در مغز کودکان چه می گذرد؟

تلاش برای ایجاد ارتباط بین واژه ها و اشیای جدید (البته چیزهایی كه به كودك نشان داده می شود) كمك قابل توجهی به كودك می كند تا به تدریج شناخت خود را از محیط پیرامون بهتر كند.
* كودك ۱۰ ماهه ای را در نظر بگیرید كه بر روی صندلی خود در گوشه آشپزخانه نشسته و به پدر و مادر كه در حال پخت و پز و گفت وگو با یكدیگر و با كودك هستند خیره شده است. این صحنه ساده همه روزه حجم عظیمی از اطلاعات را در مقابل ذهن این كودك قرار می دهد كه می بایست از جانب او تجزیه و تحلیل شوند.
والدین این كودك مرتب جابه جا شده و چیزهای مختلفی را به طرق متفاوت دستكاری می كنند و در عین حال یك سره با یكدیگر صحبت می كنند. علی رغم پیچیدگی شرایط، این كودك می بایست طی سال های پیش رو به طریقی با جریان لغات و كنش هایی كه در پیش روی او قرار می گیرند كنار بیاید. او به طور دقیقی قادر خواهد بود هزاران لغت را به اشیای مربوط به آن لغات نسبت دهد و در عین حال ظرفیت ذهن خود را در تفسیر این حجم فراوان اطلاعات بالا ببرد.
دیر بالدوین(D.Baldwi) به عنوان یك روان شناس، تلاش های درازمدت پژوهشی خود را وقف این واقعیت كرده است كه كودك توانایی بنیادی در اخذ آگاهی دارد. بالدوین تلاش كرده است نشان دهد كه چگونه كودكان و حتی نوزادان اطلاعات فراوان موجود در محیط خود را تجزیه و تحلیل می كنند.
مطالعات بالدوین تاكنون نشان داده است كه كودكان حتی در سنین بسیار كم قابلیت خیره كننده ای در تجمع آگاهی از خود نشان می دهند. این آگاهی می تواند از طریق صدا، كلمات به ظاهر بی معنی و یا حركت بدن صورت گیرد. در مقیاس كلان بالدوین كوشیده است كه انواع مكانیسم های به كار گرفته شده توسط كودكان را برای اخذ آگاهی مشخص سازد. علاوه بر این او تلاش كرده است تأثیر اخذ آگاهی كودك را در بسیاری دیگر از زمینه های رفتاری روشن سازد.
بالدوین سعی كرده است حساسیت نوزادان را نسبت به تجارب محیطی از طریق مطالعه خیره شدن، طرز قرار دادن بدن و نمایش احساسات نشان دهد. این مطالعات نشان داده است كه كودكان ۱۲ تا ۱۸ ماهه وقتی كه مخاطب قرار می گیرند تلاش می كنند ارتباط بین لغاتی كه برای آنها تازه است با اشیای مورد نظر را بیابند.
از این طریق كودك از بسیاری از خطاهای بالقوه مصون می ماند. تلاش برای ایجاد ارتباط بین واژه ها و اشیای جدید (البته چیزهایی كه به كودك نشان داده می شود) كمك قابل توجهی به كودك می كند تا به تدریج شناخت خود را از محیط پیرامون بهتر كند. در بخشی از این مطالعات نشان داده شده است كه كودكان خجالتی مهارت كافی برای ایجاد ارتباط بین واژه ها و اشیای جدید از خود نشان نمی دهند. این امر موجب می شود كه امر یادگیری زبان با تأخیر صورت پذیرد. بالدوین و شاگردان او تلاش كرده اند بفهمند كه آیا كودكان ۳ تا ۴ ساله قادرند آگاهی طرف مقابل خود را بسنجند.
اگر كودكان بتوانند افراد آگاه و غیرآگاه را از یكدیگر تشخیص دهند كمك فراوانی به یادگیری خود می كنند. فرض كنید كه كودك سه تا چهار ساله مجذوب دنیای دایناسورها شده است. اگر او نام یكی از دایناسورها را از پدر خود بپرسد و پدر او با تردید نامی به زبان آورد، كودك نباید این نام را یاد بگیرد چرا كه پدر او مطمئن نبوده است.
مطالعات بالدوین نشان داده است كه در واقع كودكان وقتی با مخاطبان نامطمئن روبه رو هستند از آنها چیز كمتری می آموزند. مطالعات قبلی بالدوین نشان داده بود كه كودكان ۱۲ تا ۱۸ ماهه می توانند چیزهایی در مورد انگیزه هایی كه رفتار افراد را هدایت می كند، بفهمند. با توجه به این كه رفتار انسان مجموعه پیچیده ای از انگیزه، نمایش و گفتار است این قابلیت در كودكان جوان نقش مهمی در تجمع آگاهی او بازی می كند.
در حال حاضر موضوع اصلی مطالعات بالدوین پیدا كردن ریشه این توانایی های خیره كننده است. آیا كودكان كمتر از یك سال در تلاش خود برای كشف جهان خارج قادرند ساختارهایی در تركیب پیچیده بیرونی كشف كنند؟
به تعبیر دیگر آیا آنها می توانند واحدهای كنشی در رفتار افراد مخاطب خود را دریابند؟ اگر كودك قدرت تفكیك ساختاری رفتارها را از خود نشان می دهد تا چه حد قادر است این توانایی را در شرایطی كه این واحدهای كنشی چندان آشكار به نظر نمی رسند، دنبال كند؟ برای نمونه بسیاری از رفتارهای انسانی در فرآیندی از كنش ها به شرح زیر جای داده می شود: ما به چیزی خیره می شویم، آن را لمس می كنیم، آن را دست كاری می كنیم، آن را رها می كنیم و سپس جهت بدن خود را به سمت چیز دیگری تغییر داده و فرآیند قبلی را تكرار می كنیم. اگر كودكان بتوانند هریك از این اجزای هدفمند رفتاری را تشخیص دهند در قدم بعد خواهند توانست انگیزه افراد را برای به نمایش گذاشتن آن رفتار دنبال كنند.
با انجام مجموعه فراوانی از آزمایشات، بالدوین و همكاران او توانستند نشان دهند كه در واقع كودكان كم سن می توانند سیل عظیم اطلاعات مربوط به محیط پیرامون خود را تكه تكه دریافت كنند. فراتر از آن، آنها توانستند نشان دهند این توانایی برای درك اجزای رفتار می تواند از جانب كودك در ارتباط قرار بگیرد؛ با انگیزه ای كه رفتار را برانگیخته است.

ترجمه: زینب همتی
*منبع :روانشناسی؛ دیر بالدوین

منبع : روزنامه همشهری