سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

شیخ عزالدین قسام


شیخ عزالدین قسام
شیخ عزالدین قسام در سال ۱۸۸۲ م/ ۱۲۶۱ ش، در روستای (جبله) واقع در بخش لاذقیه سوریه در خانواده مذهبی متولد گردید. قسام در ۱۴ سالگی برای کسب علوم دینی به دانشگاه الازهر مصر رفت و مدت ۸ سال در انجا اقامت نمود و از محضر اساتید آن دانشگاه و از جمله شیخ محمد عبده استفاده نمود.
قسام پس از مراجعت به زادگاهش در کنار تعلیم و تربیت و بسط و نشر معارف اسلامی، به انجام فعالیتهای سیاسی نیز مبادرت ورزید.
پس از جنگ جهانی اول، در هنگام لشکرکشی فرانسویان جهت تسخیر سوریه، قسام با دعوت مردم به قیام علیه اشغالگران، خود رهبری عملیات جهادی علیه اشغالگران فرانسوی را بعهده گرفت. پس از یکسری جنگ و گریز، نیروهای فرانسوی موفق به تسخیر پایگاههای انقلابیون تحت رهبری قسام در مارس و ژویه ۱۳ ش، شدند.
شیخ قسام در فلسطین ابتدا شغل معلمی را انتخاب نمود. سپس در مسجد استقلال شهر حیفا به عنوان سخنوری طراز اول مشهور شد. او از همان ابتدا بر جهاد علیه صهیونیستها اصرار می ورزید و به موازات آن علیه فرقه های ضاله ای چون قادیانیه و بهایت که ان منطقه را با پشتیبانی انگلیسیها تبدیل به منطقه نفوذ خود نموده بودند به مبارزه برخاست.
قسام از سال ۱۹۲۵ م/ ۱۳۴ ش، تصمیم به سازماندهی یک تشکیلات مخفی به منظور جهاد علیه دولت قیمومت انگلیس و صهیونیستها گرفت و از سال ۱۹۲۹ به فعالیتهای خویش ابعاد جدیدی بخشید. او به عنوان عضو محکمه شرعی حیفا، روستاهای فلسطین را زیر پا گذاشت و در پرتو تماسهای خود با کشاورزان در روستاها و نمازگزاران مسجد استقلال حیفا، توانست شماری از نیروها و عناصر انقلابی را جذب کند و در هسته های مخفی سازمان دهد.
افراد نامزد عضویت برای مدتی تحت کنترل و اموزش قرار می گرفتند. هر شخصی که قصد ورود به تشکیلات قسامیون را داشت، ابتدا سوره فاتحه و سپس آیات دیگری را که مربوط به جهاد بود تلاوت می نمود.
هر عضو جدید با ادای سوگند با خدا پیمان می بست تا ضمن تعهد به راستگویی و درستکاری، تمامی احکام اسلام را رعایت کرده و پاسدار ایدئولوژی اسلامی باشد. پس از پذیرش عضویت افراد در تشکیلات، علاوه بر آموزشهای نظامی به آموزشهای مذهبی نیز اهمیت داده می شد. هر یک از اعضا مکلف بود در حد توان، تعدادی از ایات و احادیث جهاد در راه خدا را حفظ نماید. اعضا همچنین درسهایی در مورد جنگهای صدر اسلام می آموختند.
قسام در سال ۱۹۲۸ م ، ۱۲ گروه جهادی را متحد مرکزی تشکیلات را مرکت از (العبد قاسم ، محمد زعروره، محومد صال محمد و خلیل محمد عیسی ) مشهور به ابوابراهیم الکبیر را پایه ریزی نمود.
اولین عملیات، در سال ۱۹۳۱م / ۱۳۱ ش، علیه آبادی صهیونیست نشین (الیاجور) در نزدیکی حیفا به وقوع پیوست که طی آن سه صهیونیست به هلاکت رسیدند. این عملیات علیه مستعمره های صهیونیست نشین همواره استمرار داشت. همچنین عملیات دیگری را بر علیه عوامل صهیونیسم و مقامات انگلیسی، یعنی فروشندگان زمین سازماندهی می نمودند که این عملیات ها تا زمان قیام بزرگ ادامه یافت.
قسام در نیمه نخست نوامبر ۱۹۳۵ م / آبان ۱۳۱۴ ش، همراه ۲۴ تن از یارانش با هدف دعوت مردم به انقلاب و تشکیل آنچه که امروز به هسته انقلابی معروف است وارد شهر جنین شد. قسام و یارانش در روز ۱۴ نوامبر در غازی نزدیک مستعمره عین حارود مستقر شدند. که در همان حال یک گشتی نظامی مرکب از یک پلیس محلی و گروهبان انگلیسی در حال عبور از منطقه بودند.
یکی از مجاهدین به نام (سام محمود مخزومی ) به آنان فرمان ایست داد. از آنجا که گشتیها به فرمان توجهی ننمودند، اقدام به شلیک گلوله نمود و جریان آن گروهبان انگلیسی کشته و پلیس محلی موفق به فرار شد، و جریان را به نزدیکترین پاسگاه انتظامی اطلاع داد.
لذا انگلیسیها نیروهای پلیس را جهت دستگیری گروه قسام اعزام نمودند. گروه قسام که با وضعیت دشورای روبرو شده بود. به ناچار به طرف بیش های یعبد عقب نشینی کردند و در محل امن تری موضع گرفتند. شیخ قسام پیش از عقب نشینی به سمت بیشه های یعبد، یارانش را به دو گروه تقسیم نمود. یک گروه مامور قطع خطوط مواصلاتی انگلیسی ها در شمال فلسطین و ضرفه زدن به مراکز تجمع نیروهای انگلیسی و یک گروه ده نفری دیگر به همراه قسام عازم منزل شیخ سعید حسان یکی از دوستان قسام در بیشه های بعبد شدند.
سرانجام در صب زود، روز ۲ نوامبر ۱۹۳۵ م/ ۱۳۱۴ ش، قوای بریتانیا جنگل را به محاصره خود درآوردند و چندین هواپیمای شناسایی و جنگی برای پیدا کردن آنان بر فراز جنگل به پرواز درآمد. و زد و خورد سختی در گرفت. علیرغم انکه تعداد انگلیسیها بالغ بر ۴ نفر بود، لیکن گروه قسام با تمام توان به مقاومت پرداختند و هنگامی که انگلیسیها خواستار تسلیم شیخ عزالدین قسام شدند او پاس داد. اما هرگز تسلیم نخواهیم شد. این جهاد در راه خداست و سپس رو به همرزمانش نمود و افزود ای برادران چون شهیدان بمیرید.
نبرد نابرابر به مدت ۶ ساعت به طول انجامید و طی آن ۱۵ نفر از نیروهای نظامی و مهاجم انگلیسی به هلاکت رسیدند. سرانجام پس از ساعت ها مقاومت و پایداری، شیخ عزالدین قسام نیز به دنبال یارانش، یوسف زیباوی، و محمد حنفی مصری، خود نیز شهادت را در آغوش کشید و به ملکوت اعلی پرواز نمود و با خون پاکش درخت تنومند اسلام و نهضت مقاومت اسلامی فلسطین را آبیاری نمود.
شهادت شیخ عزالدین قسام نه تنها موجب یاس مردم فلسطین و خاموشی حرکت جهادی در بین مردم نگردید، بلکه به مبارزات مردم فلسطین شور و حرارتی دیگر بخشید و ابعاد جدیدی از مبارزه مسلحانه و اسلامی را فراروی آنان قرار داد.
پس از شهادت قسام، افرادی چون (شیخ فرحان السعدی ) و الوابراهیم کبیر که از فرماندهان گروه قسام بودند رهبری مبارزه علیه انگلیسیها را به عهده گرفتند. ابوابراهیم الکبیر در منطقه الجلیل به مقاومت بر علیه اشغالگران دست میزد و مبادرت به عملیات نظامی می نمود.
از جمله عملیاتی که او رهبری کرد، حمله به یک کاروان یهودی در جاده نابلس طولکرم بود، که در پاس به تجاوز یهودیان به اعراب در نزدیکی حیفا صورت گرفت.
حمیدرضا قائدامینی


همچنین مشاهده کنید