز (میم)، با اله ندارد
خواند احد، (احمد)ت، از آنكه به عالم غیر تو كس این مقام و جاه ندارد
بس كه بلند است قاف قدر تو، ای جان چرخ، بر آن پایگاه، راه ندارد
ختم به نام تو شد رسالت و دنیا بعد تو جز عترتت پناه ندارد
بعد تو غیر از دوازده وصی تو عالم اسلام، پادشاه ندارد
درس عفاف از بشر ز فاطمه (س) گیرد روز جزا نامه سیاه ندارد
روشنی طلعت‏حسین و حسن (ع) را نیر تابان و نور ماه ندارد
لرزد و ریزد بنای گنبد گیتی دست ولایت گرش نگاه ندارد
كیست كه چون از پس مباهله آید جز علی و آل او سپاه ندارد؟
جز در احسان مهدی (ع) تو به عالم امت پاكت پناهگاه ندارد
جز به تو گوید خدا درود به وصفت؟ گر شكند سر، قلم، گناه ندارد
شیوه «مردانی‏» است مدحتت امروز پیش تو فردا، جز این گواه ندارد

منبع : ماهنامه كوثر شماره ۲۸
صاحب اثر : جواد محدثی

منبع : سایت پیامبر اعظم