تنها در نخلستان (درباره امیر مومنان)

علی فرزند ابوطالب آنگونه که در کتب تاریخی مسطور است، در شب جمعه سیزدهم ماه رجب در درون خانه خدا به دنیا آمد. همه مورخان و محدثان شیعه و جمع فراوانی از دانشوران اهل سنت ولادت حضرت را در کعبه مسلم و قطعی می دانند.
هنگامی که پیامبر اسلام در چهل سالگی به رسالت برانگیخته شد، تنها ده سال از زندگانی او می گذشت، اما با این حال او نخستین مرد مسلمان و مومن به رسول خدا بود. او از همان کودکی در آغوش پیامبر به کسب فضائل اخلاقی پرداخت، چنانکه پیامبر او را به برادری خویش برگزید و دختر محبوب خود را به ازدواج وی در آورد. در مجلسی که پیامبر از سوی خدا مامور شد [شعراء : ۲۱۴-۲۱۶] خویشاوندان و بستگان خود را به اسلام فراخواند تنها یاری رسان و حامی او، برادر زاده خردسالش علی بود و از ین رو پیامبر وی را برادر، وصی و خلیفه خود خواند.
در آن شب که جلسه شورای مکه)دارالندوه)قصد کشتن ناگهانی رسول خدا را داشت ، فداکاری علی و خفتن او در جایگاه پیامبر مانع از اجرای نقشه شوم ایشان گشت و پیامبر به همراه صاحب خود توانست به شهر یثرب [مدینه النبی] هجرت کند.
بیشتر ینه مفسران شیعه و سنی این آیه را اشاره به همان واقعه می دانند : «و برخی از مردم [با ایمان : علی در لیله المبیت] جان خود را برای کسب خشنودی خدا می فروشند و خدا نسبت به بندگانش بسی مهربان است » [بقره : ۲۰۷] جاعت علی در میان مردمان امری بود که کسی در آن اندک تردیدی نداشت. فداکاری های او در بیست و ششغزوه از جمله جنگ بدر، احد، احزاب (خندق)، خیبر و ... در صفحات تاریخ مسطور است. پس از شهادت علی آثار زخم ها و جراحات در بدن وی از سرتا به پا فراوان بود.
پس از وفات پیامبر بیست و پنج سال با مخالفان خویش صبر و مدارا نمود [و درس صبر و مدارا را به پیروان خویش آموخت] ،تابدانی که روز و شب در کنار ایشان نشست و از دانش خود ایشان را بهره مند ساخت .به ترتیب شاگردان قرآنی همچون عبدالله بن عباس بزرگترین مفسر اسلام همت گمارد. پرسش های دانشمندان اهل کتاب پاسخ می گفت و مشکلات علمی و سیاسی خلفا را حل می نمود .
پس از کشته شدن خلیفه سوم در سال ۳۵ هجری – که این عمل هرگز به خواست و رضایت علی نبود – مردمان از هر سو به سوی وی هجوم آوردند و آن چنان او را در فشار و تنگنا قرار دادند . و حجت بروی تمام نمودند ، که حضرت چاره ای از پذیرفتن خلافت ندید.
اما حضرت همانگونه که در خطبه معروف «شقشقیه» مذکور است، انگیزه خود را برای پذیرفتن خلافت، پیمان خداوند از علمای امت دانست که در برابر زیاده خواهی ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان هرگز سکوت نکنند. و از این رو هیچ غریب نیست که در سراسر دوران خلافت ظاهری او شاهد سه نبرد بزرگ داخلی هستیم، با سه گروه که به «ناکثین» [پیمان شکنان به رهبری طلحه و زیبر و یکی از همسران پیامبر] ، «قاسطین» [معاویه و یاران او] و «مارقین » [خوارج] نامبردار گشتند.
علی (ع) پس از چهار سال و چند ماه خلافت ظاهری آن چنان که مشهور است در شب نوزدهم ماه رمضان سال ۴۰ هجری به دست یکی از مارقین (خوارج) نامش عبدالرحمان بن ملجم ، ضربت خورد و در شب ۲۱ ماه رمضان در سن ۶۳ سالگی جهان را با همه نامردمی هایش بدرود گفت و به ملاقات پروردگار خویش شتافت . «به خدای کعبه سوگند که رستگار شدم» ، این آوایی بود که هنگامه ضربت خوردن حضرت از دهانش خارج گشت و سپس این آیه را برخواند .
«ما شما را از خاک آفریدیم و در ان بازمی گردانیم و از آن نیز بار دیگر شما را بیرون می آوریم .» [طه] ۵۵:
این چنین بود ، که دیگر مناجات علی ز نخلستان نمی آید...
هنگامی که خبر وفات علی (ع) به ابن عباس رسیده، گفت : افسوس بر ابوالحسن، به خدا سوگند عمری گذارند در حالی که نه قانونی از قوانین اسلام تغییر داد و نه سنتی از سنت های پیغمبرش جابجا نمود و نه در وظایفش کوتاهی کرد و نه مالی گرد آورد و نه مالی را از مستحقش دریغ داشت و نه چیزی را جز خدا در زندگیش هدف گرفت. به خدا سوگند که دنیا در نظر او از بند نعلینش بی مقدار تر بود، در نبرد شیر و در مجلس دریا، حکیمی از حکما بود، هیهات که چون علی بزاید، وی به درجات اعلی پرواز نمود.

سجاد واعظی

منبع : نشریه بازدم