تصویر منفی‌ام را از ذهن مخاطب پاک می‌کنم

● «سام درخشانی» بازیگر مجموعه‌های «سال‌های برف و بنفشه» و «ما چند نفر»
در سال ۷۸ با مجموعه تلویزیونی «شب زندگان» ساخته امیرحسین قهرائی پا به عرصه تلویزیون گذاشت. معتقد است كه با ایفای نقش‌های متفاوت در مجموعه‌های تلویزیونی «خانه پدری» (فریدون حسن‌پور)، «با من بمان» ‌(حمید لبخنده)، «ما چند نفر» (سیدفیاض موسوی) و «سال‌های برف و بنفشه» (سعید سلطانی) تلاش كرده است تعادلی میان نقش‌های منفی و مثبت ایجاد كند اما آنچه در ذهن بینندگان این مجموعه‌های تلویزیونی نقش بسته، تصویر یك عاشق مجنون و كاراكتر عصبی است. به بهانه پخش مجموعه‌های تلویزیونی «سال‌‌های برف و بنفشه» و «ما چند نفر» با سام درخشانی هم‌صحبت شدیم تا برایمان از كم و كیف این دو مجموعه تلویزیونی بگوید.
پخش دو مجموعه تلویزیونی «سال‌های برف و بنفشه» و «ما چند نفر» و اكران فیلم سینمایی «صحنه جرم ورود ممنوع»اینكه همزمان در چند اثر دیده می‌شوید، برایتان وضعیت راضی‌كننده‌ای است یا...
این موضوع كاملا اتفاقی و بدون برنامه‌ریزی و از پیش تعیین‌شده است. در ارتباط با این موضوع دو بحث حرفه‌ای وجود دارد كه برخی آن را می‌پسندند و برخی آن را نفی می‌كنند. آنهایی كه می‌پسندند و معتقدند پخش دو كار متفاوت و ارائه دو كاراكتر متضاد فرصتی برای رصد توانایی‌های یك بازیگر ایجاد می‌كند و دسته‌دوم هم معتقدند این اتفاق در باورپذیری شخصیت خدشه ایجاد كرده و مخاطب را دچار گنگی خاصی می‌كند. به هر حال امیدوارم نتیجه خوشایند باشد.
● معیارتان برای پذیرفتن نقش منصور فلاح در مجموعه «سال‌های برف و بنفشه» چه بود؟
همواره سعی كرده‌ام در پذیرش نقش‌های مثبت و منفی تعادل ایجاد كنم. در مجموعه «خانه پدری» نقش امیر را كه نقشی مثبت بود با چهره‌ای متفاوت اجرا كردم. نادر «با من بمان» یك بیمار شیزوفرنی بود كه پررنگ‌تر از سایر نقش‌ها در ذهن مخاطب نقش بست. در مجموعه «ما چند نفر» نیز مخاطب، مازیار را سفردی خشن، عصبی و هیستریك می‌بیند. در جهت ایجاد توازنی كه همواره در نظر داشتم، احساس كردم باید با یك نقش مثبت تصویر منفی‌ای كه در ذهن بیننده ایجاد شده را از بین ببرم، بنابراین زمانی كه مجموعه «سال‌های برف و بنفشه» پیشنهاد شد آن را پذیرفتم. محوری‌بودن نقش، تهیه‌كننده حرفه‌ای و كاركردن با یك كارگردان سرشناس و حرفه‌ای، موقعیت خوبی بود كه نباید آن را از دست می‌دادم. البته هنگامی كه نقش پیشنهاد شد مشغول بازی در مجموعه «ما چند نفر» بودم؛ اما گروه تولید تصمیم گرفتند با یك ماه تاخیر تولید را شروع كنند كه همه این اتفاقات را به حساب قسمت می‌گذارم.
پر‌مخاطب‌ بودن كارهای گذشته آقای سلطانی و اینكه تلویزیون فضایی برای دیده‌شدن بازیگر ایجاد می‌كند شما را برای قبول این نقش ترغیب نكرد؟
در میان معیارهای مختلفی كه برای پذیرش نقش دارم جذابیت قصه و داستان در اولویت قرار دارد. قصه خوب به این معناست كه نصف راه را رفته‌ایم. چگونگی نقش، توانایی و سوابق كارگردان و تهیه‌كننده در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند و در مرحله آخر مساله اقتصادی و مالی مطرح می‌شود. البته همواره سعی كرده‌ام بهترین‌ها را انتخاب كنم و خود را درگیر مسائل مالی نكنم ولی خب، همه اینها برای یك بازیگر شرط است.
● تاریخی‌بودن داستان انگیزه‌ای برای پذیرش نقش ایجاد نكرد؟
آثار مدرن را می‌پسندم اما برای آثار كلاسیك، اهمیت و ارزش ویژه‌ای قائلم. آنچه در این مجموعه برایم جذابیت داشت، كلیت قصه بود. به عبارتی اگر همین قصه در زمان فعلی هم اتفاق می‌‌افتاد باز هم برایم جذابیت داشت. تاریخی‌بودن صرف، هیچ جذابیتی برای من ایجاد نمی‌كرد.
● در این مجموعه جنس بازی، نوع گریم و پوشش هیچ تفاوتی با كارهای غیرتاریخی ندارد. به عنوان یكی از بازیگران اصلی این مجموعه چقدر این موضوع بازی‌تان را تحت تاثیر قرار داد؟
مسلما فضاسازی آثار تاریخی در باورپذیر شدن قصه و شخصیت، تاثیرگذار است اما در ساخت این مجموعه با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو بودیم، البته در مواردی چون طراحی لباس، كم‌كاری‌هایی صورت گرفته كه من هم از آن گله‌مندم. به اعتقاد من تمركز لازم روی لباس‌ها صورت نگرفته است و اغلب لباس‌ها امروزی است اما در مورد صحنه‌های خارجی، محدودیت‌هایی كه وجود دارد، مساله‌ساز می‌شود. به‌عنوان مثال رستوران یا خیابانی منطبق با معماری تاریخی آن دوران وجود ندارد و همگی بازسازی شده است. تعدادی خانه شناخته‌شده وجود دارد كه در اكثر مجموعه‌های تاریخی معاصر مورد استفاده قرار می‌گیرد. مگر تا چه زمانی می‌توانیم از شهرك سینمایی استفاده كنیم؟ برخی ایرادهایی كه بر فضای داخلی وجود دارد، قابل قبول است اما در مورد فضاهای خارجی باید این محدودیت‌ها را مدنظر قرار دهیم و منصفانه برخورد كنیم. قطعا زمانی كه فضاسازی به‌درستی شكل می‌گیرد، بازیگر دردسر كمتری خواهد داشت. درخشش بازیگران اروپایی هم به همین موضوع برمی‌گردد. همیشه شرایط به بهترین نحو برایشان مهیاست اما در مجموعه‌های تلویزیونی ما، همه امكانات را باید خودت به‌وجود بیاوری تا فضای مورد نظر را بسازی.
● با توجه به شرایط ذكر شده، لحظه طلایی بازیگری شما در این مجموعه كدام سكانس بود؟
معضلات زیادی وجود دارد اما یك بازیگر باید كار خودش را به‌درستی انجام دهد. به‌عبارت دیگر از روز اول باید آن‌قدر نقش را باور كرده باشد كه بتواند به مخاطب هم بباوراند. اگر من باور نكنم كه علی فلاح ۱۳۴۲ هستم، شما هم باور نخواهید كرد، حتی اگر تمام شرایط فضاسازی موجود باشد. من هم سعی كردم علی فلاح را باور كنم و با آن زندگی كنم تا جایی كه آقای سلطانی به ارائه توضیحاتی راجع به سكانس اكتفا می‌كردند و در ارتباط با نقش، دستم را باز می‌گذاشتند.
● «ما چند نفر» یك كار رئال اجتماعی و تصویری از جوانان امروز و دغدغه‌هایشان است. مازیار را به‌عنوان جوانی كه به وضع موجود اعتراض دارد و می‌خواهد رشد كند، چقدر ملموس و واقعی می‌بینید؟
به اعتقاد من، مازیار ملموس‌ترین و جذاب‌ترین شخصیت در این مجموعه است. البته در ابتدا شخصیت افراسیاب پیشنهاد شده بود كه پس از خواندن سناریو، چند‌وجهی بودن شخصیت مازیار، من را جذب كرد. اشتیاق من با لطف كارگردان همراه شد و نقش مازیار به من سپرده شد.
● فكر نمی‌كنید نقش عاشق مجنون قدری تكراری شده است؟ چرا این نقش‌ها را علی‌رغم تكراری‌شدن می‌پذیرید؟
در مجموعه «با من بمان» نادر یك روان‌پریش شیزوفرنی است اما مازیار بیمار روانی نیست بلكه عصبی است و در لحظه تصمیم می‌گیرد و زمانی كه می‌بیند حقش پایمال می‌شود، وارد عمل شده و از خود دفاع می‌كند. بسیاری از افراد جامعه از جمله خود من اینگونه رفتار می‌كنند. در پاسخ به افرادی كه این فرد را منفی می‌بینند، من معتقدم این شخصیت با توجه به وقایعی كه اتفاق می‌افتد و آمدوشد‌هایی كه به منزل همسرش می‌بیند، عكس‌العمل‌های نامعقولانه‌ای انجام نمی‌دهد.
● این تصور بر اساس شناسنامه قبلی این شخصیت به‌وجود آمده است. به‌هرحال مازیار فریبكارانه و با نیت رسیدن به منافع مالی با پریسان ازدواج می‌كند؟
ممكن است با این انگیزه با پریسان ازدواج كرده باشد اما در حال حاضر انگیزه اولیه رنگ باخته و جای خود را به عشقی داده است كه مادیات را نادیده گرفته و فقط پریسان را می‌خواهد.
● اما مازیار در محل كارش هم با تبانی‌ای كه انجام می‌دهد، موجب برهم زدن شرایط كاری دوستانش می‌شود؟
شرایط كنونی جامعه ما به‌گونه‌ای است كه اغلب جوانان جامعه برای به‌دست آوردن چنین درآمدی وسوسه می‌شوند. قبول دارم راه اشتباهی است اما حاصل شرایط اجتماعی غلط است. در ضمن مازیار كمال معرفت را نشان می‌دهد و هر آنچه كه به‌دست می‌آورد، بین دوستانش تقسیم می‌كند. به اعتقاد من، مازیار شخصیت خاكستری و روز اجتماع است.
● پس به تصور شما تنها نقش منفی‌ای كه ایفا كرده‌اید، شخصیت نادر در مجموعه «با من بمان» است؟
اگر یك منطق قوی پشت شخصیت منفی باشد، آن را از سایه منفی‌بودن بیرون می‌كشد. نادر یك بیمار روانی است. یك بیمار روانی حتی زمانی كه بزرگ‌ترین خطای اجتماعی را انجام می‌دهد، در هیچ دادگاهی محاكمه نمی‌شود. نادر هم یك بیمار عاشق است كه در سلامت عقل تصمیم نمی‌گیرد.
● در قیاس شخصیت‌ مازیار و فلاح باز هم اعتقاد دارید مازیار منفی نیست؟
مازیار یك شخصیت چندگانه است. به ابعاد مختلف این شخصیت پرداخته شده كه تماشاگر را دچار تعلیق می‌كند، در برخی مواقع با مازیار همذات‌پنداری می‌كند و دلش برای او می‌سوزد و در شرایط دیگر كارش را نفی می‌كند. به اعتقاد من علی فلاح هم اگر در موقعیت مازیار قرار می‌گرفت، مثل مازیار رفتار می‌كرد. امیر ناصری «خانه پدری» هم در موقعیت مازیار شاید كمی نرم‌تر از مازیار رفتار می‌كرد. در مورد هر شخصیتی باید بر اساس موقعیتش در داستان قضاوت كنیم.
● پس مقصود شما از تعادل و توازنی كه در ابتدای صحبت‌هایتان اشاره كردید، چیست؟
تاكنون از شخصیت‌هایی كه بازی كرده‌ام دفاع می‌كردم اما در چارچوب كلی و خاستگاه كارگردان و نویسنده در جهت پیشرفت داستان، به جنبه منفی شخصیت مازیار بیشتر پرداخته شده است. در ۶۰درصد از سكانس‌هایی كه در نقش مازیار بازی كردم، دو نوع بازی ارائه دادم؛ یك نوع مازیاری كه خودم دوست داشتم، مازیار مظلوم كه همه به او حق می‌دهند و نوع دیگر، مازیاری كه كارگردان در جهت پیشرفت داستان می‌خواست. در چارچوب كلی، مازیار را منفی و علی فلاح را مثبت می‌بینم اما در مورد شخصیت‌ها تعریفی كه گفتم را دارم. با توجه به موقعیت‌ها همه این شخصیت‌ها مثل هم رفتار می‌كنند.

نرگس عاشوری

منبع : روزنامه تهران امروز