اصفهان دیگر نمی خندد

آذرماه امسال برای اهالی تئاتر، ماه خوبی نبود; چراکه هنوز خبر درگذشت «احمد آقالو» و «ابراهیم کریمی» داغ بود که بار دیگر خبر آمد «رضا ارحام صدر» نیز از زمینیان جدا شد. «ارحام صدر» در سال ۱۳۰۲ در اصفهان به دنیا آمد و بیشتر عمر خود را در همین شهر گذارند. او همراه با کسانی چون «ناصر فرهمند» از پایه گذاران تئاتر اصفهان بود.
«رضا ارحام صدر» مبتکر نوعی از نمایش های عامه پسند بود که گهگاه در بیان طنز و هجو انتقادهای اجتماعی را نیز بازگو می کرد. پایه این نمایش ها در واقع همان نمایش های سنتی و سیاه بازی بود. نمایش های «ارحام صدر» که داستان های ساده و تک خطی داشت با توجه به استقبال تماشاگران براساس بداهه گویی بازیگران روایت می شد. به همین دلیل هیچگاه متن از پیش نوشته شده ای برای کارهای او وجود نداشت و نمایش می توانست هر شب نسبت به شب قبل و بعد تفاوتی کلی داشته باشد. «رضا ارحام صدر»، در سال۱۳۳۶ با فیلم «شب نشینی در جهنم» وارد سینما شد و سپس در فیلم هایی چون «علی واکسی»، «ستاره ای چشمک زد»، «مردان خشن»، «جعفرخان از فرنگ برگشته»، «نصف جهان» و «افسانه شهر لاجوردی» بازی کرد. از نمایش های او نیز می توان به «رفیق ناجنس»، «بوقلمون ها»، «کدام یک از دو»، «دلقک ها»،«وادنگ»، «خروس بی محل» و... اشاره کرد. آخرین فعالیت سینمایی این بازیگر که به دلیل کهولت سن کم کار بود، به فیلم ویدیویی «درسا» محسن دامادی در سال ۸۴ برمی گردد. همچنین فیلم مستند «شکرپاره» ضمن نمایش قطعاتی از فیلم ها و نمایش های «رضا ارحام صدر» به مرور خاطرات وی پرداخته است.
● پس از «ارحام صدر» کسی جای او را نگرفت
▪ عزت ا... انتظامی: «رضا ارحام صدر» یکی از بزرگ ترین کمدین های ایران بود که کارش با همه تفاوت داشت. پس از ارحام کسی نتوانست جایش را بگیرد، وقتی که از کار کنار کشید خیلی از اصفهانی ها آمدند تا کار او را انجام بدهند اما نشد و هیچ کس کلاس آن را پیدا نکرد. او باسواد بود و علاوه بر لهجه اصفهانی تکنیک و سبک خاصی در اجرا داشت و همیشه مسایل نویی از خود ارایه می کرد. من از سال۱۳۲۴ با او آشنا بودم و هرموقع او تهران می آمد یا من اصفهان می رفتم همدیگر را می دیدیم و این اواخر هم هنگامیکه مجید در اصفهان کنسرت داشت، آمد روی سن و برای حاضران صحبت های خوبی کرد. علاوه بر بازی خوبی که این بازیگر از خود ارایه می کرد، آنچه که بسیار برایم جالب بود نوع کاراکتری و کمدی خاصی بود که از خود ارایه می داد، بطوری که در حین اجرا تمام بدنش حرکت داشت و فیلم های برجسته زیادی هم بازی کرد که این ویژگی در آن ها هم دیده می شد. همچنین یکی از دلمشغولی های اصلی ارحام انجام کارهای خیر بود که از همان زمان جوانی تا روزهای آخر عمرش ادامه داشت.
خودم را شاگرد «ارحام صدر» می دانم
▪ جمشید مشایخی: «قرار بود به مناسبت شب یلدا در برنامه ای به همراه هنرمندان قدیمی دور هم جمع شویم. شنیدن خبر درگذشت او بسیار من را متاثر کرد. من خودم را شاگرد ارحام صدر می دانم و همه می دانند که عاشقانه دوستش می داشتم و برایش احترام خاصی قائل بودم. در سال ۳۷ گروهی از اصفهان برای اجرای نمایشنامه «وادنگ» به تهران آمدند که دکتر فروغ، رییس اداره هنرهای نمایشی که خود اصفهانی بود، از من خواست تا با آن ها همکاری داشته باشم و به مدت ۱۳ شب در تالار «فرهنگ» به اجرای برنامه پرداختیم و عواید آن نیز صرف امور خیریه شد. «ارحام صدر» یازده سال از من بزرگ تر بود و آن زمان در سن ۳۵ سالگی بسیار مورد توجه قرار گرفت و با وجود اینکه علاقه مندان زیادی داشت، اما بسیار سالم زندگی کرد و من سعی کردم جدا از هنرش از زندگی شخصی او نیز درس بگیرم. مردم اصفهان عاشقانه او را دوست داشتند و تا همین اواخر هم با وجود کهولت سنی که داشت اما همچنان در کارهای خیر شرکت می کرد.
▪ پیکر زنده یاد «رضا ارحام صدر» امروز در اصفهان تشییع می شود
پیکر زنده یاد «رضا ارحام صدر» امروز ساعت۹ صبح از میدان «خواجو» اصفهان تشیییع می شود. همچنین مراسم ترحیم این هنرمند فردا در مسجد سید اصفهان برگزار می شود.

منبع : روزنامه ابتکار