فاضل لنکرانی و اعتلای فرهنگ تشیع

● به پاسداشت چهلمین روز عروج؛آیهٔا...
چهل روز از عروج بزرگ مردی گذشت كه جهان تشیع از علم و فقاهتش بهره مند بود.مرجع عالیقدر آیهٔا... العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنكرانی كه از نام آورترین مردان علم و ایمان و عمل و از مراجع تقلید جهان تشیع بود، در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش نه تنها یك روحانی جلیل القدر، كه اساساً از بزرگان و استادان حوزه علمیه قم به شمار می رفت. آن بزرگ مرد از مهاجران قفقاز بود و سالها در مشهد مقدس و حوزه علمیه زنجان به تحصیل و تدریس اشتغال داشت.
محمد كه چهارمین فرزند خانواده بود، از همان سالهای كودكی، سخت تحت تأثیر جاذبه معنویت پدر قرار گرفته و دلباخته راه او شد و در آن عوالم پاك و بی آلایش كودكی تصمیم گرفت راه و روش زندگی پدر را سرمشق خود قرار دهد و به عالم روحانیت بپیوندد.
پس به محض آنكه دوره شش ساله تحصیل ابتدایی را به پایان برد، با آنكه در رشته تحصیلات جدید رشد و توفیق بسیار به دست آورده و هوش و استعداد فراوان بروز داده بود، یكباره از ادامه تحصیل در مدارس جدید چشم پوشیده و به جامعه طلاب علوم دینی پیوست.
در آن زمان درست ۱۳ سال از عمرش می گذشت، اما یك دنیا شور و علاقه به راهی كه در پیش گرفته بود، در دلش شعله می كشید. علاوه بر تمام جاذبه هایی كه دنیای ساده و بی آلایش و در عین حال سرشار از عمق و معنویت طلبگی برایش به همراه داشت، عامل دیگری نیز كه دست سرنوشت در كنارش قرار داد و باعث شد تا نوجوان پرشور، راه خود را با عشق و علاقه بیشتری ادامه دهد، آن بود كه یكی از دوستان بسیار عزیز دوران تحصیلات ابتدایی كه با او سابقه دوستی و ارتباط معنوی و عاطفی داشت- مرحوم آیهٔا... حاج سید مصطفی خمینی فرزند ارشد امام راحل(قدس سره)- در اینجا نیز درست در كنار او قرار گرفت و آنها به عنوان دو رفیق شفیق و دو همراه و همقدم وفادار، این راه صعب و طولانی و در عین حال شیرین و دل انگیز را با هم ادامه دادند. از آنجا كه عشق، راهنمای استاد و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری كه دوره های ادبیات و سطوح را كه معمولاً طلاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری كرد؛ از این رو هنگامی كه درست ۱۹ سال از سن خود را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه ای یعنی درس خارج فقه و اصول گردید.
می توان گفت كه جوانترین شاگرد جلسات درس آیهٔا... بروجردی بود.
در همان سالها بود كه امام راحل و رهبر كبیر انقلاب اسلامی، تدریس یك دوره علم اصول را آغاز كردند و شیفتگان فراوانی گرد شمع وجود ایشان جمع شدند تا از محضر فیض ایشان توشه برگیرند.
استاد بر اساس هوش سرشار و كم نظیری كه داشت، بسیار زود و به سرعت به درجه اجتهاد رسید. پس از آن همه تحصیل علوم معارف اسلامی، بویژه پس از ۱۱ سال تعلم مداوم در محضر درس آیهٔا... بروجردی و ۹ سال شركت عاشقانه در محضر دانشمندپرور و مكتب انسان ساز درسهای امام خمینی(ره) وقتی هنوز جوانی ۳۰ ساله بود، دیگر به تقلید نیاز نداشت؛ از این رو اگر در زمان حیات آیهٔا... بروجردی و سالهای مرجعیت آن بزرگوار به تقلید از ایشان می پرداخت، پس از وفات آن پیشوای جهان تشیع، دیگر به استنباط خود متكی شد و غوامض امور و رموز مسایل دینی و مذهبی را به اجتهاد خویش از پیش پای برداشت.مرحوم فاضل در همان سالها به تدریس نیز پرداخت.
● مبارزات سیاسی استاد
یكی از مهمترین فرازهای زندگی استاد، زندگی سیاسی و مبارزاتی ایشان است. از همان زمانی كه امام خمینی(ره) مبارزه وسیع و عمیق مذهبی سیاسی خود را آغاز كردند و علیه ظلم و فساد و كفر و استكبار قیام نمودند، استاد نیز به پیروی از معلم كبیر خویش قدم در این راه نهاد و مبارزات سیاسی خود را شروع كرد.در ارتباط با همین فعالیتها و مبارزات بود كه بارها از طرف رژیم سفاك حاكم دستگیر شد، بارها به بازجویی های بیدادگرانه فراخوانده شد، بارها طعم زندان و شكنجه دژخیمان ساواك را چشید و سرانجام نیز به بد آب و هواترین نقاط كشور تبعید شد.
● حمایت همه جانبه از امام خمینی(قدس سره) در مقاطع مختلف تاریخ
وی از ابتدای نهضت امام خمینی(ره) تا مراحل مختلف شكل گیری انقلاب اسلامی ایران به رهبری آن بزرگمرد تاریخ معاصر در همه جا و همه حال از امام راحل حمایت بی دریغ داشته اند و هیچ گاه رهبر و مقتدای خود را فراموش نكرده اند و هر آنچه را كه در توان داشته اند خالصانه و مخلصانه در اختیارشان قرار داده اند.
● احراز مقام مرجعیت
پیمودن این وادی صعب و سخت یعنی سفر از سنگ به لعل یعنی گذر از قطره به دریا یعنی عبور از حضیض بدایت به اوج نهایت، یعنی رنجی عظیم را بر تن خویش هموار كردن، پس مرجعیت آخرین مرحله و بلندترین قله توفیقات حوزوی است.
آیهٔا... فاضل لنكرانی در تاریخ ۱۰/۹/۷۳ به عنوان مرجع تقلید معرفی شد.
● اهتمام در اسلامی شدن جامعه
تقریباً هیچ كس تردید ندارد كه تأسیس فقهی ولایت و بنیان اجتماعی حكومت در اسلام بدان سبب وجهه نظر و همت قرار گرفته است كه ضمانت اجرا یا سانكسیون اجرایی احكام الهی را در سایه حاكمیت اسلامی فراهم آوریم. در معنی دیگر تمامی بنیانهای عظیم حكومتی و كل ابزار و اسباب و تجهیزات دولت اسلامی فقط و فقط به عنوان یك وسیله در احیای سنن شرعی و احكام دینی است.
بهره گیری از فرصت فوق العاده با ارزش حاكمیت و ولایت برای نظام دادن به حركتهای معنوی و اسلامی امری اجتناب ناپذیر و بایسته است، لذا در همین برهه طلایی اگر نتوان شالوده فرهنگی جامعه را با دستورات متعالی شارع اسلامی وفق داد، چه بسیار كه بعدها اسباب افسوس و مایه حسرت باشد.
مرحوم آیهٔا... فاضل با اغتنام از همین دقیقه حساس تلاش داشته اند تا از هر فرصتی برای توجه دادن گروههای اجتماعی به رفتارهای پسندیده اسلامی سود ببرند.
● جانبداری از مسلمانان جهان
جهت گیریها و واكنشهای مراجع تقلید ما در قبال ابتلائات برادران و خواهران مسلمان پراكنده در اقطار عالم خطی از این دست را تعقیب می شد و استاد آیهٔا... فاضل لنكرانی یكی از مراجع بیدار و آگاه و همه جانبه نگری بود كه اغلب مراقبت در كار دیگر هم كیشان و مسلمانان پراكنده در دنیا را وجهه همت و عنایت قرار می داد.
برپایی مجالس تأسیس مركز فقهی ائمه اطهار(ع) در جهت ترویج و اعتلای مكتب تشیع و مراسم عزاداری اهل بیت(ع) برای اعتلای فرهنگ تشیع از دیگر اقدامات ایشان در زمان حیات است.
مرحوم فاضل لنكرانی در بخش آموزش چهار گروه قضا و قضاوت، حج، اقتصاد اسلامی و اصول فقه را راه اندازی نمود.
نهایهٔ التقریر، قاعدهٔ القرعهٔ، كتاب القضاء، كتاب الشهادات و كتاب الطلاق از جمله كتب فقهی ارزنده ایشان است كه در دسترس طلاب دینی قرار گرفته است.از ایشان بالغ بر ۷۲ جلد كتاب فقهی دیگر نیز به زیور طبع آراسته شده است.
راه اندازی سایت تخصصی فقهی، كتابخانه تخصصی با محوریت فقه شیعه و اهل سنت و تأسیس و اداره مدرسه علمیه از خدمات دیگر ایشان به جهان علم است.

منبع : روزنامه قدس