سهم ایرانیان مهاجر در دگرگونی جمعیتی آمریکا

هفته گذشته سازمان آمار آمریکا اعلام کرد که این کشور تا سه دهه دیگر دستخوش تغییرات جمعیتی و دموگرافیک خواهد شد. بر اساس این آمار، در سال ۲۰۴۲ جمعیت آمریکایی های اروپایی تبار «اکثریت» را از دست خواهد داد و مهاجران لاتین تبار و آسیایی ها این عنوان را از آن خود خواهند کرد.
دکتر خلیل انداچه، جامعه شناس و استاد دانشگاه در کالیفرنیا، در گفت وگو با رادیو فردا توضیحاتی درباره این تغییرات به ویژه سهم ایرانیان در این دگرگونی جمعیتی ارائه کرده است.
▪ ایرانیان مقیم آمریکا چه تعداد از جمعیت آمریکا را تشکیل می دهند؟
ـ همانطور که می دانید ما آمار دقیقی نداریم. در آمریکا هر ده سال یکبار سرشماری انجام می گیرد و متا&#۶۴۶۰۸;سفانه در آخرین سرشماری هم که در سال دوهزار صورت گرفت،آمار دقیقی از تعداد ایرانیان در ایالتهای آمریکا ارائه نشد. تخمینی که می زنند این است که ممکن است به طور کلی بین یک و نیم میلیون تا دو میلیون ایرانی در آمریکا داشته باشیم.
▪ سهم این جمعیت میلیونی در تغییر دموگرافیک آمریکا چه میزان می تواند باشد؟
ـ مسئله ای که در مورد ایرانیان می توانیم بگوئیم، مسئله تحصیل است . شما می دانید که الان متوسط تحصیل ایرانیان و به عبارتی تحصیلات کلاسیک آنها در آمریکا با رقم چهارده سال، از همه گروه های مختلف ساکنان آمریکا بالاتر است.
همچنین می دانید خود همین میزان تحصیلات، ترکیب تحصیلات آمریکا را دگرگون کرده است. حتی از نظر درآمد، ایرانیان با درآمدی ماهیانه حدود پنج تا شش هزار دلار (به طور متوسط) حتی از درآمد آمریکایی ها هم بالاتر است.
گفته می شود در ایالت کالیفرنیا که بیشترین جمعیت را دارد، بین ششصد تا هفتصد هزار تن ایرانی ساکن است .
پرسشی که مطرح کردید در مورد کل جمعیت آمریکا، باید بگویم که افزایش جمعیت ایرانی ها در آمریکا صفر است و این هم به خاطر همان تحصیلاتی است که دارند.
به خاطر این که ایرانیان، روی فرزندان خود بیشتر سرمایه گذاری می کنند و ین امر کلا" با میزان سرمایه گذاری سایر مردمان ساکن آمریکا تفاوت دارد .
ایرانیان در بارۀ فرزندانشان و آیندۀ آنها بیشتر کار می کنند و این هزینه برمی دارد. خود این توجه، با تحصیلات پدران و مادران ایرانی که میراث آموزش شان از ایران است،یعنی توشه تحصیلاتشان را باخود از ایران آورده اند، رابطه مستقیم دارد. به سخن دیگر، بین تحصیلات و داشتن تعداد فرزندان رابطۀ مستقیم هست.
شما به نکته جالبی اشاره کردید. یکی از روزنامه های آمریکا هم نوشته بود که توجه جمعیت سفیدپوست آمریکا، به طور سنتی از لحاظ سیاسی، همیشه به مسائلی همچون بیمه، بهداشت عمومی و بازنشستگی معطوف بوده، ولی با این دگرگونیهای دموگرافیک، ممکن است که این توجه ها تغییر کند، چون بیشتر مهاجران و اقلیت های قومی در آمریکا به تحصیلات و آموزش فرزندان خود توجه دارند.
▪ حالا صرفنظر از این موضوع، آیا ایرانی ها گرایش های سیاسی و یا خواست های سیاسی و اجتماعی دیگری هم، علاوه بر آموزش و تحصیلات فرزندان خود، دارند؟
ـ پرسش قابل تعمق و قابل تکیه ای است. ایرانی ها در آمریکا، متاسفانه یک سرخوردگی از مسائل سیاسی و حتی مسائل اجتماعی دارند.
ما حتی تا حال، مثلا" نتوانسته ایم به سناتورهای ایالتی که در آن زندگی می کنیم، خود را بشناسانیم و این هم ناشی از عدم وحدتی است که بین ایرانیان وجود دارد و شما خودتان می دانید که در مسائل سیاسی همیشه وحدت گروه ها بسیار مهم است.
در جامعه ایرانی، متاسفانه، این مسئله در سطح خیلی پائینی قرار دارد. ایرانیان بطور انفرادی، مردمان بسیار موفقی هستند، ولی وقتی می خواهند دسته جمعی و بطور گروهی کاری را انجام دهند، همیشه به کوچۀ تجزیه و جدائی می رسند.
گوئی که این عیب در ما ارثی است! اگر شما به درون ایران پیش از انقلاب هم نگاه کنید، انواع گروه های متفاوت سیاسی را می بینید. این ها همه ناشی ازآن تک روی است که ما ایرانی ها داریم. در آمریکا هم ایرانی ها به طور انفرادی در کار خود موفق هستند، ولی متا&#۶۴۶۰۸;سفانه در کار گروهی و جمعی توفیقی ندارند. نمی دانم ریشه ها را باید در کجا جستجو کرد؟
▪ این مسئله در مورد ایرانی هائی که در آمریکا متولد شده اند چگونه است؟ آیا آنها هم این تک روی را به ارث برده اند؟
ـ فرزندان ایرانیانی که در آمریکا متولد شده اند، در واقع آمریکائی می شوند و اگر می توانند مقداری فارسی صحبت کنند، ولی توان نوشتن و درک مطالب فارسی را ندارند و زبانی که غالب است، زبان انگلیسی است که رفتار اینها را کنترل می کند و زمانی که زبان غالب شود، بالطبع فرهنگ بومی را جذب می کند.
بنا بر این نمی توانیم نسلی را که اینجا متولد و بزرگ شده از سایر آمریکایی ها جدا کنیم. نگاه کنید به تمام آمریکایی های ایرانی تبار، شماهرگز نمی توانید آنها را از کل آمریکائی ها جدا کنید، چون زبان، کلید فرهنگ است.
وقتی زبانی غالب شد، مانند یک کلید، فرهنگ را باز می کند. ما ایرانیانی که از ایران به این سرزمین کوچ کرده ایم، پس از سی سال زندگی در آمریکا، هنوز به جوک آمریکائیها نمی خندیم! و اغلب می گوئیم که این جوک چقدر بی مزه است؟! طبیعی هم هست، چون در آن فرهنگ بزرگ نشده ایم و لطیفه ها بار فرهنگی دارند.
▪ یک سئوال آخر و آن این که، آیا می دانید در حال حاضر روند مهاجرت ایرانی ها، نسبت به دوران پیش از انقلاب، تسریع شده یا اینکه کندتر شده است؟
ـ در کل خیلی کمتر شده. برای این که هزینه تحصیل در آمریکا بسیار افزایش پیدا کرده و خودتان می دانید که شهریه ها در آمریکا خیلی بالاست. هرسال هم مقداری به این شهریه ها اضافه می شود، بنا بر این، کسانی که از ایران یا سایر کشورهای ناتوان خاورمیانه بخواهند به آمریکا بیآیند، نمی توانند با این شهریه ها زندگی کنند. مهاجرت ایرانیان به آمریکا خیلی کم شده است.

گزارش: نادر وکیلی

منبع : جامعه‌شناسی ایران