جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
عقل و دین: تاریخچه یک نزاع
ولی جنگ و گریز در میان فیلسوفان و روحانیان و پس از آن بین عقلگرایان و محدثان وجود داشتهاست و این نزاع در پیش از اسلام به تعطیلی مدارس آتن انجامید و برخی از فیلسوفان به دربار انوشیروان پناه جستند و حوزه لاهوتیان و رجال دینی از حوزه ناسوتیان و رجال علم جدا گشت.
محدوده عقل بشری در حوزه معرفتهای دینی چیست؟ آیا عقل واندیشه بشری میتواند گزارههای دینی را تبیین وتوضیح دهد؟
آیا میتوان به شیوه منطق، كه ابزار عقل است، از تمام گزارههای دینی (انشایی و اخباری) دفاع عقلانی كرد و آنها را به تعبیر فلسفه تحلیل زبانی معنا دار ساخت تادیگر میان دین و عقل تضاد ی نباشد و دینداران و فیلسوفان همدیگر را برتابند و عقل و دین را عرصه معرفت دركنار یكدیگر قرار دهند؟
روزگاری كه فلسفه مسیحیتسر بر آورد، عقل یونانی كه پس از طالس بیرقیب پا به عرصه فرهنگ گذارده بود، یكه تازی خود را از دست داد و افق آن تیره شد و پس از مدتی دوباره رونق خود را بازیافت.
ولی جنگ و گریز در میان فیلسوفان و روحانیان و پس از آن بین عقلگرایان و محدثان وجود داشتهاست و این نزاع در پیش از اسلام به تعطیلی مدارس آتن انجامید و برخی از فیلسوفان به دربار انوشیروان پناه جستند و حوزه لاهوتیان و رجال دینی از حوزه ناسوتیان و رجال علم جدا گشت.
در برابر این دو جریان ناهمساز، كوششهای فیلون اسكندرانی برای توجیه فلسفه یهودیت و تلاشهای آبای كلیسا و پیروان مدرسه افلاطونی و نوافلاطونی برای تفسیر عقلانی مسیحیت صورت گرفت و گامی آشتی جویانه برای سازش عقل و دین برداشته شد.
فیلون، از فیلسوفان اسكندرانی و یهودیمذهب، تلاش میكرد تا حقیقت دین یهود را با حكمتیونان آشتی دهد و بسیاری از اختلافات فلسفه را با دین یهود از راه تفسیرهای رمزی و تمثیلی كتاب مقدس حل كند. به نظر او تمام حقیقت در تورات است، ولی افلاطونیان نیز به حقیقت رسیدهاند.
فیلون وفق دادن میان وحی و فلسفه افلاطونی را به عهده گرفت و معتقد شد كه این كار امكان دارد، به شرط آن كه بدانیم چگونه نص تورات را در پرتو فلسفه تأویل كنیم.
بنابراین جنگ میان عقل و دین در امتداد تاریخ ادیان توحیدی وجود داشته است. پیش از رنسانس و انقلاب علمی، فلسفه به طور مطلق با گزارههای دینی درگیر میشد و به طور مطلق از دین دفاع میكرد.
ولی پس از نهضت علمی، پیدایش مكاتب فلسفی جدید و فلسفههای مضاف، كشمكش میان دین و علم اتفاق افتاد و اعتماد به عقل تجربی بیشتر گشت و میدان برای معارف دینی و فلسفی، به معنای قرون وسطایی آن، تنگ تر شد و صدای عقل برتر از صدای وحی گشت و دینداران و متكلمان به صورتهای مختلف در حفظ قدرت كلیسا و ایمان كوشیدند. با وجود این چاره كار دشوارتر مینمود. چون شمشیر علم به اندازهای قوی بود كه هر مانعی را از میان بر میداشت.
سرانجام در كوتاه زمانی نظام فكری ارسطویی از پای در آمد و اعتقادات بسته و محدود كلیسا به رخوت و سستی گرایید و مدعیان علم روزگار پایان دین را اعلام كردند و گفتند علم جای دین را پر خواهد كرد.
منبع : مطالب ارسال شده
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
طالبان دولت رئیس جمهور توماج صالحی رئیسی گشت ارشاد رهبر انقلاب کارگران سریلانکا پاکستان مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم
کنکور تهران حجاب سیل هواشناسی سازمان سنجش شهرداری تهران پلیس اصفهان سلامت فراجا وزارت بهداشت
قیمت خودرو قیمت طلا خودرو قیمت دلار دلار بازار خودرو مسکن بانک مرکزی ایران خودرو ارز قیمت سکه سایپا
ترانه علیدوستی تلویزیون گردشگری سریال سینمای ایران مهران مدیری کتاب تئاتر موسیقی
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
غزه اسرائیل روسیه رژیم صهیونیستی فلسطین جنگ غزه حماس چین طوفان الاقصی اوکراین ترکیه عربستان
فوتبال پرسپولیس استقلال بارسلونا بازی ژاوی باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال فوتسال تراکتور لیگ برتر انگلیس والیبال
تیک تاک همراه اول ناسا اپل فیلترینگ وزیر ارتباطات مایکروسافت عیسی زارع پور
مالاریا کاهش وزن پیری سلامت روان داروخانه