بازار اسلحه گرم است

▪ آمار قتل ها با سلاح گرم نگران كننده است.
▪ فردی كه برای تفریح با سه نفر از دوستانش به باغ رفته بود بر اثر اصابت گلوله با سرش به خاطر اختلافات مالی جان باخت.
قاتل بعد از دستگیری به قتل اعتراف كرد و گفت: مقتول یكی از دوستان صمیمی ام بود. مدتی قبل مقداری پول به من قرض داد. اما پولی نداشتم تا بدهكاری ام را بپردازم. روز حادثه به همراه دوستانم به باغ رفته بودیم. نقشه قتل را با دوستان دیگرم طراحی كردیم. وقتی به باغ رفتیم من با یك كلت كمری كه همراهم بود گلوله ای به مغزش شلیك كردم و او را كشتم...
در جای دیگر مردی با شلیك گلوله همسرش را از پای درآورد. این مرد روز حادثه با همسرش درگیر شد و به دلیل سوءظن او را با شلیك سه گلوله كشت. و یا خبر هولناكی كه چندی پیش ماموران قاتل پرونده را دستگیر كردند، ترور قاضی مقدس سرپرست دادسرای ارشاد بود كه قاتل با استفاده از اسلحه و شلیك چند گلوله به زندگی این قاضی پایان داد.همچنین دو روز پیش ماموران آگاهی تهران مردی را كه در تهران دوست صمیمی اش را با ضرب گلوله به قتل رسانده بود دستگیر كردند. وی بعد از دستگیری به بازپرس شعبه هفتم دادسرای جنایی تهران گفت: من و دوستم در یك خانه اجاره ای با هم زندگی می كردیم. مدتی قبل دوستم یك دختر فراری را به خانه آورد و گفت بی پناه است. چندی بعد من به آن دختر علاقه مند شدم و با هم ازدواج كردیم. اما دوستم مرتب در زندگی ما دخالت می كرد به طوری كه همسرم تصمیم داشت تقاضای طلاق كند. من هم برای انتقام جویی یك كلت كمری به قیمت ۲۰۰ هزار تومان خریدم و با شلیك گلوله به مغز دوستم او را كشتم...
مرد جوانی هم به بهانه دفاع از شرافت و ناموس خود با طرح نقشه قبلی، پسر جوانی را در منطقه شهرك غرب تهران به قتل می رساند. همچنان كه زوج جوانی نیز دو پسر جوان را به دلیل اصرار به ایجاد مزاحمت با طرح نقشه از فاصله ۱۴۰۰ متری در كنار رودخانه ای در فشم به گلوله می بندند.در این حال سردار محمدرضا علیپور رئیس امنیت عمومی تهران بزرگ نسبت به ورود بی رویه سلاح گرم و مهمات نظامی به پایتخت هشدار داد. وی در این باره به شرق می گوید: در سال ،۸۵ بیش از ۱۲۲ قبضه از این گونه سلاح ها در تهران جمع آوری شده است.سردار علیپور ادامه می دهد: پلیس امنیت، اقدام به جمع آوری اطلاعات و برخورد با قاچاقچیان كه اغلب از استان های غربی سلاح به صورت غیرمجاز تهیه كرده و با وسیله نقلیه عمومی به تهران آورده و به مشتریان تحویل می دهند، می كند. از این میان ۱۰۴ قبضه سلاح جنگی و ۱۸ قبضه سلاح شكاری بوده كه نسبت به كشفیات پارسال در همین مدت ۵۴ درصد افزایش داشته است.
رئیس پلیس امنیت عمومی تهران از كشف و ضبط سه هزار و ۳۳۳ تیر فشنگ در امسال خبر داد و افزود ۱۱۲ نفر قاچاقچی، فروشنده و دارندگان سلاح غیرمجاز دستگیر و تحویل مراجع مربوطه شدند.
همچنین ۸۰ درصد از سلاح های مكشوفه در این مدت از جمله سلاح های جنگی كمری بوده كه اغلب آنها شماره سریال نداشته و بعضاً شماره سلاح و كشور سازنده آنها نیز نامشخص است.
سردار علیپور در ادامه به شرق می گوید: ورود سلاح های غیرمجاز متاثر از اقدامات تبهكارانه، قدرت نمایی، شرارت و بعضاً توسط افراد دارای ضعف جسمانی است كه در خود كمبود احساس می كنند و در نزاع های انفرادی و دسته جمعی به حمل و استفاده از سلاح های كمری متوسل می شوند.
●افزایش ورود سلاح گرم
ورود سلاح گرم به كشورمان در حال افزایش است. همچنان كه آمار قتل های صورت گرفته به وسیله سلاح گرم روز به روز بیشتر می شود. سرقت های مسلحانه از بانك ها، فروشگاه ها و حتی قتل هایی كه عاملان جنایت از سلاح گرم برای رسیدن به اهداف خود بهره گرفته اند با رویكرد به اخبار منتشر شده در صفحه حوادث روزنامه ها در سال جاری حاكی از سیر صعودی تمایل به سلاح در میان مجرمان است.
اگرچه اینگونه حوادث از افزایش تمایل در استفاده از سلاح گرم در میان جوانان حكایت دارد، اما همه این اخبار نشان از سهولت در تهیه سلاح گرم دارد. البته این كه چرا جوانان به منظور دستیابی به نیازهای خود به شكل نامعقولی اقدام به خشونت می كنند در حیطه بررسی معضلات اجتماعی نیاز به تامل جدی دارد.شیوع خشونت های خانوادگی و از سویی سرقت های مسلحانه زنگ خطری است تا جریان حمل و قاچاق اسلحه در كشور مورد دقت و حساسیت بیشتری قرار گیرد. وجود سلاح و مهمات غیرمجاز و قاچاق آن در كشور از جمله مسائل مهمی است كه می تواند امنیت كشور را به مخاطره اندازد، همچنین سلاح غیرمجاز در دست اشرار به منظور قدرت نمایی، زمینه ارتكاب تخلفاتی از قبیل قتل، سرقت های مسلحانه، گروگانگیری، راهزنی و... را فراهم می آورد و امنیت عمومی جامعه را به چالش خواهد كشاند.واقعیت تلخ امروز در جوامع انسانی و حتی در كشور ایران، درجه های مختلفی از خشونت و رفتارهای غیرقابل كنترل را نمایش می دهد كه به شدت تحت تاثیر غرایز ناآزموده و هیجانات متغیر انسان ها است و بدین ترتیب وجود اسلحه، كشتن، شرارت، سرقت و... را به مراتب آسان تر می كند.
همین موضوع كشور را در مقاطع مختلف با مشكلاتی از جمله درگیری ها، آشوب های منطقه ای، تحركات اشرار، ترور شخصیت ها، گروگانگیری ها، سرقت های مسلحانه و... مواجه و هزینه های گزافی را به كشور تحمیل ساخته است.
●خطر ۲۵ ساله
بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در جریان روزهای ۲۱ تا ۲۵ بهمن بسیاری از پادگان ها سلاح های سبك و نیمه سنگین تخلیه شد و افراد به اسلحه و ادوات جنگی دست یافتند هرچند بسیاری طی روزهای پس از آن اسلحه های خود را تحویل دادند اما دو گروه؛ گروهك های سیاسی و عناصر خلافكار و قاچاقچیان كه از طریق سرقت، ارتشا، ارعاب، باج خواهی و راهزنی روزگار گذرانده و اسلحه و مهمات را ابزار كار خود تلقی می كردند، اسلحه را پیش خود نگه داشتند. جنگ تحمیلی نیز عامل دیگر دسترسی افراد به انواع اسلحه شد. سلاح هایی كه بر اثر قاچاق در مناطق جنگی و مرزی مبادله می شد و سپس جنگ خلیج فارس، مهاجرت غیرقابل كنترل ساكنان مناطق مرزی شرق به داخل ایران. بدین ترتیب، گسترش و شیوع نسبی شرارت مسلحانه در كشور به یك معضل پیچیده امنیتی مورد توجه خاص دستگاه های مرتبط با تامین امنیت عمومی تبدیل شد. با این حال براساس طرح های مصوب شورای امنیت كشور و با فعالیت دستگاه های مسئول تاكنون دو مرحله طرح جمع آوری سلاح و مهمات غیرمجاز در سطح كشور اجرا شده است. در مرحله اول از سال ۷۴ تا ۷۵ مجموعاً ۲۷۰ هزار قبضه انواع سلاح غیرمجاز اعم از جنگی و شكاری جمع آوری شد. در مرحله دوم طرح از سال ۷۹ تا ۸۲ ، ۷۰ هزار قبضه انواع سلاح غیرمجاز جمع آوری شد. نزدیك به ۱۳۰ هزار نفر دارنده سلاح غیرمجاز نیز شناسایی شدند. به رغم تلاش های انجام شده طی سال های گذشته سرقت های مسلحانه از منازل و بانك ها پدیده رو به گسترشی بوده است كه خطر وجود اسلحه گرم در دست افراد به ویژه افراد شرور را بیش از پیش گوشزد می كند.
● چاشنی خشم
قتل، آدم دزدی، سرقت، تهدید و هزاران موارد دیگر از اتفاقاتی است كه به دلیل در دسترس بودن اسلحه اتفاق می افتد. بدون شك، هر سلاح غیرمجازی در خانه، شیطان خاموشی است كه در انتظار لحظه ای خشم و عصبانیت است تا در مواقع گرفتاری و مشكلات روزمره فاجعه ای خونین به بار آورد. بسیاری از كشورها كه ممنوعیتی در مورد حمل اسلحه وجود ندارد بر آن شده اند تا حمل اسلحه را تحت نظر شرایط خاصی قرار دهند. وضعیت ما در مقایسه با برخی كشورها چندان حاد نیست. اما رواج فرهنگ خشونت در انتظار سرقت های مسلحانه می تواند به تدریج مسئله ساز شود.
در این راستا، سرقت به عنوان یكی از عوامل مهم در ایجاد بسترهای ناامنی و عدم ثبات سیاسی كشور به ویژه در بعد سرقت مسلحانه مورد توجه خاص مسئولان امنیتی و دستگاه های ذی ربط با تامین امنیت عمومی بوده است. متاسفانه قتل، سرقت مسلحانه و قاچاق در جامعه در حال افزایش است.
● ورود اسلحه از كجاست؟
محمدی كارشناس نیروی انتظامی در این خصوص می گوید: متاسفانه به خاطر هم مرز بودن با كشورهایی چون عراق و افغانستان، ورود اسلحه از طریق مرزهای غربی كشور به راحتی صورت می گیرد و اگرچه نیروی انتظامی با عملیات گسترده ای در مرزهای غربی و شرقی كشور، مقدار زیادی از شبكه های قاچاق اسلحه را شناسایی و دستگیر كرده اند، اما فعالیت غیرمحسوس این شبكه های مافیایی و همكاری مرزنشین ها در غرب كشور باعث مشكلاتی برای مسئولان انتظامی شده است.
به عنوان مثال چندی پیش در زاهدان اشرار مسلح ۲۲ نفر را به گلوله بستند. چندماهی از این حادثه نگذشته بود كه باز هم خبر رسید در جاده بم- كرمان ۱۱ نفر به دست اشرار به ضرب گلوله كشته شدند. بازخوانی این حوادث امن نبودن مرزهای كشورمان را نشان می دهد.
این كارشناس نظامی معتقد است: هرچند مرزها در حد زیادی كنترل شده است اما در جاهایی كه دست اشرار است قاچاق و استفاده از اسلحه رواج بیشتری دارد.
در شهرهای بزرگ غیر از ارگان های نظامی، بسیج و زیرمجموعه سپاه همه سلاح ها آمار و شماره دارد. معمولاً كالاهای قاچاق از جایی كه كنترل می شود، بدون ضابطه وارد می شود و چون مرزهای غربی به عراق و تركیه دسترسی دارند، از طریق افراد و مناطق كوهستانی وارد می شوند كه معمولاً ارگان های نظامی و امنیتی خبردار نمی شوند.
با توجه به گزارش های رسیده بیشترین آمار فوت به وسیله اسلحه گرم مربوط به دوره ۴ ساله ۷۶ تا ۸۰ است و از آنجایی كه ماجرای جنگ عراق در سال های پس از این دوره زمانی رخ داده است و بنا بر اخبار منتشر شده روند ورود سلاح های گرم و غیرمجاز به كشور در سال های ۸۰ تا ۸۴ بسیار چشمگیر و غیرقابل كنترل بوده است.
چنان كه مسئله سلاح های سرگردان ارتش عراق چند سالی هست كه امنیت اجتماعی جامعه را تهدید می كند. برای نمونه می توان به این موضوع اشاره كرد كه قاچاقچیان اسلحه در حال حاضر، اسلحه های كمری را كه عمدتاً ساخت عراق و تركیه است در بیرون مرز ایران بین سی تا چهل هزار تومان در استان های مرزی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و در شهرهای مركزی از ۱۰۰ هزار تومان تا حتی بالای یك میلیون تومان هم به فروش می رسانند.● گزارش سازمان ملل
سازمان ملل چندی پیش گزارش داد، پس از اشغال خاك عراق توسط نیروهای آمریكایی، حدود هشت میلیون قبضه اسلحه به دست مردم افتاد.همچنین طی دو سال گذشته در سرقت های مسلحانه كه در شهرهای ایران صورت گرفته اسلحه های استفاده شده آنها از عراق وارد شده است.یك مقام آگاه در معاونت امنیتی وزارت كشور می گوید: از جمله دلایل افزایش سلاح غیرمجاز در كشور اوضاع نامطلوب كشور عراق، عدم كنترل مناسب مرزهای عراق، فعالیت قاچاقچیان سلاح در مرزها، عدم كنترل مرزهای تركیه و عراق، سود سرشار ناشی از خرید و فروش سلاح قاچاق، تردد غیرمجاز ساكنین كشورهای همسایه به داخل كشور است. بیشترین خریداران سلاح، عشایر هستند كه از اسلحه در زندگی عشایری استفاده می كنند. گروه های تروریستی و كسانی كه مامور حفاظت از قاچاقچیان هستند از دیگر مشتریان اسلحه هستند. با این حال هر جا یك اسلحه وجود داشته، اسلحه دوم هم بوده تا دفاع صورت بگیرد كه در نتیجه هرج و مرج و آشوب را به دنبال دارد. گزارش های نیروی انتظامی نشان می دهد كه تعداد زیادی باند بزرگ قاچاق اسلحه متلاشی شده و از هر یك از این باندها بیش از ۷۰ تا ۸۰ قبضه سلاح كشف شده است. همچنین تعدادی از قاچاقچیان در درگیری ها نابود شده اند، اما همچنان قاچاق اسلحه به كشور صورت می گیرد.
همچنین براساس آمارهای نیروی انتظامی در سال گذشته به طور متوسط روزانه ۴ قتل در كشور اتفاق افتاده كه سه مورد آن كشف شده است. همچنین میزان وقوع قتل با سلاح گرم ۴ درصد و با سلاح سرد ۸ درصد افزایش یافته كه این افزایش عمدتاً به دلیل فراوانی سلاح غیرمجاز در كشور است.
به هر حال، حفظ امنیت شهروندان ایجاب می كند، برای جمع آوری سلاح های غیرمجاز و ممانعت از افزایش سرقت ها و شرارت های مسلحانه، راهكارهای تازه تر و گسترده تری اعمال شود تا سلامت و بقای خانواده و اجتماع انسانی تضمین بیشتری یابد.
●آمارهای بازی با اسلحه
طبق آمارهای رسیده طی سال های ۷۶ تا ۸۰ بیش از دو هزار و ۲۵ مورد نزاع دسته جمعی مسلحانه در مراكز ذی ربط ثبت شده است، كه حاصل آن ۱۸۹ كشته و ۱۷۴۷ مجروح بوده است.این آمار تا پایان سال ۸۰ است و اگر نگاهی به آخرین آمارهای مناطق غربی كشور بیندازیم، متوجه می شویم شروع جنگ آمریكا و عراق و ادامه درگیری های داخلی این كشور و نبود سیستم نظارت كارآمد در مناطق مرزی شرق عراق باعث افزایش بی سابقه و چشمگیر ورود انواع سلاح های گرم به كشور شده است.این در حالی است كه در ۶ ماه اول سال گذشته در كرمانشاه ۸۳۰ قبضه اسلحه غیرمجاز كه به طور قاچاق وارد كشور شده بود كشف و ضبط شده است و در این خصوص بیش از ۲۰۰ قاچاقچی اسلحه نیز دستگیر شدند.طبق اعترافات به عمل آمده بسیاری از فروشندگان اسلحه قصد داشتند این سلاح ها را به تهران و كرج منتقل كنند.همچنین طبق آمار ارائه شده از سوی اداره ناجا از سال ۷۶ تا ۸۰ جمعاً ۷۰۷۹ فقره قتل عمد ثبت شده است كه ۲۳ درصد مقتولان در این مدت با اسلحه گرم كشته شده اند.
● تحلیل روانشناسی
روانشناسان اجتماعی اگرچه معتقدند كه رسانه های گروهی از جمله تلویزیون نقش بسزایی در ترویج انواع خشونت و حتی تبلیغ سلاح دارند، اما آنها هم بر این نكته اصرار دارند كه همجواری با همسایگان در حال جنگ یا دارای وضعیت متزلزل سیاسی اجتماعی نقش مهمی در فعالیت مافیای قاچاق اسلحه در ورود و فروش این ابزار خشونت در بازار سیاه كشور دارد.
دكتر علی رستم پور روانشناس درخصوص انگیزه جوانان در استفاده از سلاح می گوید: جوانان برای استفاده از اسلحه دو انگیزه دارند، اول اینكه استفاده از اسلحه دارای هیجاناتی است كه همه جوانان به دنبال دستیابی به آن هستند و این نوع هیجان گاهی به دلیل جو خانوادگی، برنامه های تلویزیونی و سینمایی در بین جوانان افزایش می یابد. از سوی دیگر پخش فیلم های خشونت آمیز كه مربوط به دزدی، قتل و سرقت های مسلحانه است جوانان را به سمت خشونت سوق می دهد و دستشان به جنایت و دزدی آلوده می شود.
همچنین این امر نشان می دهد كه فرهنگ ما تغییر كرده است و می توان گفت كه دیگر حوادثی مثل سرقت مسلحانه، قتل و... در جامعه امری عادی تلقی می شود.این روانشناس در ادامه می گوید: مشكل اصلی كه باعث شده این جرایم به شدت افزایش یابد، این است كه فرهنگ فردگرایی در جامعه گسترش یافته است و جامعه به شدت به سمت این فرهنگ در حال حركت است. فرهنگی كه در آن فقط من مطرح است و هیچ كس دیگری اهمیت ندارد. این فرهنگ یك فرهنگ تخریبی است و باعث می شود كه هویت و تاریخ پرافتخارمان از بین برود. متاسفانه گسترش این نوع فرهنگ غلط باعث می شود كه شخص برای رسیدن به اهدافش دست به هر اقدامی مثل سرقت و قتل بزند.
محسنی قاضی دادسرای عمومی تهران در این خصوص به شرق می گوید: به عقیده من جوانانی كه از اسلحه به عنوان حربه ای در راه رسیدن به اهدافشان استفاده می كنند مطمئناً از عواقبی كه آنان را تهدید می كند و یا مجازاتی كه در انتظارشان است، اطلاع دقیقی ندارند. از سوی دیگر بررسی ریشه ای رفتار اجتماعی فرد جنایتكار نیز باید مورد توجه قرار گیرد و تعداد افرادی كه سرقت های مسلحانه به خاطر مشكلات مالی و اقتصادی انجام می دهند بسیار بیشتر از افرادی است كه از هیجان موجود در آن بهره می گیرند. بنابراین تا زمانی كه عدالت اجتماعی در همه موارد و از جمله مسائل اقتصادی رعایت نشود، احتمال كاهش جرم و جنایت در اینگونه موارد بسیار كم است.
این قاضی ادامه می دهد: همچنین نقش حمایتی خانواده ها در تربیت جوانان از كودكی بی تاثیر نیست. اما نكته قابل توجه این است كه نیروی انتظامی به تنهایی نمی تواند از ورود و استفاده اسلحه گرم جلوگیری كند. قوه قضائیه یكی از مهم ترین ارگان های تاثیر گذار در این زمینه است. اگر مجازاتی كه برای استفاده كنندگان اسلحه گرم در نظر گرفته شود عملی و تاثیر گذار باشد، مطمئناً جوانانی كه در فكر استفاده از اسلحه گرم هستند، از به كار بردن آن خودداری می كنند.تقوی جامعه شناس و استاد دانشگاه در خصوص حمل اسلحه توسط جوانان به شرق می گوید: هر كسی كه از فقدان امنیت رنج می برد سعی در تامین امنیت خود دارد. خیلی ساده است. كسی كه از نظر جسمانی ضعیف تر باشد و در نزاعی قرار گیرد برای پیروزی دست به ابزاری برای قدرتمند شدن می زند. پس ساده تر اینكه در چنین فضایی نیاز به داشتن سلاح به وجود می آید.اگر كسی قصد تبهكاری در جامعه هم داشته باشد این نیاز در او شكل گرفته است كه برای اقدام تبهكارانه خود ابزار تهیه كند. پس همین نیازها است كه تقاضا برای سلاح را شكل داده است.بنابراین نمی توان گفت كه مشكل فقط باز بودن مرزها است. مشكل جای دیگری است؛ جایی میان ساختار اجتماعی و اقتصادی.
در این باره اغلب كارشناسان معتقدند اسلحه تاثیر فراوانی بر افزایش قتل می گذارد و در صورتی كه اسلحه در اختیار مجرمان نباشد شاید كمتر قتلی صورت بگیرد.اغلب آنها بر این باورند اگر قانونگذار مجازات شدیدتری برای مرتكبان قتل با اسلحه در نظر بگیرد از میزان قتل هایی كه با تصمیم قبلی انجام می گیرد، كاسته می شود چرا كه فرد هنگام تصمیم به قتل جوانب و مجازات آن را در نظر می گیرد.
●مجازات حمل اسلحه
این در حالی است كه براساس قوانین كیفری و مدنی حمل غیرمجاز اسلحه گرم و سرد در ایران جرم محسوب شده و مجازات های بسیار سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است.
در قانون تشدید مجازات قاچاق اسلحه و مهمات آمده: هرگاه قاچاقچیان اسلحه كه لااقل یك نفر از آنان مسلح باشد و در مقابل قوای دولتی مقاومت مسلحانه كند به اعدام و اگر مقاومت نكند به حبس از سه تا ۱۵ سال محكوم می شود. حتی اگر قاچاقچیان اسلحه بدون سلاح دستگیر شوند بین سه تا ۱۰ سال حبس برای آنها بریده می شود.
طبق ماده ۶۶۴ قانون مجازات اسلامی هركس عمداً برای ارتكاب جرمی اقدام به تهیه هر نوع وسیله ای برای ارتكاب جرم كند به حبس از سه ماه تا یك سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محكوم خواهد شد.

الهه فراهانی

منبع : روزنامه شرق