سیتار

● بررسی ساز سیتار:
یکی از قدیمی ترین تمدنهای جهان، تمدن هندوستان است که دارای موسیقی و آواهای غنی می باشد. قدمت موسیقی این کشور به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد.سبک موسیقی کشور هندوستان و کلآ شبه قاره نسبت به کشورهای غربی که به سرعت دستخوش تغییر هستند، کمتر دچار تغییر و تحول شده است.
موسیقی دانان هندی به ندرت بدون در نظر گرفتن ریشه اصلی موسیقی کشورشان آهنگ سازی می کنند.
آنها موسیقی را یکی از ابتکارات همیشگی کشور خودشان می دانند که بطور دائمی روی آن کار شده است و خلق مجدد ملودی ها و ریتم ها از هزاران سال پیش تا به امروز ادامه دارد.
نگرش های مذهبی نیز در ساختار موسیقی این کشور تأثیر بسزایی دارد.
لازم به ذکر است که برعکس موسیقی غربی که تا نیم پرده دارد و موسیقی ایرانی که تا ربع پرده دارد، موسیقی هند و شبه قاره دارای یک هشتم پرده نیز می باشد.
● بررسی سیتار:
سیتار یکی از سازهای زهی کشور هندوستان است که دارای دسته ای بلند و کشیده است و کاسه ای بزرگ به شکل گلابی دارد. سیتار علاوه بر سیمهای اصلی دارای سیمهای فرعی یا هم نوا نیز می باشد که در زیر سیمهای اصلی سیتار بسته می شوند. سیمهای اصلی که وظیفه تولید اصوات را عهده دارند پس از ضربه خوردن، سیمهای فرعی را به صدا در می آورند.
سیتار دارای هفت سیم اصلی و یازده تا سیزده سیم هم نوا می باشد. نوع دیگر سیتار که در هندوستان به آن Mind گفته می شود، قابلیت نواختن گام Minor را دارد که برای نوازندگان Rock Guitar یک رؤیا محسوب می شود. نواختن این گام به نوازندگان سیتار این اجازه را می دهد که به صورت کامل تمام ملودی را بنوازند و نوایی شبیه به گریه انسان را خلق کنند.
فراگیری این ساز بسیار پیچیده و سخت بوده، نیاز به زمان طولانی و همچنین تمرین جدی دارد.
● بررسی قسمتهای مختلف سیتار:
بحث کردن در مورد نام قسمتهای مختلف سیتار همیشه مسئله ای غامض و پیچیده بوده است. کشور هندوستان سرزمینی است با گویش ها و زبان های متفاوت و این کاملآ طبیعی به نظر می رسد که در مکان های مختلف این کشور، نحوه بیان آن متفاوت باشد.
سیتار از ۱۵ قسمت تشکیل شده است که در زیر به بررسی هریک از قسمتهای آن می پردازم:
۱) Kunti:
به وسیله Kunti ها سیتار را کوک می کنند. Kunti های بزرگ برای سیمهای اصلی و Kunti های کوچک برای سیمهای هم خوان می باشد.
۲) Bajtar ki Kunti:
یکی از قسمتهای مهم Kunti می باشد که برای نواختن نواهای اصلی از آن استفاده می شود. این قسمت نسبت به بقیه قسمتها استفاده بیشتری دارد.
۳) Drone Strings:
این یکی از قسمتهای مهم برای نواختن و به اجرا در آوردن موسیقی می باشد. هنگام نواختن، سیمها به نوبت آماده اجرای قطعه موسیقیایی می شوند.
۴) Tumba:
قطعه ای است کدویی شکل که تعدادی از سیتار ها آن را دارا می باشند.
۵) Tar:
در سیتار، تارهای زیادی وجود دارد ولی بطور متوسط هر سیتار دارای ۱۸ تار می باشد که شامل تارهای اصلی و تارهای هم خوان می شود.
۶) Baj Tar:
قسمتی است که بیشترین کمک را برای نواختن دقیق ساز می کند.
۷) Taraf dar:
سیمهای هم نوا هستند که در اثر مضراب زدن سیمهای اصلی مرتعش می شوند.
۸) Dandi:
گردن سیتار را Dandi می گویند.
۹) Parda:
ترکه های فلزی هستند که با قسمت گردن ساز مرتبط می باشند و می توان زیر و بمی صدا را با آن میزان کرد.
۱۰) Gulu:
قطعه ای چوبی است که با گردن سیتار در تماس است و باعث ارتعاش صدا می شود. به علت ضعف این قسمت، بخصوص در جایی که با گردن در تماس است به یکی از مشکلات عمومی سیتار تبدیل شده است.
۱۱) Chota Ghoraj:
یکی از قسمتهای کوچک سیتار است که از استخوان شتر ساخته می شود. به همین دلیل این قسمت دارای ارزش مادی زیادی می باشد.
۱۲) Bada Ghoraj:
برای نواختن و به ارتعاش در آوردن سیمها به کار می رود.
۱۳) Tuning Bead:
اجازه می دهد که گام Minor بدون نیاز به کوک کردن با Peg ها تنظیم شود.
۱۴) Tabkandi:
برای تعیین تن دستگاه موسیقی بسیار مهم است. برای بالابردن و ارتقاء کیفیت آن، باید چوب آن را بسیار صیقل داد.
۱۵) Kaddu:
اسباب ارتعاش سیتار است.باید بسیار ظریف باشد تا در تمام مدت ارتعاش صدا را حفظ کند.

منبع : سایت تخصصی گیتار