بهره گیری از خلاقیت و نوآوری در حل مشکلات کار

اگر شما معتقدید كه از نعمت خلاقیت تنها عده‫ای خاص مثل دانشمندان، نویسندگان و نظایر آن بهره‫مندند از این پس این باور خود را كنار بگذارید زیرا هر فردی كه كاری را انجام می‫دهد می‫تواند خلاقیت و نوآوری داشته باشد، حتی انجام یك كار ساده مثل جارو كردن كف اطاقی را می‫توان با فكر كردن در مورد اینكه چگونه می‫توان آن را اثربخش‫تر و سریع‫تر به انجام رسانید، با خلاقیت بیشتری انجام داد.
برای خلاقیت نیز مانند مفاهیم طبیعی دیگر، نمی‫توان تعریف دقیقی ارائه داد. علما و روانشناسان معمولاً خلاقیت را بعنوان شكلی از حل مشكل تعریف می‫كنند كه از خصوصیات آن ارائه راه حلهای نو و جدید و مفید برای مشكلات علمی، هنری و عملی است .
بررسیها نشان می‫دهد كه هر چند افراد خلاق از هوش بالاتر از متوسط برخوردار هستند اما برای اینكه فرد بسیار خلاق باشد ضرورتاً نباید نابغه باشد. افراد خلاق تازگی و بدیع بودن را ترجیح می‫دهند، پیچیدگی مسایل توجه آنان را جلب می‫نماید و بیشتر به وسیله علایق درونی خود نسبت به كارهای خلاق بر انگیخته می‫شوند تا عوامل بیرونی نظیر شهرت، پول یا تائید دیگران.
هر چند گفته شده است كه بین افراد از نظر توانائی خلاقیت و نوآوری تفاوتهائی وجود دارد اما اندازه‫گیری دقیق آن كمتر امكان‫پذیر است و از طرف دیگر اگر این تفاوت وجود داشته باشد در اصل موضوع اثر قابل توجهی ندارد. در درون هر یك از ما گنجینه خارق‫العاده‫ای از توانائی برای خلاق بودن وجود دارد كه غالباً بلااستفاده می‫ماند، شاید بتوان گفت كه معمولاً مردم حدود ۲۰٪ از انرژی بالقوه خود را برای خلاق بودن به كار می‫گیرند و حدود ۸۰٪ از این توانائی را مانند زمینی بایر و بدون استفاده باقی می‫گذارند. لذا می‫توان ضمن بكار گرفتن این توانائی بالقوه در عمل همراه با تمرین صحیح و منظم، آن را مجدداً رشد و احیا نمود.
● اما چگونه می‫توان خلاقیت را در خود رشد داد و از آن استفاده نمود؟
برنامه مورد نظرتان را در ذهن خود مجسم كنید: برای هدفهایی كه برای خود انتخاب كرده‫اید برنامه‫ریزی كنید. وقتی می‫خواهید هدفهای مورد نظرتان را تحقق بخشید به احتمال زیاد با مشكلات و موانعی مواجه خواهید شد در جریان حل مشكلات موارد بسیاری پیش می‫آید كه نیازمند خلق یا ابداع و طرح روشها، فرآیندها یا ابزار و اشیای جدیدی هستید كه قبلاً به آن صورت خاص وجود نداشته‫اند. لذا اگر می‫خواهید در كارهای خود موفق شوید باید هر كار خودرا با برنامه‫ای شروع كنید، نتایح نهایی دلخواه خود را كاملاً روشن نموده تا بتوانید این نتایج را در جلوی چشم خود مجسم كنید.
برای تهیه یا ابداع برنامه‫‫ای كه در نظر دارید، باید از نیروی خلاق، تخیل و نیز از تجربه‫ها و دانش خود تواماً بهره‫گیری كنید با انجام این اقدامات متوجه خواهید شد كه چگونه تخیل شما فعـال شده است. افـكار و بـرنامه‫هـای بدیعـی به ذهنتان می‫رسد و جهت پیدا كردن راه حلهای بدیع برای مشكلات خود علاقه نشان می‫دهید و مهمتر اینكه اراده شما برای اجرای برنامه‫های جدید و نو قویتر شده است.
وقتی هدفهای والای شما تحقق خواهند یافت و جنبه واقعی به خود می‫گیرند كه شما آنها را با كمك تخیل خود به برنامه‫های عملی و قابل اجرا تبدیل كنید.
منظور از تخلیل همان قدرت یا نیرویی است كه شما برای طراحی برنامه‫ها، یافتن روشهای بهتر انجام كارها و حل مشكلات به كار می‫گیریم. تخیل نیز وسیله‫ای است كه برای انجام موفقیت‫آمیزتر كارها یا دستیابی به یك هدف خاص بكار گرفته می‫شود.
به یاد داشته باشید كه خلاقیت در نتیجه صبر و حوصله و یا انتظار برای اینكه ناگهان جرقه‫ای در ذهنتان زاده شود و راه حلی به شما الهام گردد به وجود نمی‫آید. درست است كه گاه جرقه‫های الهام به ذهن انسان می‫رسد اما این اتفاق ممكن است بعد از هفته‫ها، ماهها و حتی سالها طراحی تفكر و تخیل مداوم و زیاد به وقوع به پیوندد.
در پایان چنانچه بخواهیم مطالبی را كه تاكنون بیان شد خلاصه كنیم و نوعی راهنمای عملی را برای علاقمندان به خودشكوفائی ارائه كنیم، پیشنهادها بشرح زیر خواهد بود:
▪ همیشه این باور را داشته باشید كه اگر به استعداد خود برای تخیل خلاق اجازه فعالیت دهید می‫توانید مشكلات را سریعتر و مناسب‫تر حل كنید.
▪ اعتقاد خود را نسبت به توانائیهای خویش و قدرت خود را در تشخیص نهایی بلند پروازیها تقویت كنید.
▪ كلمه غیرممكن را از بیانات خود حذف كنید. شما می‫توانید هر هدفی را كه به آن اعتقاد دارید برای خود انتخاب كنید و در نهایت به آن برسید.
▪ همیشه از یك برنامه برای عمل تبعیت كنید و كاری را بدون برنامه انجام ندهید، هدفمند باشید و در جهت دستیابی به هدفی فعالیت كنید كه پیش روی شما قرار گرفته است.
▪ وقتی با یك مشكل و یا وضعیت سخت مواجه می‫شوید از موانع یا مشكلات نهراسید و بجای نگران شدن تمركز فكری خود را در اینكه چگونه می‫توانید این مشكل را حل نمائید معطوف نمایید.
▪ شیوه‫هایی را برای گسترده‫تر كردن تجربه‫های خود پیدا كنید.
▪ از ویژگیهای تفكر خلاق این است كه اشتباه را پایان كار خود نمی‫داند چون اشتباه اغلب جزئی از حقیقت را در خود دارد.
▪ دیگران را ترغیب كنید تا درباره مشكل یا برنامه مورد نظر شما اظهار نظر یا صحبت كنند.
▪ همیشه دفترچه یادداشتی بهمراه داشته باشید، اندیشه‫ها و واقعیتها را در همان لحظه كه به ذهن شما خطور می‫كند یادداشت كنید.
▪ از اوقات خود به خوبی استفاده كنید و كنترل زمان را بر عهده داشته باشید.
▪ به معماها و سرگرمیهای فكری پاسخ دهید و با این كار ذهن خود را فعال و هوشیار نگهدارید.
▪ از همین نقطه‫ای كه اكنون در آن واقع هستید، آغاز كنید و تخیل خود را در زمینه مشاغل و موقعیتهائی كه در حال حاضر با آن سروكار دارید بكار گیرید.

گردآوری: محمدمهدی جعفری زاده
منبع:
۱- روانشناسی كاربردی (دكترمحمودساعتچی)
۲- اینترنت

منبع : شرکت ملی صنایع مس ایران