ترسی واهی و بی ثمر

خرافه، نوعی از باور و اعتقاد است که پایه علمی و منطقی ندارد و بر اساس دانسته های قبلی و اطلاعات ثابت شده مطرح نمی شود. البته با این شرایط نمی توان فرضیات علمی اثبات نشده یا نظرات شخصی افراد در مورد موضوعات متنوع را خرافه پنداشت چرا که خرافات معمولاً در شرایط روی دادن یک اتفاق خاص، یا در حالت استقبال از یک رویداد محتمل و نیز در مورد اتفاقات پیش بینی نشده مطرح می شوند و هیچ استدلال عقلی و منطقی نیز آن را نخواهد پذیرفت.این باورها بیشتر به مثابه تابو هستند به این معنا که به رغم پذیرفته شده نبودن شان از لحاظ علمی، منطقی و استدلالی و بدون اینکه هیچ گونه پایه اثبات استنتاجی یا حتی استقرایی داشته باشند، کمتر کسی به خود اجازه می دهد وارد حیطه آن شود و برای به چالش کشیدنش اقدام کند. افرادی که حتی خود را خرافاتی نمی پندارند و حتی بسیاری از قائلان به مکتب ماتریالیسم نیز در مورد پذیرش یا عدم پذیرش برخی از این باورها تردید دارند. نحس بودن عدد سیزده، لزوم گفتن عبارت «عافیت باشد» پس از عطسه و بدشگون بودن آواز کلاغ یا جغد، از جمله این باورها هستند که در بین اکثر کشورهای دنیا رایج اند و حتی در کشورهایی مانند هلند، نروژ، ایالات متحده و انگلیس به اوج خود می رسند.
از همین رو به رغم اینکه بسیاری از ما در مقابل برخی از خرافات، شدیداً موضع می گیریم و از واقعیت نداشتن آن سخن می گوییم، اما یک ترس و احساس درونی خاص باعث می شود در مقابل برخی از آنها هم سکوت کنیم یا حداقل به ظاهر وانمود کنیم که آن را پذیرفته ایم، هرچند که بسیاری از این خرافات، در واقع رسوم و آداب نیاکان و گذشتگان ما هستند و به بخشی از فرهنگ و زندگی امروزه ما بدل شده اند مانند جشن هایی که اعم از هالووین و سنت پاتریک و... در سراسر دنیا رواج دارند.واژه «خرافه» برای نخستین بار در درگیری ایدئولوژیک بین پیروان مذهب کاتولیک و پیروان مذهب پروتستان در امریکا و انگلیس مطرح شد و هر کدام از این گروه ها سعی می کردند برای کمرنگ و بی اهمیت نشان دادن اعتقادات طرف مقابل، باورهای یکدیگر را خرافه یا superstitions بخوانند. از همان زمان بود که تصور وجود ارتباط بین اعتقادات دینی و خرافات نیز وارد افواه عمومی و رسانه ها شد و به یک فرصت تبلیغاتی برای گروه های ضددین بدل شد و حتی باب بسیاری از اختلافات مذهبی و دینی در سراسر دنیا را گشود. با این حال به رغم سوء استفاده بسیاری از افراد فرصت طلب از ناآگاهی مردم در چنین زمینه یی، خرافات امروزه به بخشی از حیات روزمره ما حتی کمرنگ و ناچیز بدل شده و کمتر کسی پیدا می شود که بتواند ادعا کند حداقل یک نوع از هزاران نوع خرافه مشترک بین فرهنگ ها را نمی پذیرد.
از سوی دیگر به نظر می رسد تبلیغات گسترده رسانه یی در کشورهای غربی برای مبرا نشان دادن مردم از اعتقادات و باورهای خرافی نیز تاثیر چندانی در رویکرد آنها نداشته و این را از متون جامعه شناختی و نتایج تحقیقات آماری در همین جوامع نیز می توان دریافت کرد. بسیاری از این خرافات تا امروز و در قرن بیست ویکم نیز میان خانواده های مختلف غربی و شرقی رواج دارند.تاثیر خرافات بر زندگی روزمره ما تا حدی است که بسیاری از امور حیاتی و حتی تصمیم های تاثیرگذار در زندگی خود را با احتمالات و پیشامدهای اثبات نشدنی حاصل از باور به یک امر خرافی تنظیم می کنیم و از همین روست که روانشناسان و روانپزشکان در مورد گسترش یافتن باورهای خرافی به ویژه در جوامع متمدن و مترقی بسیار نگران هستند. از این رو که تصور می کنند تصمیم های عقلانی و تکیه به قدرت عقل و بصیرت شخصی، جای خود را به ترس کذایی ناشی از باور یک خرافه بدهد.به عقیده این گروه از متخصصان، خرافات در صورت گسترش یافتن و نفوذ کردن به اعماق لایه های درونی ذهن افراد، می توانند به یک معضل اساسی برای آنها تبدیل شوند و هراس، آشفتگی روحی و ناهنجاری های اجتماعی به بار بیاورند.
برخی از عجیب ترین و رایج ترین خرافات بین مردم را مطرح و بررسی می کنیم و در نهایت به راه مبارزه با آنها خواهیم پرداخت. وارد شدن به سطوح ایدئولوژیک و بررسی کردن میزان عدم صحت این نوع باورها، مطمئناً راهی خواهد بود برای جایگزینی خردورزی و منطق محوری در معادلات روزانه به جای حساب بردن یک از ترس واهی و ناشناخته.
● ایالات متحده امریکا
۱)اگر عنکبوتی روی شانه کسی حرکت کند، نباید آن را کشت و به سرعت باید یک شمع یا چراغ روشن کرد، در غیر این صورت شخص مورد نظر نفرین خواهد شد.
۲) دیده شدن یک کلاغ سیاه به صورت تنها نشانه یی از بدشانسی است.
۳) عدد سیزده به عنوان یک نشانه قدرتمند از بدشانسی و نحوست، نباید در هیچ مکان عمومی و حتی پلاک گذاری منازل مورد استفاده قرار بگیرد، در عوض ۱۲«۱ باید جایگزین شود.
۴) نعل اسب باید در ورودی در خانه ها نصب شود تا نشانه شانس و برکت باشد.
۵)شکستن آینه، هفت سال بدبختی و نحسی به بار خواهد آورد. برای از بین بردن این نحسی، تکه های آینه را جمع کنید و زیر نور ماه در خاک مخفی سازید.
۶) قرار گرفتن کلاه روی تخت، نشانه بدشانسی است.
۷) اگر کسی خواب بد و پریشان کننده یی دیده، باید در صبح روز بعد قبل از صحبت کردن در مورد خواب یا یادآوری آن، صبحانه بخورد وگرنه خوابش تعبیر می شود.

سیدایمان ضیابری

منبع : روزنامه اعتماد