یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا
عطر درمانی و ماساژ
یکی از کارهای عطر درمانی، درمان افسردگی است، توصیه میشود بیماران افسرده یکی از روغنهای (اسانس) گل سرخ، بادرنجبویه، یاسمن، یا روغن میوههائی مانند: لیمو، پرتقال، سیب و گریپفروت را تهیه و در ماساژ از آن استفاده کنند. توصیه میشود کسانی که اولینبار از این روغنها استفاده میکنند بدون مشاورهٔ پزشک این کار را انجام ندهند و یا از آزمون (Patch test) پَچ استفاده کنند به این صورت که قطرهای از روغن را روی پوست ساعد یا قسمت خارجی ران بریزد و سپس روی آن را یک پانسمان قرار دهید، اگر پس از ۴۸ ساعت خارش یا التهاب بر روی پوست ایجاد نشد، استعمال خارجی آن روغن بیضرر است. براساس یک باور قدیمی روغنهای معطر میتوانند برای تسکین درد، کاهش اضطراب و بهعنوان خوابآور استفاده شوند. هر روغن از ترکیبات شیمیائی زیادی تشکیل شده است و خواص درمانی مخصوص به خود دارد، مانند: ”آلدمیدها“ که بهعنوان آرامبخش عمل میکنند و کتنها که میتوانند موکولیتیک باشند و ”ترپنها“ که عملی مثل ”کورتیزون“ دارند. این مواد شیمیائی (فنلها، کتنها، ترپنها) اگر به میزان زیاد مصرف شوند یا در بیماران بدحال به کار گرفته شوند میتوانند ایجاد مسمومیت کنند، گاهی مسمومیت بهعنوان یک تأثیر مضر ناشی از این روغنها میتواند به اشکال مختلف همانند، سردرد خفیف یا میگرن شدید و وزوز کردن گوش (زوزه گوش) و سرگیجه تبدیل شوند، این روغنها گاهی سبب اختلال در بویائی، تهوع، التهاب پوستی و طپش قلب میشوند.
براساس مطالعات موجود رزماری (اکلیل کوهی) باعث ایجاد صرع در افراد با سابقه فامیلی میشود.
مطالعهای که بر روی ۹ بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شده نشان داده است که روغنهای معطر میتواند سبب کاهش علائم این بیماری از جمله تهوع درد و بهبود خشک شدن مفصل در فرد شود.
اثرات و فواید پزشکی ماساژ بر هیچکس پوشیده نیست و هرکس بهطور غریزی از ماساژ بارها و بارها بدون اینکه حتی در نظر داشته باشد در زندگی روزمره و در مواجهه در حوادث گوناگون از ماساژ استفاده میکنند. مثلاً زمانی که آرنجتان به شیئی سخت برخورد میکند بهطور ناخودآگاه دستان را بر روی آن میگذارید و مالش میدهید و یا زمانیکه از لحاظ عاطفی شخی در مصیبت یا اندوهی است برای آرامش دادن به او، وی را در آغوش میگیرید و پشت و شانههایش را میمالید و مثالهائی از این قبیل.
از اینرو با پیشرفت و گسترش تکنیکهای ماساژ و علمیتر شدن آن بهعنوان یک روش درمانی اثرات و خواص و روشها مثل استفاده از روغنها و ... مورد استفاده قرار گرفته است که از جملهٔ آنها عطر درمانی است که در اینجا با خواص گوناگون و موارد استفادهٔ برخی روغنهای اسانسدار که جنبهٔ درمانی آنها به اثبات رسیده آشنا میشویم. با استفاده از عطر درمانی میتوانید اثرات درمانی ماساژ را چند برابر کنید.
● روغنهای اسانسدار:
مخلوط کردن: روغنهای اسانسدار بینهایت غلیظ هستند، همیشه هنگام کار (ماساژ) آنها را با یک روغن حامل مناسب مخلوط کنید.
●روغنهای حامل
به علت گرانقیمت بودن و نیز رقیق کردن روغنهای اسانسدار از روغنهای دیگر بهعنوان پایه استفاده میشود که به این روغنها، روغنهای حامل یا روغنهای پایه میگویند.
▪ خصوصیات روغنهای حامل:
این روغنها همیشه باید ریشهٔ گیاهی داشته باشند و کلد کرم باشند یعنی با ترکیبات شیمیائی پاک نشوند ضمناً تصفیه شده و عاری از هر گونه افزودنی باشند، این نوع روغنها شامل ویتامینها و مواد معدنی بسیار و اسیدهای چرب میباشند، بنابراین به پوست غذا میرسانند، هر قدر روغنهای گیاهی بیشتر فرآوری شده باشند ویتامینهای خود را بیشتر از دست میدهند، پس بدین صورت توصیه نمیشود که از روغنهای معدنی مثل روغن مخصوص نوزادان که جنبه تجاری دارند استفاده شود، چون به سادگی جذب پوست نمیشوند و بیشتر منافذ پوست را میبندند ولی روغنهای گیاهی به سادگی جذب پوست میشوند.
مخلوط کردن روغنهای حامل با یکدیگر ابتکار خوبی است ولی در صورت تمایل میتوانید از روغنهای گیاهی ملایمتر، بدون مخلوط کردن با هم استفاده کنید، مثل روغنهای: بادام شیرین، روغن دانه انگور، گلرنگ، آفتابگردان، روغن سویا و ... استفاده کرد. یک نمونهٔ ترکیب دلخواه من که برای مخلوط کردن مورد استفاده قرار میدهم و دارای خواص گوناگون است به شرح زیر است:
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن هسته زردآلو
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن گلابی آووکادو
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن گل اشرفی
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن گل خرسند
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن گل جوجوبا
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن هسته هلو
ـ یک قاشق چایخوری (حدوداً ۵ میلیگرم) روغن گندم
▪ خواص مختلف روغنهای حامل
ـ روغن بادام شیرین:
رنگ آن زرد کمرنگ، بدون بو، شامل ویتامینها و مواد معدنی و اسیدهای چرب مختلف و برای تمامی پوستها به ویژه پوستهای خشک، حساس و ملتهب و یا پوستهائی که خیلی زود پیر شدهاند مفید است.
ـ روغن هسته هلو و زردآلو:
برای هر نوع پوستی ایدهآل است، خاصیت مغذی دارد و روغن مطلوبی است خصوصاً هنگامیکه پوست خشک یا حساس باشد.
ـ روغن گلابی آووکادو:
در صورتیکه تصفیه نشود رنگ سبز جذابی دارد و حاوی ویتامین (دی) و پروتئین، لیستین و اسیدهای چرب است، برای پوستهای خشک، بیآب، چروک و خصوصاً اگزما بسیار مفید است.
ـ روغن گل اشرفی:
دارای خاصیت ضدالتهابی، قابض، هورمونی، شفابخش و التیامبخش است، بهخصوص برای اگزما، سوریازیس، بخورات پوستی، رگهای پاره شده و زخمی و رگهای گشاد شده ـ زخمها ـ جای زخمها ـ زخم بستر، کبودی و خونمردگی پوست حساس مناسب است. این روغن در میان همیوپاتها متداول است.
ـ روغن گل خرسند/پامچال
این روغن با وجود قیمت گرانش محبوبیت زیادی دارد و شامل ترکیبات درمانی است که به لینولئیک گاما معروف است و ضمناً ویتامین و املاح معدنی نیز دارد، این روغن برای سندرم قبل از قاعدگی (پی.ام.اس)، ناراحتیهای دوران یائسگی، اسکلروز متعدد (ام.اس)، بیماریهای قلبی، کلسترول بالا، اگزما و سوریازیس توصیه میشود. همچنین برای حیات بخشیدن دوباره به پوست بسیار عالی است.
ـ روغن جوجوبا:
روغنی غلیظ و زرد رنگ است و سرشار از پروتئین و املاح معدنی است این روغن مغذی و مرطوب کننده است و عمیقاً داخل پوست نفوذ میکند و برای صورت و مو ایدهآل است. این روغن برای آکنه، اگزما، پوست خشک و ملتهب، سوریازیس و در واقع انواع پوستها مفید است.
ـ روغن گیاهک گندم:
روغنی غنی به رنگ پرتقالی تیره است و با هر ترکیبی از روغنها بسیار ارزشمند است، ضد اکسیده شدن میباشد بنابراین از فاسد شدن روغن جلوگیری میکند، روغن محافظ ایدهآلی است که حاوی پروتئین، مواد معدنی و ویتامینها، بهخصوص (ای) که به همین دلیل معروف است. خواص مغذی آن برای مبارزه با پیری زودرس پوست، اگزما و سوریازیس و از آثار کشیدگی پوست جلوگیری میکند.
ـ سایر روغنهای پایه که ممکن است به ترکیب یک روغن ماساژ اضافه شوند عبارتند از روغن فندق، روغن (هیپریسکام) ـ ماکادمیا ـ زیتون ـ بادام زمینی و (روسِهیپ) است.
برای استفاده و مخلوط کردن روغنهای حامل با روغنهای اسانسدار به روش ذیل میتوان عمل کرد:
۲قطره روغن اسانسدار به ۱۰ میلیگرم روغن حامل
۱۰ قطره روغن اسانسدار به ۵۰ میلیگرم روغن حامل
۲۰ قطره روغن اسانسدار به ۱۰۰ میلیگرم روغن حامل
● ماساژ با روغنهای اسانسدار
ماساژ با روغنهای اسانسدار روش درمانی بسیار مؤثری است، مولکولهای بسیار، بسیار ریز روغنهای اسانسدار از منافذ پوست عبور میکند و وارد گردش خون و لنف میشود، از دیگر روشهای استفاده از این روغنها استنشاق، حمام کردن بدن، حمام کردن دست و پا، دوش گرفتن، حمام بخار، کمپرس کردن، غرغره کردن و شستن دهان است.
من برخی از روغنهای اسانسدار را که امروزه در عطر درمانی در استفاده از آنها و همچنین بر خواص آنها تأکید میشود انتخاب کردهام. در صورتیکه بیماری فرد ماساژ شونده شدید و مقاوم است قبل از ماساژ با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
۱) روغن برگاموت
خواص اصلی: ضدافسردگی ـ ضدعفونی کننده ـ متعادل کننده و سرحال کننده
▪ خواص اصلی روغن برگاموت و اثراهای آن:
ـ روغن بسیار با ارزشی است که کیفیت آرامبخشی و سرحال کنندگی دارد و به همین دلیل برای کاهش استرس، اضطراب و افسردگی مناسب است.
ـ برای عفونت مجاری ادرار ـ مهبل و خارش و برفک بسیار مفید است.
ـ برای دستگاه گوارش بسیار سودمند و سوءهضم، نفخ، بیاشتهائی (عصبی) را کاهش میدهد.
ـ عفونت دستگاه تنفسی مثل گلودرد ـ لوزتین و برونشیت بسیار عالی است.
ـ برای پوست بسیار مفید است ـ برای آکنه و شورهٔ پوست سر و صورت خاصیت ضدعفونی کننده دارد، ضمناً برای بیماریهای عفونی مثل آبلهمرغان و زونا بسیار مناسب است.
ـ اخطارهای ویژه: پس از استفاده از روغن برگاموت نباید در معرض نور خورشید قرار گیرید زیرا برگاموت حساسیت پوست به نور خورشید را زیاد میکند.
۲) روغن بابونه (رومی) (آندمیس نُبِلیس)
خواص اصلی: متعادل کننده، آرام کننده، برطرف کننده قرمزی و تحریک پوست و التیامبخش
▪ خواص اصلی روغن بابونه (رومی) و اثرهای آن:
ـ این روغن به خاطر خاصیت التیامبخشی بر روی سیستم عصبی اثر میگذارد و حالتی از آرامش و آسایش در فرد به وجود میآورد که در نهایت منجر به خواب عمیق خواهد شد و بیمار از این جهت معروف است (چای بابونه برای برطرف کردن بیخوابی مفید است) خشم، اضطراب، ترس، تنش را برطرف میکند.
ـ به علت دارا بودن خاصیت تسکین دهنده، درد ماهیچهها و مفاصل و سایر اعضاء بدن را کاهش میظدهد و نیز برای دردهائی مثل پشت درد، گوش درد، سر درد، معده درد و دندان درد مفید است.
ـ برای رفع التهاب بسیار عالی است زیرا دارای مادهای به نام آزولن میباشد که هنگام تقطیر تشکیل میشود و خاصیت ضدالتهابی بسیار بالائی دارد.
ـ برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است، گلبولهای سفید خون را تقویت میکند و بدین ترتیب از تعداد دفعات و شدت عفونتها میکاهد.
ـ اخطارهای ویژه: هیچ نوع عوارضی ندارد ـ روغن بابونه روغن بسیار سالمی است.
۳) روغن اکالیپتوس گلوبالوس:
خواص اصلی: مسکن درد (دردکُش)، ضدعفونی کننده، خلط آور، محرک
▪ خواص اصلی روغن اکالیپتوس و اثرهای آن:
ـ استنشاق اکالیپتوس برای تمامی اختلالات تنفسی از قبیل: آسم، نزله، سرماخوردگی، سرفه، سینوزیت و عفونتهای گلو بسیار عالی است.
ـ برای تسکین آتریت، ناراحتیهای ماهیچهای و دردهای ماهیچهای رماتیسمی بسیار مناسب است.
ـ برای فعال شدن مغز و ایجاد تمرکز بیشتر، بسیار مفید است.
ـ اخطارهای ویژه: روغن اکالیپتوس را در کنار داروهائی که در هومیوپاتی استفاده میشود نگهداری نکنید و برای نوزادان و کودکان زیاد مناسب نیست و بهتر است که استفاده نشود.
۴) روغن کندر:
خواص اصلی: خلط آور، نشاط آور، شاداب کننده، شفابخش، جوان کننده
▪ خواص اصلی روغن کندر و اثرهای آن:
ـ روغن کندر اثر التیامبخش و نشاط آور دارد و سبب میشود ناراحتیهای روحی و اضطراب از بین برود.
ـ برای مراقبت از پوست بسیار عالی است، پوست خسته و فرسوده را جوان میکند و چروکها را از بین میبرد، پوست را خوشرنگ و زخمهای داخلی و سطحی پوست را شفا میبخشد.
ـ اخطارهای ویژه: ندارد.
۵) روغن شمعدانی:
خواص اصلی: ضدافسردگی، متعادل کننده، شفابخش و سرحال کننده.
▪ خواص اصلی روغن شمعدانی و اثرهای آن:
ـ خصوصاً برای سیستم عصبی بسیار مفید است، اضطراب و افسردگی را برطرف میکند و سرحال کننده میباشد.
ـ سیستم لنفافی را برطرف میکند و سبب میشود سموم مترشحه دفع شود و برای هر نوع پوستی عالی است.
۶) روغن گل یاس/یاسمن (شاه روغنهای اسانسدار):
خواص اصلی: مقوی، محرک تمایلات جنسی (aphrodisiac)، سرخوشی دهنده (euphoric) شفابخش و قوی کننده.
▪ خواص اصلی روغن یاس/یاسمن و اثرهای آن:
ـ روغن گل یاس را شاه روغنهای اسانسدار مینامند و اغلب به علت گرانی بهصورت تقلبی ساخته میشود.
ـ روغن گل یاس برای درمان افسردگی، تقویت حس خوشبینی، ایجاد اعتماد بهنفس و سرخوشی بسیار عالی است و برای خونسردی و بیتفاوتی نیز مفید است.
ـ روغن گل یاس محرک است. انزال پیش از موقع را کاهش میدهد و سرد مزاجی و ناتوانی جنسی را برطرف میکند و تعداد اسپرم را افزایش میدهد.
ـ روغن گل یاس برای تمامی پوستها، خصوصاً پوست خشک و حساس بسیار سودمند است، برای برطرف کردن لک و افزایش قدرت کشش پوست نیز مفید است.
۷) روغن اسطوخودوس:
خواص اصلی: برطرف کنندهٔ درد، ضدافسردگی، متعادل کننده، شفابخش، جوان کننده و التیامبخش
▪ خواص اصلی روغن اسطوخودوس و اثرهای آن:
ـ یکی از مشهورترین اسانسهای درمانی است و بوی خوش آن برای هر کسی آشناست و برای درمان بسیاری از بیماریها مناسب است.
ـ روغن اسطوخودوس برای ناراحتیهای سیستم عصبی، برطرف کردن افسردگی، اضطراب و بیخوابی بسیار بسیار مفید است. تغییرات خلقوخو را متعادل میکند و خشم و تضاد و تحریکپذیری را کاهش میدهد. برای کسی که شکه شده است مفید است.
ـ برای فشار خون بالا، تپش سریع قلب و سایر ناراحتیهای قلبی مفید است.
ـ برای رفع بیماریهائی مانند آرتریت، سمباگو، رماتیسم، کشیدگی ماهیچه و رگ به رگ شدن بسیار باارزش است.
ـ به خاطر خاصیت جوان کنندگی و اثر متعادل کنندهاش برای مراقبت از هر نوع پوست، بسیار عالی است.
ـ برای سوختگی، آفتاب سوختگی، آکنه، کورک، کبودی، سوریازیس و هر نوع زخم و جراحتی مفید است.
ـ اخطارهای ویژه: ندارد، روغن اسانسدار ملایمی است که برای هر سنی مناسب است.
۸) روغن بهارنارنج:
خواص اصلی: ضدافسردگی، مقوی، محرک تمایلات جنسی، جوان کننده و آرامشبخش
▪ خواص اصلی روغن بهارنارنج و اثرهای آن:
ـ به خاطر خاصیت ضدافسردگی و آرامبخشی که دارد برای تمام ناراحتیهای اعصاب بسیار سودمند است. اضطراب مزمن یا موقت را برطرف میکند، هیستری و شوک را التیام میبخشد و خوابآور است، و برای افراد معتاد بسیار مناسب است.
ـ برای کاهش لک صورت مفید است. روغن بهارنارنج به علت سلولسازی، بهخصوص در مورد پوست خشک و حساس برای انواع پوستها مفید است.
ـ مقوی و محرک و به همین دلیل برای سردمزاجی و ناتوانائی جنسی بسیار مفید است.
ـ اخطارهای ویژه: ندارد، روغن اسانسدار بسیار ملایمی است.
۹) روغن نعناع فلفلی:
خواص اصلی: برطرف کنندهٔ درد، خنک کننده، هضم کننده، تسکین دهندهٔ درد و محرک.
▪ خواص اصلی روغن نعناع فلفلی و اثرهای آن:
ـ برای دستگاه گوارش و برای رفع تهوع، استفراغ، اسهال، و یبوست. درد و اسپاسم معده و روده را کاهش میدهد.
ـ خاصیت تسکیندهندگی این روغن در سردرد، میگرن، بهخصوص اگر مربوط به دستگاه گوارش باشد بسیار زیاد است.
ـ برای برطرف کردن دردهای ماهیچهای، نورالژی (عصب درد) و رماتیسم بسیار مفید است.
ـ برای تقویت حافظه، برطرف کردن خستگی فکری و حضور ذهن، محرک بسیار مفیدی است.
ـ روغن نعناع فلفلی، پوست آفتاب سوخته و ملتهب را خنک میکند، برای پوست محتقن، چرب، و آکنه نیز مفید است.
ـ اخطارهای ویژه: از نگهداری این روغن در کنار داروهای هومیوپاتی اجتناب کنید؛ برای پوستهای بسیار حساس با احتیاط از این روغن مصرف شود. از آنجا که جریان شیردهی را کاهش میدهد باید از مصرف آن در این دوران جلوگیری کرد، برای ماساژ کودکان و نوزادان نباید استفاده کرد.
۱۰) روغن گل سرخ:
خواص اصلی: ضدافسردگی، مقوی، محرک تمایلات جنسی و جوان کننده.
▪ خواص اصلی روغن گل سرخ و اثرهای آن:
بوی بسیار خوش آن اثر طولانی بر احساسات دارد و حس عشق و محبت را در دل زنده میکند.
ـ افسردگی، اندوه، حسادت، شوک و تنش را از بین میبرد.
ـ برای خانمها روغن بسیار باارزشی است و با تنظیم عادت ماهانه و ... بسیاری از ناراحتیهای زنان را از بین میبرد، برای ناتوانی جنسی و سردمزاجی توصیه میشود.
ـ روغن گل سرخ برای تمام انواع پوستها، خصوصاً پوستهای خشک و حساس بسیار عالی است، پارگی مویرگها را نیز کاهش میدهد.
ـ اخطارهای ویژه: ندارد، برای خانمها مفید است و بهقدری ملایم است که در مورد کودکان نیز میتواند از آن استفاده کرد.
۱۱) روغن اکلیل کوهی:
خواص اصلی: برطرف کننده درد، سمزدا، کم کنندهٔ مایعات در بافتها، سرحال کننده و محرک
▪ خواص اصلی روغن اکلیل کوهی و اثرهای آن:
ـ هنگامی که عضوی توانائی خود را از دست میدهد اکلیل کوهی نیروبخش است. این روغن برای نیرو دادن به ماهیچهها، اندامهای بدن، حافظه، مو، حس بویائی، و امثال آن بسیار مناسب است.
ـ برای برطرف کردن دردهای ماهیچهای و مفاصل، مسکن بسیار خوبی است، برای آرتریت، نقرس، رماتیسم، سفتی و فرسودگی ماهیچهها بسیار توصیه میشود.
ـ آسوده کنندهٔ فکر و کاهش دهندهٔ خستگی است و به همین دلیل ذهن را فعال و سرزنده میکند.
ـ اخطارهای ویژه: زنان باردار یا کسانی که به صرع مبتلا هستند نباید از آن استفاده کنند.
● نکات ویژه در ماساژ با روغنها:
▪ همیشه ظرف روغن را نزدیک و کنار دستتان قرار دهید تا به راحتی بتوانید به آن دسترسی یابید.
▪ هرگز مقدار زیادی روغن به کار نبرید زیرا مانع به وجود آمدن تماس لازم با ماساژ شونده میشود.
▪ حتی برای ماساژ کل بدن چند قاشق چایخوری روغن کافی است.
▪ روغن را قبل از شروع به ماساژ گرم کنید.
▪ هرگز روغن را مستقیماً روی بدن ماساژ گیرنده نریزید بلکه آن را کف دست ریخته دستها را به هم بمالید تا خوب گرم شود.
▪ در انتهای ماساژ نباید روغن روی بدن ماساژ گیرنده بماند.
▪ مقدار روغن اسانسدار برای مخلوط کردن معمولاً بین ۳ تا ۱ درصد باشد. از دستورالعمل زیر میتواند پیروی کند.
ـ ۵ میلیگرم روغن حامل= ۱ قاشق چایخوری
ـ ۱۰ میلیگرم روغن حامل= ۱ قاشق دسرخوری
ـ ۱۵ میلیگرم روغن حامل= ۱ قاشق غذاخوری
ـ ۳تا۴ قطره اسانسدار به ۱۰ میلیگرم روغن حامل اضافه کنید.
نکته: برای ماساژ کامل بدن به ۱۰ تا ۲۰ میلیگرم روغن نیاز دارد.
● نگهداری روغنهای اسانسدار:
▪ همیشه در بطریهای شیشهای تیره رنگ نگهداری میشود (دور بودن از نور)
▪ بطریهائی که به رنگ زرد کهربائی هستند بهترین رنگ است.
▪ روغنهای اسانسدار فرار هستند، بنابراین پس از استفاده سریعاً در آنها را ببندید.
▪ همیشه در یک دمای معین و هرگز آنها را در معرض نور خورشید قرار ندهید.
▪ آنها را در بطریای به رنگ زرد کهربائی و دور از نور خورشید و در جای خشک نگهداری کنید.
۲ الی ۳ سال میتوانید از آن استفاده کنید.
▪ هنگامیکه این روغنها را با روغنهای حامل مخلوط کردید تا ۶ ماه میتوانید از آنها استفاده کنید.
▪ منابع:
۱) کتاب ماساژ/ تألیف: دنیس ویچلو بروان/ ترجمه: فاطمه خواجهفر
۲) کتاب ماساژ درمانی/ تألیف: وایس روبرتا/ ترجمه: ماهرخ گلچین
۳) منابع اینترنتی: بانک مقالات ـ عطر درمانی ...
مسلم خدابخش (عضو کلوپ نویسندگان آبی ایران)
۱) کتاب ماساژ/ تألیف: دنیس ویچلو بروان/ ترجمه: فاطمه خواجهفر
۲) کتاب ماساژ درمانی/ تألیف: وایس روبرتا/ ترجمه: ماهرخ گلچین
۳) منابع اینترنتی: بانک مقالات ـ عطر درمانی ...
مسلم خدابخش (عضو کلوپ نویسندگان آبی ایران)
منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی مجلس حجاب دولت سیزدهم دولت جمهوری اسلامی ایران گشت ارشاد پاکستان رئیسی امام خمینی رئیس جمهور
هواشناسی تهران سیل پلیس شهرداری تهران قتل کنکور وزارت بهداشت فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی پایتخت
قیمت دلار خودرو قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ایران خودرو تورم مالیات
سریال سینمای ایران تلویزیون سینما موسیقی سریال پایتخت قرآن کریم فیلم مهران مدیری کتاب
خورشید
اسرائیل رژیم صهیونیستی آمریکا غزه فلسطین جنگ غزه روسیه چین اوکراین حماس عربستان ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال بازی فوتسال جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور سپاهان باشگاه پرسپولیس تیم ملی فوتسال ایران بارسلونا
هوش مصنوعی تبلیغات فناوری سامسونگ ناسا اپل بنیاد ملی نخبگان آیفون نخبگان
دندانپزشکی خواب کاهش وزن بارداری مالاریا