اراقیطون(برگ باباآدم)

کارشناسان طب گیاهی انگلیس در طول قرون وسطی ریشه اراقیطون (باباآدم) را در درمان کورکها، اسکوربوت و روماتیسم به "سارساپاریلا" ترجیح می دادند. درمانگران بومی آمریکا علاقمند به باباآدم بعنوان یک گیاه دارویی بودند. کارشناسان طب گیاهی آمریکا از ریشه ها و تخم این گیاه به عنوان ماده تصفیه کننده خون و مسکن درد به مدت بیش از دو قرن استفاده کرده اند.
ریشه و برگهای این گیاه در درمان با گیاهان دارویی مورد استفاده قرار می گیرد، اما اغلب مصرف ریشة آنرا ترجیح می دهند. گیاه باباآدم عمدتاً در درمان آرتریت، نقرس و سایر حالات التهابی مورد توجه است. تصور میشود که این گیاه با تحریک کبد در درمان نقرس و روماتیسم مفید واقع میشود. این گیاه به عنوان ادرارآور (دیورتیک) مورد استفاده قرار می گیرد. تنفس را راحت می کند و این حالات سبب میشود که این گیاه در درمان نقرس مؤثر واقع شود. کارشناسان طب گیاهی در سرتاسر جهان برای درمان طیف و سیعی از بیماریها از جمله ذات الریه، آبسه، آکنه، تب، شوره سر و عفونتهای گلو و همچنین التهاب از باباآدم استفاده کرده اند. با این وجود، اسناد و مدارک دال بر مؤثر بودن باباآدم در درمان نقرس، آرتریت و بیماریهای پوستی عمدتاً کافی نیست.
● معرفی گیاه
گیاه باباآدم ابتدا در اروپا و شمال آسیا رویید. عضوی از این گیاه که تیره "تاتاری" است بعنوان یک گیاه دو ساله امروزه در سرتاسر ایالات متحده می روید. این گیاه دارای شاخه های پهن است و ارتفاع آن به سه یا چهار پا می رسد. گلهای ارغوانی آن بین ماههای ژوئن و اکتبر غنچه باز می کنند. شکل دیگری از گیاه باباآدم، دارای برگهای پیچ خورده و قلبی شکل است که قسمتهای بالای آنها سبز اما قسمت پائین مایل به سفید است. ریشه های عمیق این گیاه دارای رنگ سبز متمایل به قهوه ای با قسمتهای بیرونی تقریباً سیاه است. ریشه های آن مهمترین بخش گیاه است که برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
این گیاه بصورت وحشی بخوبی رشد می کند اما در معرض نور و خاک، خشک و پژمرده میشود. کارشناسان طب گیاهی برگهای این گیاه را در طول اولین سال رشد آن جمع آوری می کنند و ریشه های آنرا در پائیز اولین سال پس از کاشت گیاه (یا در طول بهار آتی قبل از اینکه گلها غنچه باز کنند) برداشت می کنند.
● ترکیبات گیاه
گیاه باباآدم حاوی عناصر و ترکیبات فعالی بنام "لاکتون سیسکوئیترپین" است. این گیاه دارای درصد بالایی هیدرات کربن بنام اینولین یا (فراکتوسان) است. همچنین حاوی روغن مایع، استرول های گیاهی، تانین و روغن چربی دار است. کارشناسان طب گیاهی از قدیم الایام از ریشه و برگهای این گیاه در درمان آرتریت، روماتیسم، نقرس، بیماریهای پوستی، اسکوربوت، بیماریهای آمیزشی، پسوریازیس و سایر اختلالات پوستی استفاده می کردند. اما آنها مطمئن نیستند که کدام ترکیب و عنصر فعال موجود در ریشه این گیاه عامل خواص درمانی است.
● اشکال موجود
فرآورده های این گیاه از ریشه ها یا برگهای تازه و خشک آن تهیه میشوند. معمولاً میتوانید آنرا بصورت پودر ریشه خشک شده، عصاره (مایعی که از طریق جوشاندن گیاه در آب تهیه میشود)، تنتور (محلولی از گیاه در الکل یا آب و الکل) یا عصاره مایع تهیه کنید.
● نحوه مصرف
ریشه باباآدم در میان کارشناسان سنتی طب گیاهی برای درمان روماتیسم، نقرس، تاولهای پوستی و عفونت مثانه مورد توجه است. این گیاه اشتها را تحریک می کند، لذا کارشناسان امروزی برای درمان بی اشتهایی عصبی آنرا توصیه می کنند. این گیاه همچنین بعنوان داروی ادرارآور برای درمان علائم مجاری معده ای - روده ای یا برای مصرف موضعی درمان پوست فلسی و پسوریازیس مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیقات علمی بعمل آمده در طول تقریباً پنجاه سال بیش نشان داد که ریشه باباآدم دارای پاره ای خواص آنتی بیوتیکی است. اسناد و مدارکی نیز دال بر مؤثر بودن این گیاه در درمان کورکها وجود دارد. برخی افراد حتی ادعا می کنند که ریشه این گیاه در درمان دیابتیها نیز مؤثر است. اما تحقیقات بعمل آمده در خصوص دیابتیها چندان سریح و روشن نیست.
در یک تحقیق به عمل آمده معلوم گشت که این گیاه سبب کاهش میزان قند خون و براساس تحقیق دیگری حتی سبب تشدید علایم و ناراحتیهای دیابت در حیوانات گردید.
تحقیقات اخیر نشان داده که این گیاه از آسیب مواد شیمیایی خطرناک منعقد شده به سلولها پیشگیری کرده است. این دستاورد موید این احتمال است که گیاه مزبور می تواند در کاهش میزان خطر رشد سرطان ناشی از مواد شیمیایی سمی جلوگیری کند.
● گیاه باباآدم را می توانید به صورتهای زیر به عنوان تقویت کننده روزانه مصرف کنید:
▪ ریشه خشک: ۲ تا ۶ گرم عصاره این گیاه روزانه سه بار.
▪ تنتور (۱/۵): ۸ تا ۱۲ میلیلیتر روزانه سه بار.
▪ عصاره مایع (۱/۱): ۲ تا ۶ میلیلیتر روزانه سه بار.
▪ چای گیاه: ۲ تا ۶ گرم در ۵۰۰ میلیلیتر آب.
● نکات احتیاطی
خطر شناخته شده ای که مرتبط به استفاده از باباآدم باشد، وجود ندارد، اما هنگام تماس با آن مراقب باشید چون شانس کمتری وجود دارد که آدم بتواند از تحریک پوستی ناشی از استعمال آن گریزی داشته باشد. اگر باردار یا شیرده هستید، به این گیاه دست نزنید. چون ممکن است سبب تحریک رحم گردد که نهایتاً به سقط جنین منتهی خواهد شد.
در هر صورت، در این مرحله بهتر است از مصرف زیاده از حد آن (به ویژه ریشه آن) اجتناب ورزید چون کارشناسان هنوز اثرات سمی بودن این گیاه را به طور عمیق تحقیق نکرده اند.
● تداخل های احتمالی
اگر تحت درمان بیماری دیابت هستید، از مصرف زیاده از حد این گیاه اجتناب ورزید زیرا می تواند اثر سایر داروها را خنثی کند. اگر مبتلا به دیابت هستید، با پزشک خود قبل از مصرف این گیاه یا هر تقویت کننده دیگری مشورت کنید.

گروه دانش آموزی IT دبیرستان شاهد ثارالله(گروه زیست شناسی)

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان