سینوزیت

آیا تا بحال به سرماخوردگی یا حساسیت شدیدی دچار شده اید که به مدت زیادی طول کشیده و بهبود نمی یابد؟ اگر چنین بوده احتمالاً دچار سینوزیت شده اید. این بیماری از بیماریهای شایع است و از آنجا که تعدادی از موارد بیماری با سرماخوردگی یا حساسیت اشتباه گرفته می شود و فرد به پزشک مراجعه نمی کند، شیوع آن بیشتر از مواردی است که تشخیص داده می شود.
برای اینکه شما در مراحل اولیه بیماری متوجه ابتلای خود به سینوزیت شوید باید به سؤالات زیر پاسخ دهید. اگر به ۳ مورد سؤالات پاسخ « بله » دارید، احتمالاً مبتلا به سینوزیت شده اید و باید به پزشک مراجعه کنید. علت سینوزیت می تواند از عفوت با باکتری، قارچ و یا التهاب در نتیجه حساسیت باشد ولی در هر صورت مراجعه به پزشک ضروری است.
۱) آیا با فشار بر روی گونه های خود دچار درد می شوید؟
۲) آیا از سر درد رنج می برید ؟
۳) آیا دچار گرفتگی و احتقان بینی شده اید؟
۴) آیا ترشحات بینی شما غلیظ و برنگ زرد – سبز می باشد ؟
۵) آیا مبتلا به تب خفیف ( ۸/۳۷-۲/۳۷ ) می باشید ؟
۶) آیا تنفس شما بد بو شده است ؟
۷) آیا در دندانهای بالائی خود احساس درد می کنید ؟
همانطور که گفته شد اگر به ۳ مورد جواب مثبت بود باید به پزشک مراجعه کرد تا احتمال ابتلا به سینوزیت بررسی شود .
● سینوزیت چیست ؟
سینوزیت حاد باکتریائی، عفونت حفرات سینوس است که به باکتری آلوده شده اند. این بیماری معمولاً در پی یک سرماخوردگی ، حملات حساسیت و با تحریک توسط آلوده کننده های محیطی ایجاد می شود و بر خلاف سرماخوردگی و یا حساسیت ، تشخیص و درمان سینوزیت با پزشک بوده و به آنتی بیوتیک نیاز دارد. تا هم عفونت درمان شده و هم از ایجاد عوارض بعدی جلوگیری شود.
در حالت عادی ترشحات داخل سینوسها به درون فضای بینی تخلیه می شود و در هنگام ابتلا به سرماخوردگی و یا حساسیت ، سینوسها ملتهب شده و در تخلیه ترشحات خود دچار مشکل می شوند که این قضیه می تواند باعث احتقان و سپس عفونت سینوس شود. تشخیص سینوزیت حاد پس از معاینه و پرسشهای پزشک در مورد علائم شما داده می شود ممکن است از عکس رادیولوژیک سینوسها و گاهی نمونه ترشحات سینوس شما برای آزمایش وجود باکتری در آن استفاده شود.
● چه موقع سینوزیت حاد تبدیل به سینوزیت مزمن می شود ؟
اگر فرد بطور مکرر مبتلا به سینوزیت حاد شود و یا عفونت سینوس او برای مدت ۳ ماه یا بیشتر باقی بماند ممکن است به سینوزیت مزمن تبدیل شود. علائم سینوزیت مزمن ممکن است خفیف تر از نوع حاد باشد ولی عدم درمان سینوزیت مزمن می تواند باعث آسیب و تخریب سینوسها و استخوان گونه شود که گاهی ترمیم آن نیاز به جراحی خواهد داشت.
● درمان سینوزیت
درمان سینوزیت باکتریائی باید با آنتی بیوتیک مناسب صورت گیرد. علاوه بر آنتی بیوتیک گاهی اسپرهای دهان و یا بینی . یا قطره های ضد احتقان ممکن است برای رفع احتقان تجویز شود، گرچه باید از مصرف اسپری بینی و قطره بدون تجویز پزشک به مدت طولانی خودداری کرد. همچنین تنفس در هوای مرطوب و شستشوی بینی با محلولهای استریل نیز می تواند مفید باشد.
گاهی بیمار به یک آنتی بیوتیک جواب نمی دهد.این بعلت مقاومت باکتری به این آنتی بیوتیک است که این پدیده درمان سینوزیت را مشکل می کند . بیماران می توانند با توجه به توصیه های پزشک از بروز این حالت جلوگیری کنند. اگر به هر دلیل برای شما توسط پزشک آنتی بیوتیکی تجویز شد، توجه داشته باشید که در تمام طول مدت تعیین شده باید آنتی بیوتیک را مصرف کنید و اگر پس از چند روز احساس بهبودی کردید، هرگز درمان خود را قطع نکنید چون این کار باعث ایجاد باکتریهای مقاوم می شود.
اما درمان سینوزیت مزمن کمی متفاوت است. گرچه گاهی آنتی بیوتیک درمانی شدید، برای آن انجام می شود ولی گاهی برای درمان نیاز به جراحی است تا انسداد ایجاد شده در مسیر سینوس رفع شود. علاوه بر جراحی باز، امروزه جراحی سینوس با کمک اندوسکوپ نیز میسر شده است. با این وسیله جراح می تواند مستقیماً داخل سینوس را مشاهده کند و همزمان هر عاملی که غیر طبیعی بنظر می رسد مثل بافت بیمار و یا پولیپ را برداشته و یا کانالهای باریک بین سینوسها را پاک کند.
● پیشگیری
برای اینکه در هنگام ابتلا به سرماخوردگی و یا حملات حساسیت به سینوزیت دچار نشوید باید سینوسهای خود را در این مواقع مرتب پاک کنید و برای اینکار :
۱) از داروهای ضد احتقان خوراکی و یا قطره یا اسپری ضد احتقان بینی ( برای دوره کوتاه) استفاده کنید.
۲) مرتب فین کنید و بینی خود را از ترشحات پاکیزه کنید.
۳) مقادیر زیادی آب بنوشید تا ترشحات بینی شما رقیق بماند.
۴) از مسافرتهای هوائی در مواقع ابتلا به سرماخوردگی و حساسیت پرهیز کنید و اگر مجبور به این کار هستید از اسپری های ضد احتقان قبل از بلند شدن هواپیما استفاده کنید تا از انسداد سینوس و عدم تخلیه ترشحات آن جلوگیری شود.
۵) اگر مبتلا به حساسیت هستید از چیزهائی که باعث تحریک شما و شروع حساسیت و علائم آن می شود اجتناب کنید و در صورت ابتلا به حساسیت از آنتی هیستامین و اسپری بینی برای کنترل آن استفاده کنید.
● سینوزیت در کودکان
در کودکان تکامل سینوسها تا حدود ۲۰ سالگی ادامه دارد ولی کودکان نیز می توانند به سینوزیت مبتلا شوند. تشخیص سینوزیت در کودکان مشکل است زیرا عفونتهای تنفسی در آنها بسیار شایعتر بوده و همچنین علائم در کودکان می توانند خفیف بوده و تشخیص را مشکل کنند. علائم زیر در کودکان می تواند ناشی از سینوزیت بوده و باید در صورت مشاهده آنها به پزشک مراجعه کرد :
▪ سرماخوردگی که بیش از ۱۴-۱۰ روز طول کشیده و گاهی با تب خفیف همراه است
▪ ترشحات بینی غلیظ برنگ زرد – سبز
▪ ترشحات پشت حلق که گاهی باعث گلو درد ، تنفس بدبو،سرفه ، تهوع و یا استفراغ می شود.
▪ سردرد ( معمولاً زیر ۶ سال وجود ندارد )
▪ تحریک پذیری یا خستگی
▪ تورم اطراف چشم
اگر علیرغم درمان مناسب طبی این علائم پا برجا ماند، باید بدنبال پیدا کردن یک عامل
زمینه ای که باعث سینوزیت می شود، بود که در این میان باید حتماً حساسیت و عفونتهای مکرر تنفسی بعنوان عوامل زمینه ای در نظر گرفته شوند.

منبع : دانشگاه علوم‌پزشکی بوشهر