اشتباه آمریکایی

البته در قالب یک رهیافت تفهمی، درک این حرکت آمریکایی ها خیلی دشوار نیست. بالاخره کشوری که سفارتش اشغال شده و دیپلمات هایش مدت قابل توجهی به صورت اسیر جنگی نگهداری شده اند، بارها و بارها پرچمش آتش زده شده و تحقیر شده است و مهم تر از همه کماکان به عنوان خصم خطاب می شود، به دشواری می توان انتظار داشت که صرفاً به نداشتن روابط دیپلماتیک بسنده کند. از چشم دولت و شاید حتی بخشی از مردم و روشنفکران آمریکایی، کشورهایی که غرب را نفی می کنند دلیلی ندارد که از امکانات صنعتی آن استفاده کنند.
شاید آنها با خود چنین استدلال می کنند که اگر برخی کشور های جهان سوم برعدم تعهد و استقلال خود پای می فشارند و خودباوری ملت خود را تبلیغ می کنند، بهتر است خودشان هواپیما بسازند، خودشان پالایشگاه درست کنند و خودشان منابع خود را استخراج و تصفیه و تبدیل کنند. اما آمریکا به این هم بسنده نمی کند. او حتی کشور های جهان سوم مثل کشور های آسیای میانه و پاکستان و هند را هم تحت فشار قرار داده است تا از خرید یا ترانزیت نفت و گاز ایران خودداری کنند. پرسش مهم در اینجا این است که آمریکا از اینگونه فعالیت های خود چه هدفی را دنبال می کند.
اولاً کشور های جهان خصوصاً کشورهای فقیر نمی توانند برای مشارکت در پروژه منزوی کردن ایران، از نیاز های اساسی خود همچون انرژی چشم پوشی کنند. ثانیاً نزدیک به هشتاد درصد بودجه ایران صرف هزینه های جاری است، یعنی عمدتاً حقوق مستخدمان دولتی و چیز هایی شبیه آن و اگر از آن چیزی به عنوان بودجه عمرانی باقی بماند، صرف ساختن چند پروژه کوچک یا کند، بیشتر در زمینه هایی چون راهسازی و سدسازی می شود. به این اضافه کنید میزان جمعیتی که زیر یا جنب خط فقر زندگی می کنند. این نکته هم قابل توجه است که هر دولتی از جمله ایران مثلاً در تهیه هواپیمای رویال برای خود مشکلی پیدا نمی کند، جلوگیری از فروش هواپیما های ایرباس سلامت و آ سایش مردم ایران را دچار مشکل می کند. همانطور که مانع تراشی بر سر راه فروش نفت و گاز ایران هم اقتصاد هفتاد میلیون ایرانی را نشانه می رود. اگر آمریکاییان گمان می کنند که با این کارها بعضی فعالیت های ایران که از نظر آنان امنیت شان را تهدید می کند، متوقف می شود، به گمان من دچار اشتباه هستند. چنین کارهایی در کنار مشکل آفرینی بر سر راه رفت و آمد ایرانیان به غرب و آمریکا به نوعی لجاجت و انتقام گیری بیشتر شبیه است و در شأن تصویری حقوق بشری که نهادهای بین المللی از خود عرضه می کند، نیست.
در این میان تصمیمات احتمالی از سنخ محاصره اقتصادی و تهدید مراکز اتمی ایران، ضمن آزار رساندن قطعی و گسترده به مردمی که هم اینک به دلیل مشکلات داخلی، اقتصادشان دوران رکود کم سابقه ای را می گذراند، به دشواری بتواند به هدف آمریکا و متحدانش در واداشتن ایران به تغییراتی متناسب با خواسته های غرب کمک کند. پس حتی اگر فرض کنیم که آنان به ملاحظات حقوق بشری در این مورد کم توجه اند، هدف اصلی شان هم معلوم نیست محقق شود. دولت های غربی خصوصاً در روزهای اخیر بر این نکته تاکید کرده اند که ملت ایران را ملتی بزرگ با ریشه و شایسته احترام می دانند. اگر این سخنان چیزی بیش از تعارفات دیپلماتیک باشد، مستلزم ملاحظاتی دقیق و ظریف در مواجهه با دولت و ملت ایران در چالش های پیش رو است.

دکتر سید مرتضی مردیها

منبع : روزنامه شرق