قوام‌الدین ، ابوعلی حسن نظام‌الملک طوسی

جنسیت: مرد
نام پدر: ابوالحسن علی
تولد و وفات: (۴۱۰/۴۰۸ -مقتول ۴۸۵) قمری
محل تولد: ایران - خراسان - نوغان از دهات رادکان طوس
شهرت علمی و فرهنگی: نویسنده و شاعر
ملقب به نظام‌الملک و رضی‌امیرالمؤمنین. مشهور به خواجه نظام‌الملک طوسی. دوران کودکی و تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش به پایان رسانید. در یازده‌سالگی قرآن آموخت و سپس در طوس ، نیشابور و مرو فقثه شافعی و حدیث را فرا گرفت. او با ابوسعید ابوالخیر (م ۴۴۰ق) معاصر بود. چندی نیز در شهر بلخ به خدمت ابوعلی بن شاذان درآمد و به دبیری وی منصوب شد. ابوعلی بعد از اینکه در زمان سلجوقیان به وزارت رسید نظام‌الملک را به دبیری الب‌ارسلان گماشت و نظام‌الملک در ۴۵۱ق به وزارت الب‌ارسلان رسید. مجموع وزارت نظا« الملک در دربار الب ارسلان و ملک‌‌‌‌شاه بیش از سی سال بود. وی در ۴۸۵ق بر اثر اختلاف با ترکان خاتون بر سر جانشینی ملک‌‌‌‌شاه و ترجیح برکیارق بر محمود و دشمنی مخالفان ، به قولی از وزارت برکنار شد. خواجه نظام‌الملک دارای مذهب شافعی بود و از باب ارادتی که به فقها و متصوفه داشت ، مدارس معتبری به نام نظامیه و همچنین خانقاه‌های بسیاری را بنا نهاد. او عاقبت در راه بغداد در نزدیکی‌های نهاوند بیا بروجرد به دست یکی از فدائیان و پیروان حسن صباح به نام ابوطاهر اران به قتل رسید. قبر وی در اصفهان می‌باشد. در مورد همدرس بودن وی با عمرخیام و حسن صباح نیز نقل قول‌‌‌‌هائی وجود دارد که به تصریح دکتر صفا ، نمی‌تواند درست باشد. وی گاهی نیز شعر می‌سرود. از آثار وی: "سیاست‌نامه" یا "سیر‌الملوک"
یا "پنجاه فصل" ، که به درخواست شاه سلطان ملکشاه نوشته شد؛ "وصایای نظام‌الملک" یا "دستور‌الوزارهٔ"؛ "قانون‌الملک" که به آوردهٔ :"تاریخ ادبیات در ایران:" به وی نسبت داده‌اند و ظاهراً قسمتی از "سیاست‌نامه" می تواند باشد.

منبع : مطالب ارسالی