اتصال متقابل در شبکه اینترنت

اینترنت یك مالك ندارد و توسط شركت‌های بسیار زیادی بهره‌برداری و اداره می‌شود. درواقع در این شبكه چهار عنصر مشاركت دارند: كاربر انتهایی، فراهم‌آور محتوا، شركت های فراهم آورخدمات اینترنتی و شركت‌های فراهم‌آور پی‌بستر. كاربران از طریق اینترنت با یكدیگر ارتباط برقرار می‌كنند و فعالیت‌های مختلف انجام می‌دهند. نحوه اتصال به این صورت است كه افراد و یا شركت های كوچك و خانه‌ها از طریق مودم و خط تلفن معمولی به شركت فراهم آورخدمات اینترنتی خود متصل می‌شوند. در حالی كه شركت های بزرگ از خطوط اختصاصی استفاده می‌كنند.اتصال شركت های فراهم آورخدمات اینترنتی ، معمولا از طریق پی‌بسترbackbone)) تأمین می‌گردد. به این ترتیب كه شركت‌های فراهم‌آور پی‌بستر، خطوط فیبرنوری پرسرعت خود را كه به مسیریاب‌ها متصل اند به دیگران اجاره می‌دهند. بسیاری از شركت‌های فراهم آور پی‌بستر توسعه عمودی نیز دارند یعنی خود نقش شركت های فراهم آورخدمات اینترنتی را نیز انجام می‌دهند. همین موضوع در خصوص شركت زیرساخت صدق می‌كند كه خود خدمات تلفن بین‌الملل و شهری را نیز عرضه می‌دارد، در واقع شركت زیرساخت ایران، خود یك شركت بهره‌بردار نیز هست. كاربران به دنبال اتصال جهانی هستند، از همین رو شركت های فراهم آورخدمات اینترنتی دسترسی جهانی را از شركت‌های پی‌بستر خریداری می‌كنند.
سودرسانی شبكه
شركت‌ها تلاش می كنند تا ارتباط هر چه بیشتر كاربران را با شبكه برقرار كنند زیرا هر چه تعداد كاربران بیشتر باشد، ارزش شبكه نیز بیشتر می‌شود. سودرسانی شبكه به دو حالت مستقیم و غیرمستقیم وجود دارند. حالت مستقیم، حالتی است كه مصرف‌كننده از شبكه برای برقراری ارتباط با دیگری استفاده كند. نمونه كلاسیك سود‌رسانی مستقیم را در شبكه تلفن سنتی می‌توان دید. حالت غیرمستقیم در مورد سامانه ‌هایی است كه برای ایجاد هر منفعتی نیاز به نرم‌افزار دارند. به این مفهوم كه هر چه مصرف‌كننده‌ها سخت‌افزار بخرند، این امر منجر به تولید نرم‌افزار همخوان و سازگار با آن سخت افزار می‌شود، از همین رو سخت‌افزار، ارزش بیشتری برای مصرف‌كننده پیدا می‌كند. مثال واضح‌ این حالت، دیسك نوری است; هر چقدر كه مصرف‌كننده دستگاه پخش دیسك نوری بیشتر شود، شركت‌های تولیدكننده موسیقی تنوع دیسك های نوری را بیشتر می‌كنند و در نتیجه كارآیی و ارزش دستگاه پخش دیسك نوری نزد مصرف‌كننده بیشتر می‌شود یكی از مشخصه‌های منحصر به فرد اینترنت این است كه، این شبكه هر دو حالت سودرسانی مستقیم و غیرمستقیم را عرضه می‌كند. كاربران پست الكترونیكی و تلفن اینترنتی مثال‌هایی از سودرسانی مستقیم شبكه اینترنت‌اند و به این معنی كه هر چه تعداد كاربران اینترنت بیشتر باشد، ارزش اینترنت برای چنین ارتباطات و كاربردهایی بیشتر می‌شود. از طرف دیگر كاربران «وب» مثال سودرسانی غیرمستقیم شبكه‌اندو هر چه تعداد كاربران اینترنت بیشتر باشد، محتوای بیشتری برای وب تولید می‌شود.
سودرسانی شبكه، یكی از انگیزه‌های فراهم‌آوران شبكه‌ای برای استفاده از اتصال متقابل و اتصال شبكه‌های خود است.
گذردهی و همتایی
در آغاز ایجاد شبكه اینترنت، فقط یك شبكه پی‌بستر وجود داشت بنابراین، مقوله اتصال متقابل پی‌بستر اصلا وجود خارجی نداشت. درسال ۱۹۸۶ NSFNET ظهوركرد، شبكه‌ای راه دور با ۵ ابررایانه بود كه با سرعت ۵۶ كیلوبیت/ ثانیه به هم متصل می‌شدند . با توسعه این ظرفیت به یك T۱ در سال ۱۹۸۷ و اتصال ۱۳ ایستگاه و ازدیاد شبكه‌های پی‌بستر تجاری، مقوله اتصال متقابل نیز مطرح شد. در سال ۱۹۹۱، چند بهره‌بردار پی‌بستر تجاری، مثل, CerfNET, UUNET, PSINET مركز تجاری اینترنت یاCIX را ایجاد كردند. CIX در واقع شامل یك مسیریاب بود كه در سانتاكلرا، كالیفرنیا برای اتصال متقابل این شبكه‌های پی‌بستر تجاری نصب شده بود تا ترافیك كاربران انتهایی این شركت‌ها را برقرار كند. در سال ۱۹۹۳میلادیNSF سامانه ای جغرافیایی طراحی كرد كه در آن نقاط دسترسی شبكه یا NAPدر جاهای مختلف قرار داده شدند. هر NAP‌ شامل سوئیچی تسهیمی یا شبكه LAN‌ بود كه برای تبادل ترافیك استفاده می‌شد. چهار NAPاصلی در سان‌فرانسیسكو (مربوط به شركت PacBell) ،شیكاگو (شركت Ameritech , Bellcore)، نیویورك (Sprint linc) و ایالت واشنگتن (شركت MFS) قرار گرفتند. شبكه‌های پی‌بستر می‌توانستند برای اتصال متقابل با یكدیگر از هر كدام از NAP ها یا همه آنها استفاده كنند.
در سال ۱۹۹۵، پی‌بسترهای تجاری و NAPها به طور دائم جایگزین NSFNET‌ شدند.
اتصال متقابل پی‌بسترهای تجاریمنجر به سامانه ای از اتصال متقابل شد كه به همتایی (Peering) معروف شده است.
همتایی مشخصه‌های خاص خود را دارد. اول از همه، شركای Pفقط ترافیكی را تبادل می‌كنند كه از مشتری یكی از پی‌بسترها آغاز و به مشتری پی‌بستر نظیر خود ختم شود. در شكل زیر می‌بینید كه مشتری‌های پی‌بستر C , Aبا توجه به داشتن روابط همتایی می‌توانند با هم متصل شوند. این موضوع در مورد مشتریان پی‌بستر B , Cنیز صادق است.یكی از اصول همتایی این است كه شبكه پی‌بستر نمی‌تواند به عنوان واسط عمل كند و ترافیك یكی از شركای P را گرفته و به دیگر شركت توافق‌نامه همتایی خود گذردهی كند. از همین رو، پی‌بستر Cنمی‌تواند ترافیك پی‌بستر A به مقصد Bرا بپذیرد. دومین مشخصه همتایی این است كه شركای P ترافیك خود را بر مبنای بدون تسویه حساب (Settlements-Free basis)(۱) تبادل می كنند.
سومین مشخصه همتایی مسیریابی داده‌ها از یك پی‌بستر به دیگری است. اعضای همتایی معمولا در محل‌های پراكنده جغرافیایی با یكدیگر تلاقی می‌كنند. برای مسیریابی به این گونه عمل می كنند كه یكی از پی‌بسترها ترافیك خود را در نزدیك‌ترین نقطه تلاقی با دیگری تبادل می‌كنند. وقتی كاربر یك شركت فراهم آورخدمات اینترنتی مثلا ISPX در ساحل شرقی از سایتی متعلق به (ISPY) در ساحل غربی درخواست یك صفحه «وب» می‌كند، پی‌بستر (A) این درخواست را به پی‌بستر (B) در ساحل شرقی رد می‌كند و پی‌بستر (B) این درخواست در ساحل غربی متصل می‌كند.
آخرین مشخصه همتایی این است كه، دریافت كنندگان ترافیك برای به مقصد رساندن ترافیك تضمین خاص نمی‌دهند فقط می‌گویند كه حداكثر تلاش خود را در این مورد به عمل می‌آورند. در حالت گذردهی، یكی از پی‌بسترها به پی‌بستر دیگر پولی می‌پردازند تا كاربرانش بتوانند با كاربران سایر پی‌بسترها ارتباط برقرار نمایند.
تفاوت گذردهی و همتایی
گذردهی و همتایی اساسا در دو جا با هم اختلاف دارند. در آرایش و تركیب‌بندی‌های گذردهی یك پی‌بستر برای اتصال متقابل به پی‌بستر دیگر پول می‌دهد و از همین جهت در واقع مشتری عمده پی‌بستر دیگر می‌شود.
دوم، در حالت گذردهی، برخلاف روابط همتایی، پی‌بستر، خدمات گذردهی را به سایر اعضای همتایی می فروشد. در شكل زیر، پی‌بستر (A)، مشتری گذردهی پی‌بستر (C) است و از همین رو، مشتریان پی‌بستر (A) به مشتریان پی‌بستر (C) و همه شركای همتایی پی‌بستر (C) را مثل پی‌بستر (B) ارتباط دارند.
روش دیگر اتصال متقابل، شیوه تركیبی است. در این حالت، تعدادی از پی بستر با هم همتایی هستند ولی بابت گذردهی هم به برخی از پی‌بسترها هزینه می پردازند پی‌بسترهایی كه فقط از طریق همتایی اتصال دارند حق گذردهی نمی‌پردازند.
یكی از نمونه‌های این حالت شركت‌های C&W، ورلدكام، اسپرینت، AT&T و Genuity است. سایر شركت‌ها از عنوان نوع اتصال متقابل خود، امتناع می‌ورزند و با هم قرارداد عدم افشاء دارند.
بدیهی است، با رشد اینترنت در ایران و واگذاری بخش‌های دسترسی محلی و سپس پی‌بستر به بخش خصوصی، مسئله اتصال متقابل شركت‌های اینترنتی محلی و دارندگان پی‌بستر در آینده‌ای نردیك به وقوع خواهد پیوست. اخیرا دولت ایران، امتیاز مربوط به بخش دسترسی با سرعت بالا را به برخی از شر‌كت‌های خصوصی واگذار نموده است.

پیمان رضایی

منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات