ساختار سازی برای کاربردی کردن علوم و توسعه فناوری در دنیای امروز

این مقاله در پی آن است كه یك نهاد اجتماعی كه در كشورهای صنعتی نقش قابل توجهی در تجاری­سازی نتایج تحقیق و توسعهٔ فناوری دارد، را معرفی می­كند. این نهاد پارك­های علمی هستند و در كشور ما ادبیات آن نیز به صورت دقیق روشن نیست و ابعاد این پدیده جدید اجتمماعی ناشناخته مانده است.
ابتدا انواع این پارك­ها و تعاریف و خصوصیات آنها ارائه می­گردد و سپس آمارهایی از انواع پارك­ها در كشورهای مختلف جهان مطرح می­گردد كه نشان می­دهد پاركهای علمی در كشورهای صنعتی نهادینه شده و به شدت در حال گسترش می­باشند.
در انتها نیاز به چنین نهادهایی در كشور ما نیز مورد تاكید قرار می­گیرد و توصیه­هایی در رابطه با ایجاد پاركها در كشور ارائه می­شود.
۱. مقدمه
پاركهای علمی با هدف توسعهٔ هر چه سریعتر فناوری و تحقیقات تشكیل می­شوند. اولین پارك در سال ۱۹۵۱ به نام پارك درهٔ سیلیكون در آمریكا ایجاد شد و با برخاستن انقلاب الكترونیك از این پارك،، جایگاه و اهمیت پاركها در جهان صنعتی محسوس گشت.
پاركهای علمی به گونه­ای طراحی و احداث می­شوند كه قادر خواهند بود توانایی­های پژوهشی و اطلاعاتی دانشگاهها، صنایع، موسسات دولتی و خصوصی را در مكانی مناسب مجتمع نموده، با همكاری اساتید، صاحبنظران علمی، متخصصین و پژوهشگران داخلی و خارجی و با بهره­گیری از اطلاعات و تجربیات دیگر كشورها و مراكز تحقیقاتی و نهایتاَ با خلق و ابداع فناوری­های برتر، كمك و مساعدت گسترده­ای را به توسعه صنعتی و پویایی فناوری كشور بنمایند.
اهداف مختلفی برای ایجاد این پاركها وجود دارد. پاره ای از پاركها همچون شهر علمی تسوكوبا در ژاپن با هدف حمایت از فناوری ملی و به منظور رشد و توسعه منطقه ای احداث می­گردند و پاره­ای دیگر مانند شهرك علمی دایدوك در كرهٔ­جنوبی و پارك علمی سنگاپور كه از نمونه­های موفق و برنامه­ریزی شده در جهان هستند، با هدف رشد اقتصادی و انتقال، جذب و بومی كردن فناوری است.
پاركها برای دولتها به منزلهٔ از ابزارهایی جهت ساختارسازی در زمینهٔ حلقه­های مفقود فی مابین دانشگاه و صنعت و ایجاد ارتباط طبیعی و نهادینه شده بین آنها می­باشد و بدینوسیله در زمینه­های خاص، خوشه­ای از فعالیتهای مرتبط را جمع می­آورند تا اثرات هم افزایانهٔ آنها به رشد سریع فناوری و اقتصادی كمك كند.
پاركها برای صنایع نیز به منزلهٔ وسیله­هایی هستند كه مؤسسات و شركتهای خدمات مهندسی را برای رفع مشكلات و توسعهٔ فناوری خود ایجاد كرده و گسترش می­دهند و نهایتاَ پاركها برای دانشگاهها به منزلهٔ ابزارهایی هستند كه برنامه­های پژوهشی را بهبود بخشیده، هیئت علمی پژوهشگر و فارغ التحصیلان دانشگاهی را جذب و به كار می­گیرند[۱].
۲. انواع پاركهای علمی
پاركهای موجود در جهان به دلیل داشتن اهداف و سیاستهای متفاوت به اسامی گوناگون مانند پارك علمی، پارك فناوری، پارك پژوهشی، پارك صنعتی، پارك بازرگانی، پارك كارآفرینان فناوری، مراكز نوآوری، مراكز نوآوری، مراكز فناوری، شهركهای علمی- فناوری و… نامیده می­شوند. با توجه به گستردگی و حجم فیزیكی و چگونگی شكل­گیری آنها، پاركهای موجود را می­توان به طور كلی تفكیك نمود:
۱. پاركهای علمی- فناوری
۲. پاركهای جامع( شهركهای علمی- تحقیقاتی)
برخی از ویژگیهای مشترك پاركهای علمی- فناوری به قرار زیر است:
۱. فضای اصلی پارك بر تحقیق، نوآوری و افزایش قدرت رقابت در صنایع خاص تكیه دارد.
۲. پارك مشوق شكل­گیری و تجاری كردن نوآوریها و خلاقیتهاست.
۳. قابلیت زایش فناوری جدید را دارد و برای دستیابی به تكنولوژیهای جدید ضمن استفاده از بازارهای جهانی در آن نیز به رقابت می­پردازد.
۴. جذب افراد متخصص و ماهر نظیر دانشمندان، محققین، كارشناسان تحقیق و توسعه، دانشجویان فوق لیسانس و بالاتر را در دستور كار خود دارد.
۵. پاركها با استفاده از حمایتها و خدمات پشتیبانی در مركز رشد شركتها و مؤسسات مستقر در پارك، تشكلهای تحقیقاتی نوبنیادی را( عمدتاَ شركتهای خصوصی) در زمینهٔ اولویتهای تحقیقاتی خود به وجود می­آورند و یا شركتهای موجود را رشد می­دهند.
۶. بخشهای دولتی( دانشگاهی و صنعتی) و خصوصی در سازماندهی و مدیریت پاركها حضور دارند.
۷. فضای محیطی پاركها تراكم اندك دارند و امكانات محیطی طبیعی( فضای سبز و…) به اندازهٔ كافی در آنها وجود دارد.
۲-۱-پاركهای علمی- فناوری
مجموعه­ای است از واحدهای صنعتی پژوهشی، بعضاَ با فناوری برتر، آشنا با تحقیق و توسعه و علاقمند به بهره­گیری از خدمات پژوهشی و مهندسی پیشرفته، مستقر شده در محیطی با استعدادهای بالقوه نرم افزاری، اطلاعاتی و آزمایشگاهی و در مساحتی معقول از یك یا چند دانشگاه علمی و صنعتی كه با هدف توسعه هر چه سریعتر فناوری و تحقیقاتی تشكیل می­شوند.
از خصوصیات دیگر آن می­توان به موارد زیر اشاره نمود:
- وجود زمین برای واحدهای تحقیق و توسعه(R&D) صنایع
- وجود ساختمان و دفاتر برای حضور شركتها
- وجود حمایتها و خدمات عمومی و پشتیبانی
- مشوق تجاری نمودن نوآوری­ها و خلاقیت­ها
- جذب افراد متخصص و ماهر
- وجود مركزی برای رشد دادن شركتها و مؤسسات تازه تاسیس با ارائه خدمات به آنها
- كمك به افزایش قدرت رقابت در صنایع خاص
با توجه به گرایش پاركها به تحقیقات یا تجاری كردن نتایج تحقیقات این پاركها را می­توان به پاركهای علمی و پاركهای فناوری تقسیم نمود. امروزه این دو نوع پارك شبیه به هم عمل كرده و هر دو گرایش در اغلب پاركها دیده می­شود.●پاركهای علمی
پارك علمی توسط دانشگاهها و یا یك فضای مناسب در مجاورت دانشگاهها ایجاد می­شود و همكاری متقابلی بین صاحبان صنایع مستقر شده در آن پاركها و دانشگاه به وجود می­آید. بعضی از واحدهای تولیدی و شركتهای بزرگ منطقه، دفاتر تحقیقاتی در این پاركها ایجاد می­كنند. این پاركها، ضمن تامین كردن بخشی از هزینه­های تحقیقاتی دانشگاهها، از نتایج تحقیقاتی دانشگاه نیز بیشترین استفاده كاربردی را به عمل میآورند. عمده پاركهای موجود در آمریكا پارك دره سیلیكون و نیز بیشترین پاركهای انگلستان، از جمله پارك معروف كمبریج از نوع پارك علمی می­باشند.
مدیریت این پاركها اغلب توسط دانشگاه معین می­گردد و زمین و ساختمان در مالكیت دانشگاه است. شركتها، دفاتر و یا ساختمانی را اجاره می­كنند و از ظرفیتهای خالی دانشگاه یعنی وقت اساتید، دانشجویان دكترا و فوق لیسانس، حداكثر استفاده را در جهت نیازهای تحقیقاتی شركتهای و واحدهای تولیدی خویش می­كنند. امكان دسترسی به امكانات دانشگاه، همچون كتابخانه، سیستم كامپیوتری، آزمایشگاهها، كارگاهها و… برای آنها مهیا است. ضمناً اجاره بهای دفاتر قابل رقابت و بلكه كمتر از موارد مشابه معمول است.
●پاركهای فناوری
این نوع پاركها به كمك واحدهای تولیدی و بر اساس تقاضای بازار و برای هدفهای صادراتی كالاهای صنعتی ایجاد می­شوند و اصولاَ اینگونه پاركها برای شركتهای با فناوری برتر تجاری و پیشرفته ایجاد میشوند. فعالیت عمده اینگونه پاركها عمدتاَ شامل تحقیق و توسعه، تولید، فروش، خدمات­دهی و غیره با تكنولوژی­های پیشرفته میباشد و اغلب با هدف تولید كالاهای رقابتی صادراتی، سازماندهی می­شوند.
مركز نوآوری و انتقال فناوری آلمان یكی از موفقترین نمونه­ها در پیشبرد فناوری عظیم صنعتی آن كشور است و با توجه به موفقیت این پاركها، دولت آلمان در نظر دارد تا در هر شهر آلمان، یك مركز نوآوری و انتقال فناوری بر اساس ظرفیتهای آن منطقه ایجاد نماید. سرمایه گذاری و طبعاَ مدیریت اینگونه پاركها علاوه بر بخش دولتی(همچون استانداردها) توسط بخش خصوصی نیز صورت می­گیرد و برای توسعه صادرات صنعتی هر منطقه طراحی و احداث می­گردد.
۲-۲- پاركهای علمی- فناوری جامع(شهركهای علمی- تحقیقاتی)
این نوع پاركها توسط دولتهای مركزی و با پیگیری و حمایت دولتهای محلی(استانداریها) به وجود می­آیند و در جهت اهداف ملی توسعه قرار دارند. دولت با همكاری دانشگاهها، صنایع، مؤسسات و مراكز پژوهشی و شركتهای تحقیقاتی خصوصی برای گسترش و انتقال دانش فنی از مؤسسات علمی- فناوری داخل و خارج و توسعهٔ فناوریهای اولویت­دار در جهت اهداف ملی توسعه، شهرك علمی- تحقیقاتی را طراحی می­كند.
در یك شهرك علمی- تحقیقاتی، شركتها، مؤسسات و مراكز تحقیقاتی زیادی حضور دارند. بعضی از شركتهای كوچك تحقیقاتی به صورت اقماری نسبت به یك مركز تحقیقاتی بزرگ عمل می­كنند و بعضی دیگر در زمینه­های تحقیقاتی مخصوص به خود فعالیت دارند. تعداد این شركتها گاهی تا بیش از دو برابر تعداد مراکز تحقیقات دولتی در آن شهرک می­باشد. در شهرک آنتی پولیس در فرانسه، تعداد شرکتها حدود۷۰% و تعداد موسسات و مراكز تحقیقات دولتی حدود ۳۰% از تعداد كل را تشكیل می­دهند.
اغلب مؤسسات و مراكز تحقیقات دولتی در این شهركها توسط وزارتخانه­های مختلف تاسیس شده­اند و مستقل از ستاد شهرك عمل می­كنند. هر چند كلیهٔ تشكلهای تحقیقاتی موجود در زمینه­های شهرك به نوعی از خدمات عمومی و خدمات تحقیقاتی شهرك استفاده كرده و هماهنگی­های لازم با ستاد شهرك وجود دارد.
حجم بالای محققین شاغل، محوطه­سازی­ها، خانه­های سازمانی محققین، مساحت زیاد زمینهای مورد استفاده شهرك، حضور سازمانهای خدمات شهری( شهرداری، پست، مخابرات و…) و تعداد زیاد ساكنین منطقه نمایانگر نام شهرك به جای پارك می­باشد. حضور مراكز تحقیقاتی بزرگ و تعداد زیادی از شركتها و مؤسسات تحقیقاتی كوچك و متوسط در شهركها نیز نشاندهندهٔ فضای بزرگ یك شهرك می­باشد و لذا برپایی آن، نیاز به عزم ملی و همكاری وزارتخانه­های متعدد دارد.
ستاد مركزی این شهركها علاوه بر مسئولیت ایجاد اجزاء شهرك، پس از شناخت نیازها و توانایی­های تحقیقاتی در منطقه، نقش ایجاد ارتباط هماهنگ بین صنایع نیازمند تحقیقات و سازمانهای تحقیقاتی درون و بیرون شهرك را نیز به عهده دارد.
●مراكز رشد شركتها و مؤسسات ( واحدهای تحقیقاتی)
در مركز رشد( انكوباتور) شركتهای كوچك و تازه تاسیس مستقر می­شوند و خدمات مختلفی اعم از خدمات ساده یا پیچیده به آنها ارائه می­شود تا رشد نمایند و پس از مدت زمان محدودی( معمولاَ ۳ الی ۵ سال) قادر شوند كه به تنهایی و بدون حمایتها و یارانه­های مركز رشد به حیات و توسعه شركت ادامه دهند.
شرکتها پس از طی دوران مرکز رشد در پارک زمین گرفته برای شرکت ساختمان­سازی و یا در ساختمانهای اجاره­ای پارک مستقر می­شوند.۲].
خدماتی که در مراکز رشد ارائه می­شوند شامل اسکان( کرایه دادن دفاتر کاری معمولاَ همراه با تجهیزات اداری)، خدمات عمومی( منشی­گری، تایپ، تکثیر، پست و ...) خدمات فنی- تخصصی( کارگاه­های عمومی ساخت- مشاوره­های فنی- فضاهای آزمایشگاهی آماده برای اجاره- آزمایشگاه­های تخصصی و...) خدمات مدیریتی- حقوقی( مشاوره مدیریتی- مشاوره حقوقی و...)، خدمات مالی- اعتباری( مشاوره مالی- جذب اعتبار برای شرکتها و...)، خدمات آموزشی( سمینارها و آموزشهای کوتاه مدت)، خدمات اطلاع رسانی( اینترنت، دسترسی به کتابخانه­های تخصصی و...) و خدمات بازاریابی برای محصول یا پروژه­یابی برای عقد قراداد می­باشد.
۴. مقایسه انواع پارکها
تعداد پارکهای علمی- فناوری در یک کشور می­تواند بسیار زیاد باشد. به عنوان مثال در کنار هر دانشگاه زمینهٔ حضور یک پارک علمی وجود دارد و یا در یک شهر چند پارک فناوری می­تواند به وجود آید.
حجم پارک علمی- فناوری در بسیاری از آنها حداکثر به چند ساختمان محدود می­گردد و لذا در بعضی از کشورها بیش از ۵۰ پارک وجود دارد. بیش از ۱۳۷ پارک علمی- فناوری موجود در آمریکا و ثبت شده درAURRP( انجمن پارکهای مرتبط با دانشگاه) عمدتاً از نوع علمی است. البته در معدودی از آنها نیز همچون پارک علمی کمبریج، ۵۴ ساختمان وجود دارد که ۷۳ شرکت خصوصی را در خود جای داده­اند. حدود ۵۰۰ پارک علمی- فناوری در سال ۱۹۹۶ در تمامی کشورهای جهان فعالیت داشته و در AURRP ثبت شده­اند.
فضای فیزیکی یک شهرک و همچنین تعداد شرکتها، مؤسسات و مراکز تحقیقاتی موجود در آن بسیار بیشتر از فضای فیزیکی و شرکتهای حاضر در یک پارک از نوع علمی و یا فناوری است.
معمولاً در هر کشور بیش از یک شهرک علمی- فناوری وجود ندارد. به عنوان نمونه می­توان از شهر علمی تسوکوبا در ژاپن، شهرک علمی دایدوک در کره جنوبی و شهرک سوفیا- آنتی پولیس در فرانسه نام برد. آمریکا دارای چند شهرک علمی و تحقیقتی می­باشد. در کل جهان حداکثر تعداد ۲۵ شهرک علمی- فناوری که در AURRP ثبت شده­اند را می­توان نام برد.
تنوع زینه­های تحقیقاتی در یک شهرک می­تواند زیاد باشد ولی تحقیقات در پارکها به چند زمینهٔ خاص محدود می­گردد. هدایت شهرکها معمولاً از بالاترین مرجع کشوری همچون نهاد ریاست جمهوری انجام می­شود. علت آن است که چندین وزارتخانهٔ مختلف در ایجاد یک شهرک بایستی نقش ایفاء کنند و لذا به مدیریتی فرا وزارتخانه­ای نیاز می­باشد. تقسیم کار بین ۶ وزارتخانه( وزارت علوم و فناوری، وزارت کشور، دفتر برنامه­ریزی اقتصادی، وزارت مسکن، وزارت بازرگانی و صنایع، وزارت ارتباطات و مخابرات) و دفتر نخست­وزیری در کرهٔ جنوبی برای تاسیس شهرک علمی" دایدوک" نمایانگر این نقش است. البته حضور وزاری مربوطه در یک شورای ملی ناظر بر امور شهرک( هیئت امناء ملی) نیز می­تواند تامین کنندهٔ این نقش باشد هر چند که این شورا به مسئولیت یک از وزراء تشکیل گردد.در پارکهای علمی- فناوری انتصاب مدیران غالباً در اختیار دانشگاهها، مقامات دولتی یا صاحبان صنایع است.
پارکهای علمی غالباً در چند ساختمان محدود به عنوان جزئی از یک دانشگاه و به عنوان مکمل فعالیتهای تحقیقات کاربردی آن فعالیت می­کنند در حالیکه در شهرک علمی- فناوری، دانشگاه یکی از اجزاء آن بوده و یا مستقلاً در کنار شهرک مستقرر است و به هر صورت به عنوان مکمل شهرک در فعالیتهای آموزشی، تربیت انسانی برای شهرک و انجام تحقیقات بنیادی عمل می­کند. یک شهرک می­تواند شامل چندین مرکز آموزش عالی باشد. حجم شرکتها و مراکز تحقیقاتی( کاربردی- توسعه­ای) موجود در شهرکها( اعم از تعداد ساختمانها و محققین) بسیار بیش از یک دانشگاه است۳].
شهرکها در حقیقت ستادهای قوی پشتیبانی تحقیقات هستند که مؤسسات، شرکتها و مراکز تحقیاتی را عمدتاً مستقل از شهرک اما مستقر در زمینه­های آن ایجاد کرده و یا تقویت می­کنند. پارکهای علمی- فناوری این هدف را فقط در مورد شرکتهای تحقیقاتی دنبال می­کنند.
بنابراین هر کدام از این پارکها و شهرکها از ظرفیتهای بخشی از جامعه در جهت تحقیقات استفاده می­کنند و جایگاه خاص خویش را در توسعهٔ تحقیقاتی و نهایتاً صنعتی یک کشور ایفاء می­کنند و لذا حضور آنها در یک کشور مکمل همدیگر می­باشد.
۵. بررسی چگونگی نیاز به انواع پاركها و شهركها در توسعهٔ تحقیقات كشور
بنظر می‌رسد حلقهٔ مفقودهٔ اصلی در توسعهٔ تحقیقات ملی (از نوع كاربردی ـ توسعه‌ای) و انتقال صحیح فناوری در كشور، فقدان پاركها و شهرك علمی ـ فناوری می‌باشد. در تمامی كشورهای صنعتی كه دارای رشد بالای تحقیقاتی هستند، پاركها نقش اساسی در توسعهٔ صنعتی ـ تحقیقاتی آنها ایفاء كرده‌اند و خصوصاً در كشورهایی كه علاوه بر نیاز به انتقال فناوری به توسعهٔ درون‌زا نیز اهمیت می‌دهند. این جایگاه بسیار جدی‌تر می‌گردد.
یكی از علل مهم جدایی دانشگاه و صنعت نیز فقدان این پاركها و شهركها در كشور ما می‌باشد. فعالیتهای پراكندهٔ كنونی در كشور در جهت ایجاد پاركها بایستی با هدف قرار دادن یك نوع مشخص از این پاركها همراه گردد.
ضروری به نظر می‌رسد كه حداقل در برخی مراكز استانی كشور، در كنار هر قطب دانشگاهی ـ صنعتی، یك پارك علمی ـ فناوری با همت و سرمایه‌گذاری دانشگاهها، صنایع منطقه و استانداری بوجود آید تا بتوان از ظرفیتهای خالی بسیار كه در دانشگاهها وجود دارد، در جهت توسعهٔ تحقیقاتی كاربردی ـ توسعه‌ای در منطقهٔ مزبور استفاده نمود. این پاركها بایستی در دو سال اول صرفاً فعالیت نرم‌افزاری در طراحی پارك داشته و سپس از یك مركز رشد شركتها شروع كنند تا بتوانند با گسترش آن، پارك را ایجاد كنند.
در شرایط اقتصادی كنونی، بهتر است در كشور بیش از یك شهرك علمی ـ تحقیقاتی ایجاد نگردد چرا كه در آنصورت با كمبود سرمایه‌گذاری و امكانات موجود، همهٔ آنها ناقص مانده و به پارك تبدیل می‌گردند. نباید با ساده‌انگاری و اختصاص قطعه زمین بزرگی به این منظور تصور كرد كه یك شهرك علمی ـ تحقیقاتی همچون یكی از شهركهای صنعتی موجود ایجاد می‌گردد. نمونه‌های ناموفق شهركها در چند كشور جهان كه با هزینه كردن سرمایه‌های كلانی بوجود آمده‌ند، می‌تواند روشنگر راه ما در ایجاد شهركها گردد.
شهرك علمی ـ تحقیقاتی ایران تحت نام شهرك علمی ـ تحقیقاتی اصفهان در سال ۱۳۷۲ تأسیس شده است اهداف عمده از تأسیس شهرك علمی ـ تحقیقاتی اصفهان به‌قرار زیر می‌باشند:
۱. هماهنگی میان مراكز دولتی (استانی و ملی)، دانشگاهها، صنایع، شركتها و مراكز تحقیقاتی در امور مربوط به تحقیقات كاربردی ـ توسعه‌ای در منطقه
۲. بوجود آوردن شركتها، مؤسسات و مراكز تحقیقاتی متعدد در زمینهای شهرك (با ماهیت حقوقی خصوصی و یا دولتی)
۳. حمایت از تشكلهای تحقیقات كاربردی ـ توسعه‌ای نوبنیاد (تازه تأسیس) و موجود در جهت توسعهٔ آنها و نیز ایجاد رقابت سالم بین آنها با اهداف زیر:
الف – كمك به جذب، افزایش بهره‌وری، توسعه و انتشار فناوری‌های موجود در كشور
ب - انجام تحقیقات با روش مهندسی معكوس
ج – كمك به انتقال فناوری جدید از خارج كشور به شكل صحیح آن
۴. مطالعه و برنامه ریزی در زمینهٔ تعیین استراتژیهای تحقیقاتی برای توسعهٔ منطقه‌ای (ملی)
۵. توسعهٔ تحقیقات كاربردی ـ توسعه‌ای، تحقیقات كاربردی در مرزهای نودانش، تحقیقات كلان میان رشته‌ای با در نظر گرفتن اولویتهای تحقیقاتی ملی ـ منطقه‌ای
۶. برنامه‌ریزی در جهت وضع قوانین خاص شهرك و نیز تربیت محققین حرفه‌ای
برای بسیاری از این اهداف در طی سالهای گذشته در شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان برنامه‌ریزی شده است و هم‌اكنون با راه‌اندازی اولین مركز رشد واحدهای تحقیقاتی (شركتها و مؤسسات) فعالیت اجرایی خویش را آغاز كرده است.
۶- نتیجه‌گیری
انواع پاركهای علمی در كشورهای صنعتی تسریع كنندهٔ رشد فناوری هستند. مراكز رشد شركتها و مؤسسات (واحدهای تحقیقاتی) در گسترش مؤسسات و شركتهای تازه تأسیس نقش موثری دارند و با حمایتهای هم­جانبه احتمال عدم موفقیت آنها را بسیار پائین می­آورند. یک شرکت پس از سه سال آموزش و تمرین در مركز رشد توانایی حضور در بازار كار را خواهد داشت و لذا باید از مركز رشد بیرون آمده و احیاناً در پارك علمی ـ فناوری مستقر شود.
شركتهای مستقر در پارك در فضای فراهم آمده از تجمع تمامی شركتهای مرتبط و امكانات مورد نیاز دیگر امكان توسعهٔ بیشتری را در در فعالیتها دارند.
شهركها مقوله‌ای خاص در هر كشور هستند و معمولاً به صورتی ملی برای یك شهرك برنامه‌ریزی می‌شود و طبعاً آن شهرك علمی ـ تحقیقاتی بایستی وظیفه‌ای بزرگ را نیز در اشاعهٔ فناوری به سرانجام برساند.
توجه به این نهاد اجتماعی جدید به نام پارك علمی كه در كشورهای صنعتی تسریع‌كنندهٔ رشد فناوری است در كشور ما ضروری به نظر می‌رسد.
پیشنهاد می‌گردد كه ابتدا ادبیات مربوط به بحث پاركهای علمی در كشور یكسان‌سازی شده و تجدید نظری در نامگذاری مراكزی كه بیشتر به یك پژوهشكده، پژوهشگاه، مركز تحقیقات یا پارك علمی ـ فناوری نزدیك هستند و نام شهرك علمی را بر خود نهاده‌اند، انجام شود. قدم دوم تدوین و تصویب قانون پاركهای علمی در كشور است كه در آن شرایط ایجاد، جایگاه سازمانی و نظام كلان آن را در كشور ترسیم نماید و در نهایت وزارتخانه‌های مرتبط بایستی با توجه به اینكه اجرای آن قانون فعالیتی فرابخشی است، با همكاری همدیگر آن را به اجرا درآورند.

مراجع
۱. دستاوردهای شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان از بدو تأسیس تاكنون، شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان، ۱۳۷۷
۲. خلاصهٔ گزارش سمینار پاركهای علمی، مركز اطلاعات علوم و تكنولوژی، شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان، ۱۳۷۴
۳. گزارش بازدید از مراكز رشد واحدهای تحقیقاتی، پاركهای علمی و فناوری و یك شهرك علمی و تحقیقاتی در كشورهای سوئد، آلمان و بلژیك، شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان، ۱۳۷۹، بهزاد سلطانی
۴. Worldwide Research & Science Park Directory (AURRP), ۱۹۹۶
بهزاد سلطانی مشاور رئیس شهرك علمی و تحقیقاتی اصفهان

منبع : پارک فناوری پردیس