کودکان هر چه را که بخواهند بهتر بشناسند به دهان می برند

مادر یک دختر هشت ساله می گوید: دخترم هر چه را که می بیند به دهان می برد، او وقتی مشغول بازی با اسباب بازیهایش است هر چیزی را که نظرش را جلب می کند بی درنگ در دهانش می گذارد بعد آنرا در می آورد نگاهی به آن می اندازد، و دوباره به دهان می برد و اگر هم در دهانش جا شود آن را می جود، اگر من مراقب اش نباشم از دمپایی هم نمی گذرد.
اغلب پدر و مادرها علت اینکار را دندان در آوردن بچه می دانند، چون فشردن چیز سختی به لثه ها درد دندان را کاهش می دهد به خصوص که آن چیز سرد و بی حس کننده باشد. اما بچه غیر از این دلایل بسیار دیگری هم برای به دهان بردن اشیاء دارد، بچه با دهانش جزئیات کامل اشیاء ناشناخته اطرافش را می تواند حس کند و آنها را بهتر بشناسد. دلیلش هم این است که در زبان بیش از هر جای دیگری در بدن تارهای عصبی وجود دارد که زودتر از اعضای دیگر بدن نیز تکامل پیدا می کنند. در حقیقت دهان برای بچه در حکم دریچه ای است به دنیای اطرافش. اولین چیزی که بچه به دهان می برد پستانک یا انگشت شصت دستش است، نوزادان هم چنین مواقعی که دچار استرس می شوند انگتشان را می مکند، بررسی ای که روی نوزادن پسر به هنگام ختنه شدن انجام شده نشان داد نوزادانی که به آنها پستانک داده بودند نسبت به نوزادانی که چیزی برای مکیدن نداشتند مدت کوتاهتری دچار افزایش ریتم قلبی تنفسی شده بودند.
اولین باری که نوزاد با مکیدن آرامش پیدا می کند اولین تجربه او در کسب استقلال است و یاد می گیرد چگونه خودش را با محیط وفق دهد و به تعادل روحی برسد، هم چنین مواقعی که در بازی بیش از حد هیجان زده می شود با مکیدن دست یا شی ای دیگر هیجانش را تسکین می دهد. مکیدن، کودک را برای دریافت غذاهای جامد نیز آماده می کند، چون به طور طبیعی وقتی چیزی را روی زبان نوزاد قرار می دهید آنرا بیرون می دهد که به آن “رفلکس گگ” می گویند. اگر می خواهید بچه غذای جامد را بپذیرد، اول باید عادت کند چیزی بیشتر در دهانش فرو رود،
چیزهایی که دهانش را پر کند و منتهی، نرمی و جنس شان متفاوت باشد مثل جویدن دست، گوشه لحاف یا آستین بلوز، و در چهار تا شش ماهگی بردن اسباب بازیها به دهان او را با خوردنیهای جورواجور آشنا می کند وگرنه برایش قابل قبول نیست که رژیمش را از مایعات و شیر یکدفعه به شکل جامد تغییر دهد وقتی اشیاء مختلف را با دهانش امتحان می کند وقتی چیزی را در دهانش بگذارید به جای اینکه آنرا بیرون دهد زبانش را اطراف آن می چرخاند و رفلکس گگ از نوک زبان به ۳/۳ انتهایی زبان انتقال می یابد بچه ها از شش ماهگی چیزهایی را که نظرشان را جلب می کند می گیرند و برای معاینه دقیقتر می برند تا بتوانند شکل آنرا بهتر بشناسند و کم کم که بزرگتر می شوند به علت تغییراتی که در ساختارهایشان ایجاد می شود و فک به طرف جلو و پایین رانده می شود فضای دهان افزایش می یابد و نوزاد می تواند اشیاء بزرگتر را هم در دهانش جای دهد، در حالیکه زبان هم جای بیشتری برای چرخش و گردش در دهان دارد، همینطور وقتی نوزاد چیزی را به دهان می برد در مقایسه با وقتی که آنرا نگاه می کند، بهتر می تواند شناسایی کند. در یک تحقیق دو نوع پستانک به نوزادان دادند که یک نوع صافتر و یک نوع برآمده تر بود. بعد وقتی پستانک ها را به آنان دهند نشان دادند توانستند پستانکی را که قبلا خورده بودند تشخیص دهند و بردارند. بچه ها که به سن شش الی نه ماهگی می رسند وقتی چیزی را در دهان می گذارند شروع به صدا در آوردن می کنند و به نظر می رسد از ترکیب ارتعاشات تولید شده لذت می برند و به دهان بردن اشیاء با سایزهای مختلف او را تشویق به ساختن صداهای با صدا و بی صدا می کند.
● مراقب خطرات احتمالی و نکات ایمنی باشید
متاسفانه بیشتر چیزهایی که بچه ها به دهان می برند اشیاء ریز و کوچکی هستند که خطر گیر کردن در گلو و خفگی را نیز به همرا دارند و هر چه توانایی او در برداشتن اجسام ریز نطیر سکه، دگمه و قطعات ریز اسباب بازیها بیشتر می شود احتمال وقوع خطر نیز افزایش می یابد. بنابراین باید سطوحی را که در دسترس بچه است نظیر کف اتاق، میز و زیر قفسه ها را مرتب جارو و وارسی کنید و اشیاء ریز را جمع آوری کنید. اسباب بازیهایی برای کودک تهیه کنید که قطعات ریز جدا شدنی و سطوح تیز و برنده نداشته باشد و برای جلوگیری از انتقال میکروب به بدن بچه، اسباب و وسایلی را که به دهان می برد مرتب با آب گرم و صابون بشویید، بخصوص مواقعی که بچه های دیگر هم از آنها استفاده کرده باشند. در پایان یکسالگی فرزند شما راههای دیگری برای شناسایی اجسام پیدا می کند و بیشتر علاقه خواهد داشت آنها را پرت کند، بکشد و تکان دهد تا اینکه به دهان ببرد، اما اگر باز دیدید چیز جدیدتر دیگری را به دهان می برد تعجب نکنید. چون گاهی هوس می کند از راه قدیمی اش برای شناسایی اجسام استفاده کند، و بعد از حواس دیگرش برای شناسایی آن کمک بگیرد.

منبع : بنياد انديشه اسلامي