رایانه، هم بازی نامهربان بچه ها

یادش به خیر، انگار همین دیروز بود که تا از مدرسه بر می گشتیم کیف و کتاب ها را روی پله ها رها می کردیم و می رفتیم سراغ بازی کردن هایمان. برای مان یک عادت شده بود که هر روز بعدازظهر بدون هیچ قرار یا دعوتی توی کوچه جمع شویم و یارکشی کنیم و شروع کنیم به بازی. گاهی فوتبال، گاهی قایم باشک، گاهی الک دولک و گاهی هم تیله بازی، یارکشی که می کردیم بیشتر از هر چیز دنیا یارهایمان را دوست داشتیم و تمام دنیای مان خلاصه می شد در همان دوست ها و دوستی ها. تازه از هفت سنگ و توپ و تیله ها و دویدن ها که خسته می شدیم دور هم می نشستیم و شروع می کردیم به حرف زدن و تعریف کردن و گاهی هم تصمیم گرفتن این که فردا کی بیاییم و چه بازی انجام دهیم و چه کسی یار چه کسی باشد. در این میان دور از جان شما اگر دعوایمان هم می شد، با همان یار و یارکشی ها هم می زدیم و هم می خوردیم و دست آخر هم فردایش دوباره آشتی می کردیم، انگار نه انگار!با چشم بر هم زدنی دیروز گذشت و امروز از راه رسید، حالا دیگر از قرارهای عصرانه و توی کوچه دویدن ها و سر یک توپ، یک دل سیر کتک زدن ها و خوردن ها خبری نیست. پسر همسایه مان هر وقت من را توی پله ها می بیند، انگار نه انگار که می شناسد! این روزها از هفت سنگ ها و بازی های کوچه ای و دور هم جمع شدن ها خبری نیست، گاهی با خودم می گویم: نکند بچه های ما اسم بازی های ما را هم یاد نداشته باشند! نکند هفت سنگ و تیله و توپ هم فراموش شوند!
● تجربه ها و بازی ها
زمانی که ما هفت سنگ یا الک دولک بازی می کردیم، می توانستیم از تجربیات پدرها و تجربیاتشان درباره این بازی ها کلی لذت ببریم. وقتی بابا بازی یادمان می داد، کلی کیف می کردیم. ولی فقط چند سال بعد دیگر یا بچه ها نخواستند و یا بزرگ ترها اجازه ندادند که بچه ها در کنار هم توی کوچه این بازی ها را تمرین کنند. پای بازی های رایانه ای که به خانه ها باز شد کم کم از تعداد بچه هایی که به کوچه می آمدند، کم شد. یکی آتاری خرید و همه را توی خانه شان به بهانه بازی جمع کرد. تا حالا از این بازی ها ندیده بودیم. پول مان نمی رسید که آتاری بخریم، بچه ها هم دیگر توی کوچه نمی آمدند. دل خوشی مان کم کم بازی های رایانه ای شد. خیلی که هنر می کردیم، دور هم جمع می شدیم گل کوچیک بازی می کردیم آن هم فقط جمعه ها!حالا دیگر از کوچه ها صدای داد و بیداد نمی آمد، خیلی از حاج خانم ها و حاج آقاهای محل حالا دیگر از دست ما راحت شده بودند! راستی بچه های ما الک دولک می دانند یا این که ما بازی های رایانه ای را بلد هستیم!
● رایانه ها و سنت ها
دکتر عدالتیان، جامعه شناس در گفت و گو با ما می گوید: ورود بازی های رایانه ای جدید علاوه بر این که بساط بازی های جمعی را جمع کرد و بچه ها را از بازی های جمعی و گروهی محروم کرد، خیلی از بازی های بومی، سنتی و ملی ما را هم به کتاب سپرد. بچه ها را هم تبدیل کرد به موجودات کوچولوی عصبی که زل می زنند به قالب شیشه ای و با دلهره ای همیشگی فکر می کنند که اگر یک لحظه دیر شلیک کنند، کشته می شوند. بچه های پرجنب و جوش دیروز به موجوداتی گوشه نشین، کرخت و عصبی تبدیل شده اند!
● بازی ها و فراگیری ها
بازی های رایانه ای آن قدر وسیع و همه گیر شده که اگر هم خانواده ای توانایی خرید نداشته باشد، کلی مغازه، زیر پله و پارکینگ هست که دورش دیوار کشیده اند و با چند تلویزیون کهنه و دست دوم بساط راه انداخته اند. تقریبا در هر کوچه و خیابانی می توان چنین محلی را پیدا کرد که عصرها پراست از پسر بچه های بازیگوش و شیطان که می آیند و کلی پول می دهند تا قدرت تیراندازی و آدم کشی خود را دقایقی به نمایش بگذارند. وجود چنین محل هایی که تقریبا بدون هیچ نظارتی اداره می شوند، علاوه بر تاثیرات ناخوشایند بازی ها، از نظر ترویج و تشویق به بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی هم قابل تامل هستند. دکتر عدالتیان در این زمینه می گوید: از رد و بدل شدن فیلم های غیراخلاقی و کتاب و عکس تا تکیه کلام های ناجور و گاه تمرین سیگار کشیدن در این پاتوق ها اتفاق می افتد. بازی های رایانه ای که به خورد بچه های ما داده می شود با سنت ها، ارزش ها و روحیه ما هم خوانی ندارد و در نتیجه تاثیر دراز مدت بازی هایی که جز تیراندازی و کشتار و خون چیز دیگری نیست روح، فرهنگ و جامعه را تخریب می کند. در تعاریف داریم که بازی واسطه ای بین فرد و دیگری است برای بازتاب هیجان و احساسات که به صورت فردی یا جمعی صورت می گیرد. در بازی ها بر مهارت های حرکتی تاکید می شود که بر رشد تفکر کودک اثر می گذارد، اما متاسفانه با رواج چنین بازی هایی، جایگاه بازی سالم و با طراوت از بین رفته است. در واقع رایانه ها، عاملی برای انحطاط فرهنگی جوامع مختلف است که به طریق سنتی اداره می شوند.
● بازی ها و رفاقت ها
دکتر عدالتیان در ادامه می گوید: یک تحقیق نشان می دهد از ١٠٠٠ کودک، ٤ درصد به دلیل افراط در بازی با اسباب بازی های رایانه ای از حالت عادی خود خارج و به تدریج منزوی شده اند و در مسائل یادگیری و درس خواندن هم دچار مشکل و افت تحصیلی شده اند. روان شناسان معتقدند: مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر به طور مکرر در صفحه حاضر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم های او می گذرد، شلیک کند. با توجه به پیشرفت چشمگیر علوم رایانه و کیفیت این بازی ها، مرز میان واقعیت و تخیل از بین می رود و کودکان و نوجوانانی که به طور مرتب به این بازی های سرگرم کننده مشغول می شوند، به سختی می توانند واقعیت و تخیل را از هم تشخیص دهند.
● کلام آخر
بچه من یا بچه تو بیشتر از آن که بخواهد یا دوست داشته باشد که حرف های من یا تو را که پدر و مادرش هستیم بشنود، دوست دارد با همان چشم های قرمز شده باز هم به آدم کشی هایش ادامه دهد، حرف های ما از بازی های قدیمی و این که توی تیله بازی بالا دستی نداشتیم برای بچه هایمان اصلا اهمیتی ندارد. آن ها با همان کشتارها بیشتر خو گرفته اند، با همان رفقایی که به قصد نابودی شان برخاسته اند.

منبع : روزنامه خراسان