ایران، فناوری ارتباطات، ایرانسل

● درباره ایران
جمهوری اسلامی ایران با مساحت ‪۱.۶۴۸.۱۹۵ کیلومتر مربع و بیش از هفتاد میلیون نفر جمعیت در جنوب غربی آسیا و در منطقهٔ خاورمیانه واقع شده است. "تهران" پایتخت ایران و تراکم جمعیت در سطح این کشور ‪۴۲٫۸ نفر در هر کیلومتر مربع می باشد.ایران از شمال با ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان، از غرب با ترکیه و عراق دارای مرز زمینی است. دریای خزر از شمال و خلیج همیشه فارس از جنوب، مرزهای دریایی ایران را تشکیل می دهند؛ همچنین این دو منطقه از مناطق مهم تولید گاز در جهان هستند.
اسلام دین رسمی، تشیع مذهب رسمی ایران است.
نظام سیاسی ایران براساس قانون اساسی مصوب ۱۹۷۹ (میلادی) (۱۳۵۸ هجری شمسی، بازنگری به سال ۱۳۶۸ هجری شمسی) پایه ریزی شده است.
سرزمین ایران با پشتوانه تاریخ کهن شش هزار ساله، یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود.
ایران به واسطه قرار گرفتن در منطقه مرکزی اوراسیا دارای موقعیتی ژئواستراتژیک است. این کشور از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد، گروه نم (NAM)، سازمان کنفرانس اسلامی، اوپک و سازمان اکو است. ایران یکی از قدرتهای منطقه‌ جنوب آسیا است و به واسطه در اختیار داشتن صنایع پتروشیمی و گاز طبیعی، جایگاه مهمی را در اقتصاد جهانی به خود اختصاص داده ‌است.
کل تولید ناخالص ایران ۵۶۰.۳۴۸.۰۰۰.۰۰۰ دلار (رده نوزدهم جهان) و سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۸.۰۶۵ دلار (رده هفتاد و هفتم جهان) می باشد. شاخصه توسعه انسانی این کشور در سال ۲۰۰۶ ۰٫۷۳۶ (رده نود و نهم جهان) – متوسط بوده است.
پیشینهٔ تاریخی ایران در اسطوره‌های کهن ایرانی به آغاز تاریخ می‌رسد؛ ولی آغاز تاریخ سیاسی این کشور از آغاز شاهنشاهی ایران در زمان ماد است.
ایران امروزه از قومیت‌های زیادی از جمله: مازندرانی، گیلک، تالش، آذربایجانی، کرد، بلوچ، ترکمن، عرب و لر تشکیل شده‌ است. در ایران حدود ۲۰ زبان و ۱۱۰ گویش زبانی رواج دارد و بزرگترین گروههای زبانی ایران را فارسی، ترکی آذربایجانی، کردی، ترکمنی، گیلکی و مازندرانی، تالشی، لری، عربی، بلوچی، ارمنی، آشوری و غیره تشکیل می‌دهند. زبان رسمی اداری ایران فارسی است. فارسی یکی از زبانهای شاخه هند و اروپایی است. براساس اصل پانزدهم قانون اساسی، کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‏های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
در ۲۹ سال گذشته جمعیت ۳۶ میلیونی ایران به بیش از ۷۰ میلیون نفر افزایش پیدا کرده و نخستین موج این نسل جدید به بزرگسالی رسیده اند.
ایران کشوری جوان است به طوری که بیش از ۲۳ درصد جمعیت این کشور را افراد زیر ۱۴ سال و ۷۱ درصد آن را افراد بین ۱۵ تا ۶۴ ساله تشکیل می دهد.
درآمدهای نفتی ۸۰ درصد درآمدهای ارزی ایران را تشکیل می‌دهد؛ با این حال، طبق برنامه های دولت، اتکا به این بودجه کاهش خواهد یافت.
● وضعیت فناوری ارتباطات در ایران
▪ MCCI
نخستین اپراتور تلفن همراه ایران ۱۳ سال پیش و در مردادماه سال ۷۳ با نصب و راه اندازی ۱۷۶ سلول فرستنده و گیرنده (در قالب ۲۴ ایستگاه BTS) و در قالب نسل دوم شبکه های تلفن همراه (۲G) در باند فرکانسی ۹۰۰ مگاهرتز فعالیت خود را با ۹۶۰۰ مشترک در شهر تهران آغاز کرد. اپراتور اول تلفن همراه ایران که با نامهای نظیر TCI، MCI و MCCI شناخته می شود، مالکیت کاملاً دولتی دارد. این اپراتور تا چند ماه پیش تنها سیم کارت دائمی عرضه می کرد که البته از دو ماه قبل توزیع سیم کارت های اعتباری خود را هم آغاز کرده است. کلیه سیم کارت های این اپراتور به صورت پیش ثبت نام (پیش فروش) و واگذاری بر اساس اولویت هایی که بوسیله قرعه کشی مشخص می شود به متقاضیان عرضه می شود.ثبت نام سیم کارت های دائمی این شرکت از مبلغ ۵۰۰ هزار تومان (بعلاوه هزینه یک گوشی تلفن همراه) در سال ۱۳۷۳ آغاز شد و حالا بعد از چندین بار کاهش قیمت به ۲۸۸ هزار تومان رسیده است.
سیم کارت های اعتباری این شرکت هم که دو ماه بیشتر از عمر آنها نمی گذرد با ۱۰ هزار تومان شارژ اولیه به قیمت ۳۴ هزار تومان به متقاضیان عرضه می شود.
این شبکه که بر مبنای نسل دوم شبکه های تلفن سلولی (GSM) طراحی شده در حال حاضر تنها قادر به عرضه سرویس های ارزش افزوده محدودی نظیر پیام کوتاه (SMS)، پیامگیر صوتی (Voice Mail Service)، انتقال مکالمه، انتظار مکالمه، کنفرانس تلفنی و محدودیت تماس می باشد.
شرکت ارتباطات سیار با نصب و راه اندازی شبکه هوشمند (IN) خود آمادگی عرضه سرویس های ارزش افزوده و نوینی نظیر شبکه مجازی خصوصی (VPN)، خدمات خانواده و دوستان و مکالمه اعتباری را دارد که به نظر می رسد بنا دارد آنها را در سال آینده به متقاضیان عرضه کند. همچنین این شرکت در حال انجام مقدمات لازم برای ارتقاء شبکه خود به نسل ۷۵/۲ شبکه GSM برای عرضه خدمات پیشرفته ای از جمله GPRS و MMS است.
بنا بر نظر کارشناسان کیفیت سرویس دهی شبکه تلفن همراه دولتی ایران همواره یکی از پاشنه های آشیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات – بعنوان متولی و مالک این شبکه - بوده است؛ این شبکه همواره مورد انتقاد شدید مردم، مشترکین، رسانه ها و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است به طوری که چندین بار وزیران مختلف ICT ایران برای ادای توضیح و یا استیضاح به مجلس فراخوانده شده اند.شرکت ارتباطات سیار در حال حاضر بیش از ۱۶ میلیون مشترک سیم کارت های دائمی و چند صد هزار مشترک فعال سیم کارت های اعتباری دارد.شبکه اپراتور اول تلفن همراه ایران در همه ۱۰۱۶ شهر کشور و بیش از ۳۰ هزار کیلومتر از جاده های اصلی و فرعی کشور قابل استفاده می باشد. همچنین این شبکه با چندین اپراتور خارجی قرارداد رومینگ منعقد کرده است.پیش شماره سیم کارت های شرکت ارتباطات سیار ۰۹۱x می باشد که x کد منطقه ای هر استان است.مدیران شرکت مخابرات ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طبق اصل ۴۴ قانون اساسی و برای اجرای سیاست های خصوصی سازی تصمیم دارند سهام شرکت مادر تخصصی مخابرات ایران را – که شرکت ارتباطات سیار بعنوان اپراتور تلفن همراه دولتی ایران هم زیر مجموعه آن است - در بورس ایران به فروش برسانند.
▪ Taliya
شرکت تعاونی مجتمع صنعتی رفسنجان در فروردین ماه سال ۱۳۸۲ برنده مناقصه شبکه سراسری تلفن همراه اعتباری کشور شده و بعنوان پیمانکار این پروژه معرفی شد. قرارداد رسمی این پروژه در ۲۸ بهمن ماه همان سال میان مجتمع صنعتی رفسنجان و شرکت مخابرات ایران (TCI) به امضا رسید و پیمانکار متعهد شد تا دوسال بعد یعنی ۲۸ بهمن ۱۳۸۴ دو میلیون سیم کارت اعتباری تلفن همراه در ۲۸ مرکز استان کشور توزیع کند.
در حال حاضر تالیا با کمتر از هفتصد هزار سیم کارت فعال در تمام مراکز استانهای ایران در حال سرویس دهی است.
سرویس های ویژه انتظار مکالمه (Call Waiting)، سرویس نمایشگر (Caller Line Identification)، انتقال مکالمه (Call Diverting)، پیامگیر صوتی (VMS) و پیام کوتاه(SMS) خدمات ویژه ارائه شده به مشترکین تالیا را تشکیل می دهد.
خدمات مبتنی بر USSD هم در حال حاضر تنها برای مشاهده مانده اعتبار ریالی و اعتبار زمانی هم به مشترکین تالیا ارائه می شود.
از طرفی دیگر بر اساس تعهد مجری، تالیا تا زمان واگذاری ۲ میلیون سیم کارت مورد تعهد خود، باید امکان استفاده از خدمات مبتنی بر شبکه GPRS را برای دست کم ۵ درصد مشترکینش مهیا سازد.
پیش شماره سیم کارت های اعتباری تالیا ۰۹۳۲ است.
▪ Espadan
شرکت مشارکتی مخابرات سیار اصفهان (MTCE) اولین شـرکت مخـابرات غیر دولـتی ایران است که در زمیـنه ارائه خدمات ارتـباطی تـلفن همراه استـاندارد GSM در محدوده استـان اصـفهان فعالیت می کند. این شرکت با مشارکت شرکت مخابرات استان اصفهان (TCE)، شرکت TMI مالزی و شرکت صنایع مخابراتی راه دور ایران تاسیس شده است.
پیرو توافقات انجام گرفته در جریان سفر آقای هاشمی رفسنجانی – رئیس جمهور وقت - به مالزی در سال ۱۳۷۳ و بر اساس قانون جذب و حمایت از سرمایه گذاری خارجی، مجوز راه اندازی شبکه تلفن همراه اعتباری در استان اصفهان با ظرفیت اولیه ۲۰ هزار مشترک و قابلیت افزایش به ۳۵ هزار مشترک در ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۰ و برای ۱۵ سال به شرکت سلکوم مالزی اعطا شد و شرکت صنایع منابع فن آوری کشور مالزی مجوز استفاده از پهنای باند ۱۲/۲۴ مگاهرتز شبکه تلفن سیار GSM در محدوده استان اصفهان را دریافت کرد. در سال ۱۳۷۷ تحت قوانین جدید، با مشارکت شرکت های صنایع منابع فن آوری کشور مالزی، شرکت مخابرات استان اصفهان و شرکت صنایع مخابراتی راه دور ایران، شرکت مشارکتی مخابرات سیار اصفهان تاسیس شد. این شرکت در سال ۱۳۸۱ نخستین سری سیم کارت های اعتباری خود را توزیع کرد. شایان ذکر است که در سال ۱۳۸۴ سهام طرف مالزیایی از شرکت صنایع منابع فن آوری کشور مالزی به شرکت TM International انتقال یافت.
شبکه تلفن همراه اعتباری اصفهان - با نام تجاری اسپادان - درحال حاضر در شهرهای اصفهان، مبارکه، فولادشهر، مجتمع فولاد مبارکه، کارخانه ذوب آهن اصفهان، زرین شهر، فلاورجان، نجف آباد، خمینی شهر، شاهین شهر، مورچه خورت، خوراسگان، درچه، سپاهان شهر، بهارستان و کاشان به ۱۹۵۰۰ مشترک خود سرویس دهی می کند.
شبکه تلفن همراه اعتباری اسپادان بر مبنای تکنولوژی GSM نسل دوم و تجهیزات اریکسون طراحی شده و در حال حاضر سرویس رومینگ ارائه نمی نماید.
این شرکت در حال حاضر ‪۲۱ هزار مشترک دارد.
اپراتور اسپادان سرویس های ویژه ای نظیر ارسال پیام کوتاه (SMS)، انتظار مکالمه، انتقال مکالمه، محدودیت تماس و سرویس نمایشگر را به مشترکین خود عرضه می کند و بزودی امکان استفاده از سرویس پیامگیر صوتی (VMS) را هم برای مشترکین خود فراهم خواهد کرد.
شبکه تلفن همراه اعتباری اسپادان اصفهان تنها اپراتور تلفن همراه کشور است که چند سرویس ارزش افزوده مبتنی بر پیام کوتاه را به مشترکین خویش عرضه می کند. این سرویس ها عبارتند از: دیکشنری، قرآن همراه، Mobile۲Email و فال حافظ.
پیش شماره سیم کارت های اعتباری اسپادان ۰۹۳۱ است.
▪ TKC
شبکه مستقل تلفن همراه کیش متعلق به شرکتTKC (Telecommunication Kish Company) است. این شرکت در دسامبر سال ۲۰۰۰ در کیش ثبت شده و پیرو قرارداد BOT میان این شرکت و سازمان منطقه آزاد کیش مسئولیت راه اندازی شبکه تلفن همراه جزیره کیش را با مشارکت اپراتور لبنانی Libancell برعهده گرفت.
شبکه مستقل تلفن همراه جزیره کیش از بهمن ۸۱ فعالیت تجاری خود را آغاز کرده و در حال حاضر ۴۴ کارشناس، با مراکز مستقل MSC، HLR،BSC و دست کم ۱۲ ایستگاه آنتن BTS دارد و تنها ۹ هزار و ۴۲۵ سیم کارت توزیع کرده و ۸ هزار و ۶۸۰ مشترک فعال دارد. این شبکه بر تکنولوژی GSM ۹۰۰ مگاهرتزی زیمنس بنا نهاده شده است و درحال حاضر سرویس های ویژه ای نظیر انتظار مکالمه، انتقال مکالمه، نمایشگر، کنفرانس سه نفره، امکان تبادل فکس و دیتا، محدودیت مکالمه و SMS داخلی و بین المللی را داراست و بنا بر اعلام علی نادی پور – معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی - براساس شاخصه های شبکه از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
شبکه تلفن همراه KTC از ماه اول راه اندازی، سرویس رومینگ بین المللی را به مشترکین ارائه نموده و درحال حاضر با ۳۲ کشور جهان قرارداد رومینگ برقرار کرده است. از طرفی دیگر مشترکین این شبکه می توانند به مشترکین ۱۵۰ اپراتور جهان پیام کوتاه (SMS) ارسال نمایند.
پیش شماره سیم کارت های شبکه مستقل تلفن همراه کیش ۰۹۳۴ است.
● ایرانسل، اپراتور دوم تلفن همراه ایران
پاییز ۸۵ طلسم اپراتور دوم تلفن همراه کشور شکسته شد، با توزیع سیم کارت های دائمی ایرانسل در سه شهر تهران، تبریز و مشهد مقدس برای نخسین بار ایرانیان توانستند سیم کارت ارزان و کارآمدی را بلافاصله پس از ثبت نام دریافت و استفاده نمایند.
ایرانسل یک شرکت سهامی خاص است که تحت قوانین بازرگانی جمهوری اسلامی ایران اداره می شود. این شرکت در ۲۳ مردادماه ۱۳۸۵ تحت شماره ۲۵۲۹۴۹ به ثبت رسید.
شرکت گسترش الکترونیک ایران و ام تی ان اینترنشنال آفریقای جنوبی (MTN International (Mauritius) Limited)، دو سهامدار ایرانسل هستند. شرکت گسترش الکترونیک ایران در حال حاضر دو سهامدار عمده دارد: شرکت صنایع الکترونیک ایران (صا ایران) و بنیاد مستضعفان.
در پاییز ۱۳۸۴ (نوامبر ۲۰۰۵)، قرارداد سهامداران مابین شرکت گسترش الکترونیک ایران و MTN منعقد شده و در ششم آذر ماه ۱۳۸۴ و پس از واریز مبلغ ۳۰۰ میلیون یورو بعنوان حق پروانه بهره برداری، مجوز اپراتوری دوم تلفن همراه توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور و وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات، به شرکت ایرانسل اعطا شد.
زمستان ۸۵ توزیع سیم کارت های اعتباری ایرانسل با بهای ۲۹ هزار تومان به همراه ۵ هزار تومان شارژ اولیه آغاز شد. این سیم کارت ها برخلاف سیم کارت های اعتباری موجود در بازار از همان ابتدا بدون محدودیت زمانی معمول سیم کارت های اعتباری توزیع شدند.
در زمان نگارش این گزارش، ۲۳۰ شهر ایران، با پوشش جمعیتی ۴۵ درصد تحت پوشش شبکه تلفن همراه ایرانسل قرار داشته است.
سرعت توسعه شبکه ایرانسل در مقایسه با رقبای خود باور نکردنی بود به طوریکه تنها نه ماه پس از راه اندازی شبکه ایرانسل در ۱۸۰ شهر قابل استفاده بود.
علی رغم اینکه در فراخوان مناقصه اپراتور دوم حداقل فناوری مورد نیاز، GSM نسل دوم درنظر گرفته شده بود، ایرانسل فناوری پیشرفته GPRS را بعنوان تکنولوژی پایه شبکه خود انتخاب کرد. ایرانسل برای تضمین راه اندازی سریع و همگن شبکه خود در سراسر کشور، راه اندازی و نگهداری شبکه را بین سه پیمانکار خوشنام نوکیا، اریکسون و هواوی تقسیم نمود. همچنین بنابر اعلام، تاکنون یک میلیارد و چهارصد میلیون دلار سرمایه گذاری در این اپراتور انجام شده و ایرانسل ۳ سال بعد از آغاز فعالیت خود می تواند ۲۱ درصد از سهام خود را وارد بورس نماید.
ایرانسل برای نخستین بار در کشور امکان استفاده از GPRS و سرویس پیام های چند رسانه ای را برای مشترکین خود فراهم ساخته است. این سرویس با سرمایه گذاری معادل ؟؟؟؟؟ میلیون ریال راه اندازی شده و از اول اسفندماه ۸۵ در اختیار مشترکین کلیه سیم کارت های ایرانسل قرار گرفت. بی شک عرضه خدمات مبتنی بر شبکه GPRS در ایران آغاز جهشی در بازار پرعطش خدمات ارزش افزوده تلفن همراه خواهد بود.
از دیگر خدمات ارزش افزوده ایرانسل می توان به سرویس پیام کوتاه، انتقال تماس، کنفرانس تلفنی، سرویس نمایشگر (CLIP)، سرویس مسدود نمودن تماس، سرویس استعلام موجودی، صورت ریز مکالمات، کنترل حساب اینترنتی (E-care)، سرویس پیامگیر صوتی، ذخیره شماره تماس گیرنده و سرویس های مبتنی بر GPRS از جمله MMS اشاره کرد. همچنین ایرانسل امکانات ویژه ای از جمله خدمات مشترکین ایرانسل، ثبت نام آنلاین، جستجو در فهرست مشترکین و امکان انتخاب شماره دلخواه را برای نخستین بار در ایران معرفی نموده است.
ایرانسل در حال حاضر با صدها اپراتور تلفن همراه جهان قرارداد رومینگ منعقد کرده است.
ایرانسل با داشتن برگ های برنده ای چون GPRS و MMSقدرت و دانش گسترش برق آسای شبکه در سطح کشور، مشارکت و سرمایه گذاری ۸۳۴ میلیون دلاری اپراتور با تجربه MTN آفریقای جنوبی، شناخت درست بازار هدف و اطلاع رسانی در آن لایه، ارائه خدمات پس از فروش بی سابقه و به روز و از همه مهمتر واگذاری بدون ودیعه و قرعه کشی سیم کارت های ارزان خود می رود تا راهبری و حتی نیازسازی بازار تلفن همراه ایران را در دست بگیرد.
البته در این میان رقبای ایرانسل هم بیکار نبوده اند؛ شرکت ارتباطات سیار پس از ۱۳ سال اقدام به عرضه سیم کارت اعتباری نمود و هم زمان اعلام کرد که بزودی در برخی نقاط پرترافیک سرویس های مبتنی بر GPRS را عرضه کرده و به مرور گسترش خواهد داد. از آن سو، تالیا تلاش کرد با تبلیغات خود وانمود کند که در چند صد شهر کشور آماده سرویس دهی است. در این میان هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران هم با ابلاغ ضوابط کلی برگزاری مناقصه اپراتور سوم تلفن همراه حداقل فناوری آن را ۳G اعلام کرد.پیش شماره سیم کارت های دائمی و اعتباری ایرانسل ۰۹۳۵ و ۰۹۳۶ و گستره فعالیت آن کل کشور است. همچنین، ام تی ان ایرانسل در کنار ارائه پیشرفته ترین خدمات تلفن همراه، ارتقای سطح مهارت و دانش فنی را نیز سرلوحه کار خود قرار داده است تا از طریق بکارگیری نیرو در سطوح مختلف، آخرین دانش روز را به مردم ایران عرضه نماید.
● بازار گوشی تلفن همراه ایران
بازار گوشی تلفن همراه ایران بازار جذاب و پر عطشی است. در حال حاضر نزدیک به ۱۹ میلیون مشترک فعال در ایران وجود دارند که با آمدن ایرانسل و تشدید رقابت، هر روز بر تعداد آنها افزوده می شود.در ایران مشترکین، خود باید اقدام به خرید گوشی تلفن همراه شان از بازار آزاد نمایند ( البته بجز در سه سال اول ورود شبکه GSM به ایران - سال ۷۳ تا ۷۶ هجری شمسی- که اپراتور اول اقدام به تامین و عرضه گوشی تلفن همراه مشترکین خود می کرد).
بازار گوشی تلفن همراه ایران را می توان به دو گروه تقسیم نمود: بازار گوشی هایی که به صورت رسمی و قانونی از مبادی اصلی کشور و بوسیله نمایندگی های مجاز فروش و خدمات پس از فروش وارد می شوند و بازار گوشی هایی که به صورت قاچاق از مبادی غیرقانونی وارد و با گارانتی های غیر معتبر و گاه دروغین با بهای کمتر به مشترکین عرضه می شوند.
بازار رسمی و قانونی گوشی تلفن همراه در انحصار چند شرکت خوشنام ایرانی و خارجی است؛ نوکیا فروش و خدمات پس از فروش گوشی های خود را به چهار شرکت ایراتل، موبایل پلاس، نیا و اتصالات سپرده و سونی-اریکسون شرکت های پارس سیتادل و پارس نیکاتل را بعنوان عامل فروش و خدمات پس از فروش خود انتخاب کرده است. از توزیع کننده های رسمی برند ال جی به پرشین تلکام و از توزیع کنندگان سامسونگ به پارس قائم و ماکروتل می توان اشاره کرد.
بهار سال گذشته، دولت تعرفه واردات گوشی تلفن همراه را از ۶ به ۶۰ درصد افزایش داد و پیرو آن بازار گوشی های قاچاق رونق گرفت.همزمان سه گروه اقتصادی و صنعتی ایران اعلام کردند تا بهار امسال نخستین سری از گوشی های تلفن همراه ساخت داخل را به بازار عرضه می کنند؛ اما تا زمان نگارش این گزارش این امر اتفاق نیفتاده است. در عوض، شرکت مادایران چندی پیش خبر افتتاح خط مونتاژ گوشی های LG را اعلام و شرکتی هم در استان فارس خبر راه اندازی خط مونتاژ گوشی هایی با برند GLX را منتشر نموده است.

نوشته: آرش کریم بیگی

منبع : روزنامه تفاهم