آیا دوپینگ جان ملی‌پوش کشورمان را گرفت؟

تا چند روز پیش تصور بر این بود که بازی‌های المپیک پکن یا بیجینگ غربی‌ها، پاک‌ترین بازی‌ها از نظر دوپینگ بود. اما با مثبت شدن تست دوپینگ چند ورزشکار قهرمان المپیک پکن، بسیاری از برگزارکنندگان و مسوولان این کمیته یعنی کمیته بین‌المللی المپیک، حرف خود را پس گرفتند. هفته پیش در خبرها خواندیم که حسین فتحیان‌پور، ملی‌پوش کشورمان و قهرمان پاورلیفتینگ آسیا به علت سکته مغزی درگذشته است. البته پزشکی قانونی تا لحظه نگارش این مقاله وجود مواد شیمیایی را در خون او تایید نکرده است اما در این رشته ورزشی هر حادثه این‌چنینی به وجود آید، انگشت اتهام به سوی مواد نیروزاست. چرا؟ «سلامت» ضمن تسلیت به خانواده این ورزشکار و جامعه ورزشی کشور، علت آن را در گفتگو با مسوولان امر بررسی می‌کنیم...
حسین فتحیان‌پور، پاورلیفتینگ کار ملی پوش کشورمان عنوان قهرمانی آسیا را یدک می‌کشید. بعد از شنیدن خبر فوت ناگهانی این ورزشکار که با به ثبت رساندن رکورد ۳۹۰ کیلوگرم در حرکت لیفت، عنوان رکوردار آسیا را به خود اختصاص داده بود شایعاتی مبنی بر استفاده وی از مواد نیروزا به گوش رسید. به همین منظور سراغ مسوولان فدراسیون پرورش اندام و پاورلیفتینگ رفتیم تا جریان را از زبان آنها بشنویم.
● تشخیص اولیه پزشکی قانونی سکته مغزی است
نایب رییس فدراسیون پاورلیفتینگ و پرورش اندام در خصوص مرگ حسین فتحیان‌پور گفت: «پزشکی قانونی در تشخیص اولیه خود اعلام کرده است که وی بر اثر سکته مغزی فوت کرده و چیزی در خصوص استفاده از مواد نیروزا اعلام نشده است. اما در هر حال موضوع مهم اینجاست که سالانه تعداد بسیار زیادی از ورزشکاران جهان به کام معضلی به نام دوپینگ گرفتار می‌شوند و همین موضوع، آینده ورزشی و سلامت جسمانی آنها را به مخاطره می‌اندازد.» وی ادامه داد: «حدود دوماه پیش فتحیان پور در اردوی تیم ملی مشغول تمرین و آماده‌سازی زیر نظر مربیان تیم ملی بود و بعد از شرکت در مسابقه انتخابی نام وی به لیست نفرات اعزامی ‌به رقابت‌های قهرمانی آسیا در هند اضافه شد. بعد از پایان اردو دیگر از نحوه تمرینات و برنامه‌های وی بی‌اطلاع بودیم.» وی با تایید خبر فوت یک پرورش اندام کار دیگر در استان کرمانشاه گفت: «نام و مشخصات دقیق و دلیل فوت این ورزشکار را نمی‌دانم اما استفاده از مواد نیروزا در بین ورزشکاران این رشته موجب بسیاری از ناهنجاری‌ها و عوارض جسمانی شده است.» حسن افضلی در پاسخ به پرسش ما در خصوص استفاده احتمالی این ورزشکار از داروهای غیرمجاز و دچار شدن به عوارض مصرف این داروها، گفت: «به دلیل تمرینات بسیار فشرده و نفس‌گیر، ‌ورزشکاران رشته پاورلیفتینگ و پرس سینه نیازمند استفاده از مکمل‌های غذایی هستند اما متاسفانه پاورلیفتینگ‌کاران جوان فرق بین مکمل‌های غذایی و دوپینگ را نمی‌دانند و متاسفانه بعضا بدون اطلاع از عوارض، این داروها را مصرف می‌کنند.»
● توانایی برگزاری کلاس‌های ضددوپینگ را نداریم
دبیر فدراسیون پرورش اندام و پاورلیفتینگ تصریح کرد: «در اکثر شهرهای بزرگ کشور تعداد بسیاری باشگاه بدنسازی و پاورلیفتینگ وجود دارد که متاسفانه برخی از مربیان این باشگاه‌ها کارت مربیگری از سوی فدراسیون دریافت نکرده‌اند و بدون گذراندن کلاس‌های مربوطه و بدون داشتن آگاهی کافی، رژیم‌های غذایی و مکمل‌هایی را به ورزشکار تجویز می‌کنند که بیماری‌های بسیاری را به دنبال خواهد داشت.»
بلاسی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین برنامه‌های این فدراسیون، بالابردن اطلاعات ورزشکاران در خصوص استفاده از مواد نیروزاست، گفت: « استفاده از دوپینگ، عوارض بسیار وحشتناکی دارد که اگر ورزشکار از آن مطلع شود رغبتش برای مصرف این مواد کاهش می‌یابد. البته مشکل اصلی ما ورزشکاران ملی پوش نیستند بلکه ورزشکاران جوانی هستند که به داشتن عضلات قوی علاقه‌مند هستند.» وی خاطرنشان کرد: «فدراسیون پاورلیفتینگ، توانایی برگزاری کلاس‌های آموزشی ضد دوپینگ برای تمامی ‌استان‌ها و شهرستان‌ها را ندارد و باید هیات‌های مربوطه و مربیان شهرستانی هوشیارتر باشند.» بلاسی به معرفی برخی از مواد نیروزا پرداخت و گفت:« برخی از مواد نیروزا در اصل داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی هستند مانند آمفتامین،‌ کافئین و پروپرانولول آمین. اما برخی ورزشکاران برای بالا بردن میزان انرژی‌، افزایش تعداد ضربان قلب و فشار خون از این داروها استفاده می‌کنند. عوارض این مواد سکته‌های قلبی، هیجان، بی‌خوابی و جنون است.»
● رواج دوپینگ در باشگاه‌های بدنسازی
۲۷ درصد ورزشکاران بدنسازی باشگاه‌های شهر تهران، از مواد و ترکیبات غیرقانونی استفاده می‌کنند. همچنین ۱۷ درصد آنها از دوزهای بالا و مضر داروی استروئید آنابولیک به عنوان نیروزا استفاده می‌کنند که این نیروزا با نام هورمون کرگدن، هورمون گاوی و هورمون عضله‌ساز به صورت غیرقانونی در بازار عرضه می‌شود. دکتر هومن انگورانی، پزشک و متخصص رشته پزشکی ورزشی درباره استروئیدهای آنابولیک گفت: «کنار گذاشتن مصرف این نیروزا فرد را دچار تعریق شدید، بی‌قراری، کم‌خوابی، کاهش اشتها و کاهش وزن می‌کند و فرد تمایل زیادی به مصرف مجدد این ماده دارد چرا که سرخوشی‌اش را از دست داده است.»
تحقیقات در ایران نیز نشان داده که مصرف این ماده نیروزا، مصرف مواد غیرمجاز از جمله آمفتامین‌ها را به دنبال دارد. آمفتامین‌ها توده‌های عضلانی را افزایش نمی دهند بلکه میزان خستگی را کم و نشاط را زیاد می‌کنند تا شخص بتواند مدت طولانی تری ورزش کند.»
او درباره عرضه مواد نیروزا هم گفت: «این نیروزا با عنوان هورمون عضله‌ساز، گاوی و کرگدن توط برخی مربیان باشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها و ... عرضه می‌شود این در حالی است که اطلاعات ورزشکاران درباره مواد نیروزا بسیار کم بوده و در بیشتر موارد آنها اطلاعات خود را از دوست یا مربی می‌گیرند و بسیار کم‌اند ورزشکارانی که اطلاعات خود را از یک پزشک گرفته باشند. هرچند در دانشگاه هم اطلاعات کافی در مورد مواد نیروزا به پزشکان ارایه نمی شود و پزشکان هم اطلاعات کافی ندارند.»
دکتر انگورانی که تحقیق خود را سال ۸۶ و روی ۹۳۰ ورزشکار در رشته بدنسازی شهر تهران انجام داده گفت: «محدوده سنی این ورزشکاران ۱۴ تا ۵۶ سال بود و نتایج این تحقیق نشان داد ۵۸ درصد این ورزشکاران از مکمل‌های غیرمجازی استفاده می‌کنند که به تصور آنها مجازند. ۱۷ درصد آنها نیز از مواد نیروزا و داروهای استروئید آنابولیک استفاده می‌کنند و ۲۷ درصد آنها نیز از مواد و ترکیبات غیرقانونی استفاده می‌کنند.» او در ادامه گفت: « ۱۶ درصد این ورزشکاران سیگاری بودند و ۱۴ درصد آنها الکل مصرف می‌کردند و شایع‌ترین ماده غیرمجاز مصرفی آنها آمفتامین بود.» به گفته این پزشک، آمار ۱۷ درصدی مصرف داروهای استروئید آنابولیک براساس روش پرسش مستقیم از خود ورزشکاران به دست آمده که اگر پرسش غیرمستقیم مطرح می‌شد، به طور حتم آمار واقعی مصرف این مواد بین ورزشکاران بسیار بیشتر می‌شد. او همچنین تاکید کرد: «میان ورزش به هدف تقویت اعتماد به نفس و مصرف مواد غیرقانونی ارتباط وجود دارد و ۴۳ درصد از مصرف‌کنندگان مواد غیرقانونی ورزش را با هدف تقویت اعتماد به نفس استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، میان مصرف استروئید آنابولیک و مواد غیرقانونی نیز ارتباط وجود دارد به طوری که ۲۴ درصد مصرف‌کنندگان مواد غیرقانونی استروئید مصرف می‌کنند.»
به گفته انگورانی، این تحقیق نشان داد افرادی که درآمد بیش از یک میلیون تومان در ماه دارند، به احتمال بیشتری از ترکیبات استروئید آنابولیک استفاده می‌کردند. او همچنین معتقد است ورزشکاران با هدف کسب شغل، کسب اعتبار اجتماعی بیشتر، تقویت اعتماد به نفس، رسیدن به عنوان قهرمانی، ورزش با هدف تفریح و سلامت از استروئید آنابولیک استفاده می‌کنند و استفاده از این نیروزا محدود به ورزشکاران نیست بلکه در بسیاری از نوجوانان و جوانانی که حتی یک وزنه یک کیلویی هم بلند نکرده‌اند، شایع شده است و این افراد صرفاً به علت حجیم شدن بدن شان از این ماده استفاده می‌کنند.» او در ادامه گفت: «بسیاری از جوانان تصور می‌کنند با مصرف داروهای نیروزا و حجیم‌کننده عضله می‌توانند بدنی شبیه بدن آرنولد داشته باشند اما تحقیقات نشان داده فقط ۳۰ درصد می‌توانند به آن مرحله برسند و ۷۰ درصد بقیه هرگز به چنین بدنی دست نمی یابند.» او همچنین معتقد است افرادی که تصور بدنی ضعیفی از خود دارند، بیشتر به سمت مصرف این مواد کشیده می‌شوند.

افسانه حسن‌زاده

منبع : روزنامه سلامت