دولت جدید انگلیس و تحولات اساسی

با اظهارات یك عضو دولت كارگری جدید انگلیس درباره ضرورت استقلال سیاست خارجی كشورش از دولت آمریكا، نشانه های بروز شكاف در روابط یكطرفه لندن و واشنگتن كه در دوران نخست وزیری «تونی بلر» تقویت شد، آشكارتر شده است.
«مارك مالوك براون» معاون وزارت خارجه انگلیس در مصاحبه ای كه در روزنامه «دیلی تلگراف» منتشر شد، درباره سیاست خارجی انگلیس متذكر گردید كه روابط لندن و واشنگتن دیگر مانند «دوقلوهای چسبیده از پهلو» نخواهد بود.
مالوك براون كه پیشتر معاون دبیركل سازمان ملل متحد و همچنین مدیر برنامه عمران این سازمان بوده است، از منتقدان جدی و شناخته شده سیاست دولت آمریكا در جنگ عراق است.در پی انتخاب او به سمت معاون وزیر خارجه در امور آفریقا، آسیا و سازمان ملل، این احتمال مطرح شده بود كه تغییرات در وزارت خارجه انگلیس، فراتر ازجابجایی های سطحی و عوض كردن چهره های كلیدی خواهد بود.
معاون جدید وزارت خارجه انگلیس در گفتگویش با دیلی تلگراف از ضرورت ارتباط گیری بیشتر سیاست خارجی لندن با رهبران اروپایی در پاریس و برلین و همچنین تقویت روابط با كشورهایی نظیر هند و چین با هدف «بیطرفی بیشتر» در روابط خارجی انگلیس سخن گفته است.
مالوك براون در این مصاحبه همچنین تصریح كرده است: روابط بلر و بوش از میان آتش جنگ شكل گرفت. آن ها به رهبران جنگی تبدیل شدند و بیشتر جهانیان نیز مخالف آنها بودند.«تونی بلر» كه در سال ۱۹۹۷ با پیروزی حزب كارگر بر محافظه كاران به قدرت رسید، با وقوع حملات ۱۱سپتامبر، همراهی با آمریكا در جنگ افغانستان، و شركت در جنگ عراق از مواضع سنتی چپ گرای حزب خود فاصله گرفت و به یار نزدیك هیات حاكمه ماجراجوی نومحافظه كاران كاخ سفید تبدیل شد.
اینك به نظر می رسد، با ورود «گوردون براون» - وزیر سابق دارایی بلر - به راس هرم قدرت، چرخش حزب كارگر از راست گرایی به سوی دیدگاهها و مواضع سنتی آن آغاز شده و نمود آن در عرصه سیاست خارجی بیشتر باشد.اظهارات معاون وزارت خارجه انگلیس درباره ضرورت استقلال در سیاست خارجی كشورش، یك روز پس از سخنان «داگلاس الكساندر» وزیر توسعه بین الملل دولت جدید انگلیس منتشر شده كه بازتاب گسترده ای در محافل داخلی انگلیس و خارج از این كشور داشت.
وزیر انگلیسی در سخنرانی در واشنگتن مطالبی را اظهار داشته بود كه از آنها نیز به عنوان خاتمه دوران حمایت كوركورانه دولت قبلی انگلیس از سیاست های یكجانبه دولت آمریكا تفسیر شده است.الكساندر خطاب به اعضای «شورای روابط خارجی» آمریكا گفته بود: در سده بیست و یكم، قدرت كشورها را باید با توان ساختن جمعی آنها ارزیابی كرد در حالیكه در سده قبلی این قدرت بیشتر بر حسب توان تخریبی آنها اندازه گیری می شد.
وی همچنین با تاكید بر ضرورت شكل گیری «اتحادهای جدید بر اساس ارزش های مشترك» كه هدف از آن «حمایت در مقابل جهان» نبوده بلكه «ارتباط با جهان» باشد، گفت: حل برخی چالش های جهانی نیازمند تعامل فعالانه ایالات متحده نیست.وزیر توسعه بین الملل انگلیس كه اولین عضو هیات دولت جدید این كشور است كه در خارج سخنرانی می كند، «انزواگرایی» را در جهان كنونی فاقد اثر دانست و هشدار داد: امنیت و رفاه در مرزهای داخلی بدون رسیدگی به چالش های جهانی امنیت، جهانی سازی ، تغییرات آب و هوایی، بیماری و فقر به دست نمی آید.
وی به مخاطبان آمریكایی خود كه از سیاستمداران بازنشسته اما صاحب نفوذ در تعیین خط مشی خارجی دولت آمریكا هستند، همچنین گفته است: همان گونه كه به حكم قانون برای پیشبرد تمدن در داخل كشور نیاز داریم، به قوانین چند جانبه برای توسعه تمدن جهانی نیازمندیم.اظهارات الكساندر و مالوك براون كه احتمال مطرح شدن آنها از اعضای دولت انگلیس در یك دهه گذشته در هنگام حضور بلر در قدرت در محافل عمومی و رسانه ها بعید بود، باعث شده تا این سخنان به منزله فاصله گرفتن دولت جدید براون از سیاستهای یك جانبه دولت آمریكا تفسیر شود.
در پی این اظهارات كم سابقه در انتقاد از سیاست یكجانبه گرایی هیات حاكمه واشنگتن و ضرورت ارتباط گیری لندن با رهبران دیگر كشورهای جهان، گوردون براون نخست وزیر انگلیس سعی كرد، از تاثیر تفسیرهای مرتبط با آنها بكاهد.وی در واكنش به این برداشت ها گفته است كه به سنت رابطه كاری نزدیك میان نخست وزیران انگلیس وروسای جمهوری آمریكا ادامه خواهد داد.دفتر نخست وزیری انگلیس نیز با رد تفسیرهای بعمل آمده از اظهارات وزیر توسعه بین الملل، از برنامه سفر براون به آمریكا در هفته های آینده خبر داده، در حالیكه ابتدا اعلام شده بود، نخست وزیر جدید تا ماه اكتبر در نظر ندارد به آمریكا سفر كند.
نخست وزیر جدید انگلیس اولین سفر خارجی خود در این مسوولیت را روز گذشته با بازدید از برلین و ملاقات با «آنگلا مركل» صدراعظم آلمان شروع كرد. سخنگوی نخست وزیری انگلیس با اعلام این خبر متذكر شد، نخستین سفر خارجی براون به یك كشور اروپایی نباید به عنوان نشانه ای از اولویت در سیاست خارجی لندن تلقی شود.
این سخنگو در نشست خبری روزانه با خبرنگاران در لندن همچنین از برنامه سفر نخست وزیر انگلیس كه كمتر از یك ماه است این مسوولیت را برعهده گرفته، به كشورهای فرانسه و آمریكا در هفته های آینده خبر داد.علاوه بر اظهارات انتقادی اخیر دولتمردان انگلیسی از هیات حاكمه آمریكا، انتصاب «دیوید میلیبند» به سمت مسوولیت وزارت خارجه انگلیس نیز از چشم ناظران تحولات جدید در دستگاه سیاست خارجی این كشور دور نمانده است.
میلیبند ۴۱ ساله با وجود كمتر از یك دهه پیشینه فعالیت مطرح سیاسی، سابقه ای روشن در عدم همراهی با تصمیم بلر در مشاركت با آمریكا در حمله نظامی و اشغال عراق دارد و مخالفت وی با این تهاجم در محافل خصوصی معروف است.
دیپلماتهای خارجی در لندن امیدوارند كه با گزینه براون و انتصاب میلیبند به مسوولیت وزارت خارجه، تصمیم گیری درباره مسایل سیاست خارجی انگلیس از اتاقهای مشاوران ویژه بلر، بار دیگر به حوزه تخصصی این وزارتخانه باز گردد.آنان ابراز امیدواری می كنند، انحصاری كه بلر در ده سال حضور در قدرت با اجرای گرایش «عقیدتی و ارزشی» خود مانند حصار به دور وزارت خارجه كشیده و در یك سال اخیر نیز با گماردن خانم «مارگارت بكت» معروف به «وزیر مطیع» آن را تقویت كرده بود، به پایان رسیده باشد.
با آمدن براون و انتصاب میلیبند، همچنین به نظر می رسد «تابوی» قانون نانوشته ممنوعیت انتقاد از ایالات متحده آمریكا و حتی رژیم اسراییل توسط دولتمردان انگلیسی كه در زمان بلر شدیدا رعایت می شد، شكسته شده باشد.
شنیده می شود، میلیبند سال گذشته كه وزیر محیط زیست بود از تهاجم نظامی رژیم صهیونیستی به لبنان در شرایطی كه بلر مصرانه از محكومیت آن و درخواست برقراری آتش بس خودداری می كرد، انتقاد كرده بود.همچنین یهودی بودن وزیر خارجه جدید انگلیس به او این اجازه را خواهد داد تا بدون اینكه متهم به برچسب تبلیغاتی «ضد یهودی» (آنتی سمیتیزم) شود، بتواند به انتقادها و اعتراض های خود به عملكرد تل آویو ادامه دهد.

منبع : روزنامه ابرار