معرفی هانری کارتیه برسون و لحظه قطعی

فیلم «هانری برسون ؛زندگی نامه‌ی یك نگاه » Henri Cartier-Bresson " Biographie dun regard محصول سال ۲۰۰۳ و ساخته‌ی هینز بوچلر Heinz Bütler است و درباره‌ی «هانری كارتیه برسون» Henry Cartier- Bressonملقب به «چشم قرن» . این فیلم از راه‌یابی برسون به دنیای عكاسی و رویكرد او به رابطه‌ی عكاسی و نقاشی از زبان خود او می‌گوید.
در این فیلم رابرت دلپیر،Robert Delpire ، ایزابل توپر Isabelle Huppert، آرتور میلر ، جوزف كودلكا، Josef Koudelkaفردیناندو سیانا، Ferdinando Scianna همكاری كرده بودند و از خاطرات خود با برسون گفتند.
(گفتار فارسی این فیلم را محمد رازدشت صداگذاری‌كرده و گوینده متن محمد اسلامی راد، عكاس ایرانی،‌است .)
● لحظه قطعی میان بودن و نبودن
از میان گفته‌های فیلم زندگینامه برسون :
▪ آره یا نه ، حالا! لذت عكاسی در همین است.
▪ عكاسی فقط ثبت یك لحظه بدون فكر كردن است.
▪ من فقط در لحظه عكاسی به هندسه و فرم فكر می‌كنم همین!
▪ آن‌چه من از عكاسی یاد گرفتم این است كه آدم چگونه می‌تواند بدون هیچ حقه‌ای عكس بگیرد: فقط با نگاه كردن
▪ عكاسی كردن وسیله پیچیده نمی‌خواهد فقط یك چشم خوب می‌خواهد.
برسون در این فیلم مستند كه در باره آثار و زندگیش ساخته شده بود از گذشته می گوید، از حال و آینده عکاسی كه چشم اندازی برایش تصور نمی كرد. نگاه تیز بین و خلاق فیلم‌ساز او را وادار ساخته بود كه از لابه‌لای انگششتانش هم‌چون روزنه ای به محیط بنگرد و او را با دنیای تصویر آشتی دهد. در حالی‌كه او در سال ۱۹۷۹ میلادی در جمع دوستانش در آژانس مگنوم كه خود یكی از پایه گذارانش بود، اعلام كرد كه دیگر تاب عكاسی را ندارد. این‌كه برسون چگونه توانست در سن هفتاد سالگی یار دیرینه اش دوربین لایكای خودرا كنار بگذارد، برای اغلب دوستدارانش جای شگفتی و سوال بود. كارتیه برسون عكاسی را امتداد احساس خود می دانست و سپاسگذار دوربین خود بود كه به او توانائی بخشیده بود این احساس را به مخاطب منتقل كند و واقعیت های در حال حركت و تغییر را ثبت كند.
او اعتقاد راسخ به‹ لحظه تعیین كننده › در عكاسی داشت و معتقد بود تنها در این لحظه است كه یك عكاس می تواند رویدادی را به تصویری ماندگار بدل سازد. او می گوید كه رویداد ها خود ضرباهنگ ساختاری ”شكلهارا“ پدید می آورند و کسی كه بتواند مطابق این ضرباهنگ عكاسی كند ، لحظه‌ی قطعی را خواهد یافت. ارائه این نظریه که به نظریه ( لحظه قطعی) شهرت یافت محبوبیت علمی برسون را دو چندان كرد. از برسون به عنوان یكی ار پیشگامان عكاسی مطبوعات نیز یاد می شود. او توانسته بود بسیاری از رویداد های مهم جهان را عكاسی كند و در رویارویی با خطرات، جهان پر تلاطم عصر حاضر را با تعمق و ادراك بسیار ببیند و ثبت كند. او یك عكاس خبری صرف نبود و سفارشی كار نمی كرد، بلكه با نگاهی جامعه شناختی و با پرداختن به حواشی و جزئیات زندگی اجتماعی مردم اطلاعات زیادی را از طریق عكس‌هایش ارائه می داد.
پرتره های او از نویسندگان، هنرمندان، سیاستمداران، روشنفكران همچون سیمون دو بوار، آلبر کامو (نویسنده) ، جات هیوستون و ژان رنوار (كارگردان)محمد علی جناح ، چه گوارا (سیاستمدار) ،مریلین مونرو(هنرپیشه) ، پیكاسو(نقاش). ژان پل سارتر (متفكر ) ودیگر مشاهیر جهان از نمونه های شاخص پرتره های محیطی و ماندگار هستند. نیم قرن تلاش برسون در خدمت به فرهنگ تصویری و اجتماعی جامعه جهانی جایگاه ویژه ای برای او در میان عكاسان معاصر ایجاد كرده است. قطعا در نگاه برسون لحظاتی بوده كه به تصویر در نیامده و تنها در ذهن و خاطره او باقی مانده است. (برگرفته از سایت موسسه تحقیقات و مطالعات عكاسی آبگینه)
كارتیه برسون در سال ۱۹۰۸در شهر شانتلوپ در نزدیكی پاریس متولد شد و پیش از روی آوردن به عكاسی در دهه ۱۹۳۰ به مطالعه‌ی هنر پرداخت. او پیش از علاقه مند شدن به عكاسی، دانشجوی هنر سورئالیسی بود. در سال ۱۹۳۱ به افریقا رفت و یك سال را به عنوان شكارچی در آنجا گذراند. او كار عكاسی را بعدها شروع كرد و در سراسر اروپا كار كرد اما در سال ۱۹۴۰ پس از اشغال فرانسه توسط نازی‌ها زندانی شد اما سه سال بعد از زندان گریخت و شاهد آزاد سازی پاریس بود.
كارتیه برسون در سال ۱۹۴۷ با همكاری روبرت كاپا و دیوید سیمور، دو عكاس خبری ممتاز، آژانس مگنوم را راه اندازی كرد. این آژانس به خاطر عكس های موثر و چشمگیر در زمینه‌های خبری به شهرت رسید. كارتیه برسون با عكس‌هایش پیروزی مائو تسه تانگ در چین و مرگ مهاتما گاندی، رهبر صلح طلب هند را ثبت كرده است.

از میان گفته‌های فیلم زندگینامه برسون :
▪ آره یا نه ، حالا! لذت عكاسی در همین است.
▪ عكاسی فقط ثبت یك لحظه بدون فكر كردن است.
▪ من فقط در لحظه عكاسی به هندسه و فرم فكر می‌كنم همین!
▪ آن‌چه من از عكاسی یاد گرفتم این است كه آدم چگونه می‌تواند بدون هیچ حقه‌ای عكس بگیرد: فقط با نگاه كردن
▪ عكاسی كردن وسیله پیچیده نمی‌خواهد فقط یك چشم خوب می‌خواهد.

منبع : خانه‌ٔ هنرمندان ایران