پیشنهاد معاون ولایتی، برای حل بحران هسته ای

روزنامه انگلیسی فاینشنال تایمز روز دوشنبه مقاله ای را به قلم عباس ملکی، معاون پیشین وزارت امور خارجه ایران تحت عنوان « ایران می خواهد منازعه هسته ای را کاهش دهد» منتشر کرده است که متن آن در ادامه می آید. عباس ملکی، اکنون در سمت مدیر مرکز مطالعات دریای خزر ایران فعالیت دارد و در دوران وزارت علی اکبر ولایتی در طول سال های ۷۶-۱۳۵۹ معاونت وی را بر عهده داشته است.
این مقاله به بررسی اوضاع هسته ای ایران در جامعه جهانی می پردازد و تعابیر مختلفی از شرایط موجود را ارائه می دهد.
پس از اینکه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران روز بیستم فروردین اعلام کرد که کشورش به چرخه کامل غنی سازی اورانیوم دست یافته است، دستگاه دیپلماتیک ایران به تلاش مضاعف برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی جامعه جهانی روی آورد.
جدیدترین اقدام ایران ارسال نامه محمود احمدی نژاد به جرج بوش رئیس جمهور امریکا، و نیز آغاز سفرهای دیپلماتیک رئیس جمهور ایران در آسیا و اروپا که هنوز انجام نشده است بوده است. این سفرها حاکی از آن است که ایران بیش از پیش به آسیا و منطقه خود برای تحکیم روابط اقتصادی و دیپلماتیک رو کرده است.
در همین حال اعضای شورای امنیت سازمان ملل هم نتوانسته اند به استراتژی مشترکی برای برخورد با ایران برسند و چین و روسیه هم چنان با قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی و امریکا مخالفت می کنند. آنها بیم دارند که فشار زیاد بر ایران مخرب بوده و بحرانی نفتی را ایجاد خواهد کرد. چین و روسیه هم چنین از استفاده از فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد برای توجیه عملیات نظامی در هراسند.
گزارش هایی که از ایران می رسد نشان از خرسندی مقامات این کشور از مشارکت بخشی عظیمی از جامعه ایران در پیشرفت های هسته ای دارند. اما چنین گزارش هایی را نباید گواه هم عقیده بودن مردم ایران با دولت این کشور دانست و نیز نباید آنها را در جهت استفاده از زور علیه ایرانی ها تعبیر کرد.
ایران در حال حاضر از جمله امضا کنندگان پیمان منع گسترش هسته ای و پروتکل های الحاقی آن است و قانونا حق دارد که اورانیوم غنی شده برای اهداف غیر نظامی تولید کند اما نگرانی های گسترده ای در امریکا، اروپا، روسیه، چین و نیز همسایگان ایران از فعالیت های هسته ای این کشور، دستیابی به سلاح های هسته ای و مسائل امنیتی مربوط به فناوری روس ها در نیروگاه بوشهر وجود دارد که بسیار نزدیک به خلیج فارس است.
با این حال تاکنون فشارهای غربی با بن بست مواجه شده اند و در مقابل ایران پروژه خود را برای دنبال کردن فناوری هسته ای ادامه داده است. حال چگونه باید این شرایط را تعبیر کرد؟
نخست اینکه ایران خواهان به رسمیت شناختن و پذیرش مجدد از سوی جامعه جهانی است و مردم این کشور علاقه ای به انزوای جهانی ندارند. دولت ایران بخشی از مردم و پاسخگویی جامعه ایران است. این جامعه شامل اندیشمندان، روحانیون، تجار و عموما طبقه متوسط است که ترجیح می دهند در شرایط آرام جهانی فعالیت کنند.
این بدان معناست که ایران باید بخشی از تصویر جهان باشد. تهدیدات امریکا اما متوجه دولت ایران نیست بلکه مردم این کشور را هم به طور کل هدف گرفته است. این موضوع در مورد تحریم های امریکا که تمامی جنبه های زندگی روزمره ایرانیان را تحت تاثیر قرار می دهد، صادق است. هیچکس در ایران نمی تواند از سایت آمازون کتابی بخرد به این دلیل که ایران در فهرست کشورهایی که مردم آن می توانند خرید اکترونیکی کتاب انجام دهند، قرار ندارد.
نکته دیگر این است که عموم مردم مساله هسته ای را واجد اهمیتی حیاتی نمی دانند و فناوری هسته ای فایده چندانی برای این مردم ندارد چرا که قادر نیست فرصت های شغلی پیشتری برای تامین سالانه یک میلیون نفر فراهم کند و کارایی و کارآمدی اقتصاد و مدیریت را تغییر دهد. هم چنین تاثیری بر بهبود روابط تجاری ایران با بقیه کشورهای جهان ندارد.
در پایان هم اینکه به نظر می رسد بسیاری از نخبگان سیاسی ایران آمادگی وارد شدن به شرایط خطر سازی را که موجودیت جمهوری اسلامی را به خطر می اندازد، ندارند. ایران در ۲۷ سال گذشته سابقه اقدامات منطقی بسیاری را در کارنامه خود در منطقه ای متلاطم دارد و حتی پس از اظهارات محمود احمدی نژاد، عملگرایان دولت تمایل خود را به مذاکره نشان دادند.
اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و محمدرضا باهنر، سخنگوی مجلس، همگی علنا اظهار کرده اند که برای شرکت در مذاکره آماده هستند. به طور خلاصه بهترین چاره برای بحران هسته ای ایران، نه در اقدامات تهاجمی که در صبر، مذاکره و مصالحه میان تمامی طرف های درگیر نهفته است.

منبع : خبرگزاری آفتاب