لامپ کم مصرف

در کشور ما، بخش عمده سرمایه گذاری مربوط به تامین برق در ساعت های اوج مصرف است که همواره از حوالی غروب شروع شده و چند ساعت به طول می انجامد. بیشترین سهم مصرف برق در ساعت های اوج مصرف مربوط به مشترکان خانگی ( حدود ۴۷ در صد ) و بخش عمده ای از آن مربوط به مؤلفه روشنایی است و پر مصرف ترین وسیله در این بخش، لامپ های ۱۰۰ وات و ۶۰۰ وات رشته ای معمولی و شمعی است. لامپ های رشته ای در واقع مثل بخاری برقی عمل می کنند که نور نیز ساطع می کنند.
اساس کار لامپ های رشته ای معمولی به گونه ای است که بخش عمده برق مصرفی آنها به گرما تبدیل شده و تنها بخش کوچکی از آن ( حدود ۱۰ در صد ) به روشنایی تبدیل می شود.
این خصوصیت به ویژه در ماه های گرم، باعث افزایش مصرف سیستم های سرمایشی نیز خواهد شد.
از این رو، استفاده از لامپ های کم مصرف به دلیل عدم گرما زایی، سبب کاهش چشمگیری در مصرف سیستم های سرمایشی و هزینه آن می شود. عمر کوتاه لامپ های رشته ای، مصرف زیاد برق و تلفات حرارتی آنها، جملگی در لامپ های کم مصرف جبران و از بازده بالایی برخوردار می شوند.
● منافع اقتصادی لامپ های کم مصرف (CFL )
قیمت لامپ های کم مصرف در بازار به مراتب بالاتر از لامپ های رشته ای معادل آن است. در عوض، مصرف برق کم و بازده بالا به همراه عمر طولانی تر این لامپ ها در مقایسه با لامپ های رشته ای معمولی باعث تشویق مصرف کنند گان به استفاده از این لامپ ها شده است.
از آنجایی که نور دهی یک لامپ ۲۰ وات کم مصرف، معادل یک لامپ ۱۰۰وات رشته ای معمولی است. در صورت تعویض یک لامپ رشته ای با یک لامپ کم مصرف که به طور متوسط ۵ ساعت در شبانه روز روشن است، طی یک سال در حدود ۱۲۰ کیلو وات ساعت صرفه جویی انرژی می شود و معادل ۱۸ هزار ریال از هزینه مصرف برق کاسته خواه شد که با احتساب طول عمر لامپ کم مصرف، در مجموع بیش از ۷ هزار ریال نفع اقتصادی دارد و از چندین بار تعویض لامپ رشته ای نیز جلوگیری می شود.
از دیدگاه ملی، در صورتی که نیمی از مشترکان خانگی ( تعداد مشترکان خانگی در حدود ۱۶ میلیون مشترک است ) نسبت به جایگزینی سه لامپ رشته ای ۱۰۰ وات با لامپ کم مصرف اقدام کنند و چنانچه ضریب هم زمانی روشن بودن آنها را در ساعت های اوج مصرف معادل ۶۰ در صد فرض کنیم، پیش بینی می شود در حدود هزار مگاوات از توان مصرفی ساعت های اوج مصرف کاسته شود که حداقل معادل ۱۳۰۰ مگاوات توان تولیدی است و کاهش هزینه سرمایه گذاری آن بالغ بر ۳/۱ میلیارد دلار خواهد بود.
در ضمن از آنجا که به ازای تولید یک کیلو وات ساعت برق ، حدود ۱۵۰ گرم گازهای آلاینده وارد محیط زیست می شود، با جایگزینی سه عدد لامپ کم مصرف توسط نیمی از مشترکان خانگی، سالانه از ورود بیش از ۴۰۰ هزار تن گازهای سمی وارد به محیط زیست، کاسته خواهد شد.
● انتخاب لامپ:
انتخاب لامپ باید با توجه به شکل ظاهری، رنگ نور و محل صحیح نصب صورت پذیرد. مثلا نصب لامپ های رشته ای فراوان در سقف کوتاه سالن کنفرانس یا بانکی که روزانه مراجعان بسیار زیادی دارد، از اشتباه های طراحی روشنایی است. مدت زمان روشن بودن لامپ و تناوب خاموش و روشن شدن آن، یکی دیگر از ملاک های طراحی روشنایی است.
لامپ های رشته ای برای محل هایی مثل دستشویی، حمام، راه پله، انباری و مانند اینها نامناسب اند، زیرا مدت زمان روشن بودن آنها کوتاه و تعداد دفعات قطع و وصل آنها زیاد است. هر چه تعداد دفعات خاموش و روشن کردن لامپ های کم مصرف کاهش یابد، طول عمر آنها افزایش می یابد؛ به طوری گه حتی طول عمر بیش از ۸ هزار ساعت با توجه به این مسئله عنوان شده است.
استفاده از لامپ کم مصرف در خانه های مسکونی برای اتاق های مطالعه، نشیمن، پذیرایی و آشپزخانه و نیز در مجتمع های مسکونی برای روشنایی سالن ها که بطور ۲۴ ساعته نیاز به روشنایی دارند، توصیه می شود.
استفاده از رنگ های روشن برای دیوار و سقف محیط ها مناسب است، زیرا درجه بازتاب متعادلی دارند.
● پیشنهادها:
با توجه به توضیحات ارایه شده، ضرورت استفاده بهینه از انرژی الکتریکی در بخش روشنایی بخوبی آشکار و در این راستا موارد زیر پیشنهاد می شود:
▪ تمیز نگه داشتن شیشه های پنجره ها و استفاده بیشتر از نور طبیعی روز.
▪ استفاده از لامپ های رشته ای ۶۰ یا ۴۰ وات در راه پله ها ، انباری ها و سرویس های بهداشتی.
▪ نصب قاب چراغ های مناسب و شکیل برای لامپ های کم مصرف به جهت افزایش زیبایی و انعکاس نور لامپ.
▪ رنگ آمیزی روشن دیوارها، سقف و چهار چوب در و پنجره ها.
▪ استفاده از نور عمومی کم برای کل محیط و بهره گیری از نور موضعی برای محل و میز کار.
▪ استفاده از لامپ های کم مصرف در محل هایی که ساعت های بیشتری در شبانه روز به روشنایی نیاز دارند و خاموش و روشن کردن آنها در حداقل است.
▪ نزدیک کردن لامپ به سطح کار ( مثل میز تحریر ) با استفاده از چراغ های آویز، به منظور افزایش بازدهی روشنایی.
▪ استفاده از لامپ های کم مصرف (CFL) به جای لامپ های شمعی لوسترها و رشته ای ۱۰۰ وات د ر اتاق های مطالعه، نشیمن ، پذیرایی و آشپزخانه.
▪ استفاده از کلید های زمان دار در راهروها و محل های عبور، برای خاموش شدن چراغ فضا های بلا استفاده پس از عبور افراد.
▪ تمیز کردن و پاکیزه نگه داشتن لامپ ها و حباب های مربوط.
▪ آشنا سازی فرزندان با فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه برق و خاموش کردن لامپ های اضافی.
▪ رعایت استاندارد روشنایی در طراحی و نصب تجهیزات، زیرا روشنایی کم به سلامت چشم آسیب می رساند و روشنایی بیش از حد نیز سبب خیرگی، سردرد، خستگی و ناراحتی چشم می شود.

منبع : الکترو ایران