واکنش دو رقم گندم از نظر جذب و توزیع فسفر در برابر تنش شوری

طی یک آزمایش گلخانه ای که در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل اجرا شد، واکنش دو رقم گندم که یکی از آنها مقاوم به شوری است، از نظر جذب و توزیع فسفر در گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای شوری شامل آبیاری با آب شور در سه سطح صفر (آب معمولی)، ۲.۵ و۵ گرم NaCl در لیتر آب آبیاری بود که از ۲۵ روز بعد از کاشت اعمال گردید. میزان فسفر موجود در اندامهای مختلف گیاه طی ۵ مرحله از دوره رشد با روش کالیمتری مولیبدو- وانادات استخراج شده و با اسپکتروفتومتر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری میزان جذب فسفر توسط گیاه کاهش و الگوی توزیع آن در گیاه تغییر یافت. این تغییرات شامل افزایش میزان تجمع فسفر در برگها و کاهش آن در ساقه اصلی و پنجه ها و همراه با آن کاهش درصد انتقال مجدد فسفر از برگ ها و افزایش آن از ساقه اصلی و پنجه ها بود. نهایتا فسفر موجود در دانه در زمان رسیدن در شرایط شوری هر چند از نظر غلظت افزایش نشان داد ولی به لحاظ محتوا کاهش یافت. دو رقم گندم مورد استفاده از نظر جذب و توزیع فسفر تفاوت های معنی داری داشتند. در رقم غیر مقاوم اینیا-۶۶ ضمن اینکه جذب فسفر (محتوای فسفر در اندام های هوایی) در زمان رسیدن دانه به حداکثر رسید، شوری موجب شد تا میزان جذب کاهش بسیاری زیادی یابد. ولی در رقم مقاوم طبسی ضمن بالا بودن کلی میزان جذب فسفر، این فرایند تا زمان رسیدن دانه رو به افزایش بود. نتیجتا برتری طبسی نسبت به اینیا-۶۶ در جذب و تجمع فسفر در اندام های هوایی در شرایط شاهد و سطوح اول و دوم شوری به ترتیب ۶۸, ۴۰ و ۹۰ درصد بود. هر چند درصد انتقال مجدد فسفر در اینیا-۶۶ بیشتر بوده و با شوری افزایش یافت. ولیکن با توجه به تجمع بیشتر فسفر در ساقه و پنجه های رقم طبسی این فرایند در رقم طبسی از بازده بیشتری برخوردار بود

کاظم پوستینی
محمدعلی ابوطالبیان

منبع : پایگاه اطلاعات علمی