کارنامه فرزندتان در راه است...

این روزها یكی از دغدغه های والدین مسأله امتحانات فرزندان و نمرات آنان در كارنامه درسی است. اگر چه شادمانی والدین به دلیل موفقیت و یا ناخرسندی شان به خاطر عدم موفقیت فرزندان امری طبیعی است، اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد چگونگی برخورد آنان با این امر است.
چنانچه والدین پیش از شروع امتحانات فرزندان قول و قراری با آنان گذاشته اند، در صورت موفقیت حتماً باید به وعده خود وفا كنند. البته در این ارتباط لازم است والدین دو نكته را در نظر داشته باشند:
▪ اولاً فرزندان را عادت ندهند كه صرفاً برای تصاحب جایزه درس بخوانند؛ چون این امر موجب كاهش انگیزه در سنین بالاتر می شود.
پدر و مادر باید به فرزندان خود بیاموزند كه موفقیتی كه پس از كار و تلاش حاصل می آید ارزنده ترین جایزه و والاترین پاداش است.
▪ دیگر اینكه، والدین باید توجه داشته باشند میزان توقعشان از فرزندان، متناسب با توان آن باشد؛ به عنوان مثال اگر انتظار داشته باشند فرزندشان كه در امتحانات قبلی اش معدل پایین داشته، در مدت كوتاهی و در امتحانات بعدی معدل بالایی داشته باشد، توقع به جا و معقولی نیست و معمولاً چنین اتفاقی نخواهد افتاد. در چنین شرایطی اغلب یكی از دو راه زیر را انتخاب خواهد كرد.
۱) اول آنكه با توجه به توان خود هدف را دور از دسترس دیده و برای رسیدن به آن تلاش زیادی از خود نشان نخواهد داد.
۲) دیگر اینكه برای رسیدن به هدف، تلاش فراوان و خارج از توان و ظرفیتش از خود نشان خواهد داد. در هر دو صورت والدین نتوانسته اند در فرزندانشان ایجاد انگیزه كنند؛ زیرا آنان را به فعالیتی طاقت فرسا و شكننده وادار نموده اند. فعالیتی كه پایانی جز شكست و محرومیت نخواهد داشت. شكستی كه اگر با بی توجهی و سهل انگاری تكرار شود تأثیر بسیار نامطلوبی هم بر شخصیت پسران و دختران خواهد گذاشت و والدین بدون اینكه بخواهند با تعیین اهدافی دور از انتظار و غیرمعقول و زمینه سازی برای شكستهای پیاپی، عملاً ظرف تجربه های فرزندانشان را از تجربه های تلخ شكست و ناكامی پر می كنند، در نتیجه این تعامل ناموفق، دانش آموز اعتماد به نفس خود را از دست داده، میزان توقعش از تواناییهایش نقصان یافته و همواره به دنبال اهداف و مسیرهایی خواهد بود كه بتواند به آسانی و با كمترین هزینه ای به آن برسد در نتیجه تبدیل به انسانی می شود كه بلند همت نیست و خود را بدشانس و بد اقبال دانسته و زمینه شخصیتی مساعدی برای افسردگی دارد، لذا والدین باید هوشیار باشند تا با دست خود موجبات شكست دلبندشان و عدم بهره برداری آنان از تواناییهای خدادادیشان نشوند.
● شیوه برخورد با نمره های پایین!
اما نحوه برخورد والدین به هنگام مواجه شدن با كارنامه ضعیف و نمرات پایین فرزندان نیز بسیار حایز اهمیت است. در یك چنین مواقعی برخی از والدین چنان از خود واكنش منفی نشان می دهند كه گویی تمام امید و آرزوهایشان نقش بر آب شده است.
آنان با پریشانی و آزردگی خاطر و با یأس و نومیدی مشغول فرزندشان می شوند و بلافاصله او را ضعیف و نالایق خوانده و پیاپی به خاطر زحماتی كه برای او كشیده اند، اظهار پشیمانی می نمایند. برخی دیگر از والدین با فرزند خود قهر می كنند یا با ممانعت از ادامه تحصیل تهدیدشان می كنند و درس و مدرسه را برایش بی فایده می دانند.
این گونه برخوردهای آمرانه و خشن اگر چه ممكن است مقداری از میزان عصبانیت والدین بكاهد، اما یقیناً فایده منطقی در پی نخواهد داشت. والدین به هنگام مواجه شدن با كارنامه ضعیف فرزندان خود ضروری است بر اعصابشان مسلط بمانند و در وضعیت ناراحتی در مورد كارنامه و نمرات و وضعیت تحصیلی فرزندشان صحبت نكنند. از سوی دیگر بی توجهی و كم كاری در امر تحصیل را نباید بیش از اندازه بزرگ كنند و شخصیت فرزندانشان را با به كار بردن جملات توهین آمیز مورد تهاجم قرار دهند. در چنین مواقعی باید توجه داشت كه هر فردی دارای نقاط ضعف و قوت است. پس انصاف نیست به دلیل نقاط ضعف، نقاط قوت فرزندشان را نادیده بگیرند.
وقتی با كارنامه ضعیف او رو به رو می شویم، بهتر است ابتدا به نمرات خوب و بالا توجه داشت، سپس به نمرات ضعیف پرداخت.
● به دنبال مقصر نگردید!
نكته دیگر اینكه والدین به هیچ وجه موفقیت یا شكست تحصیلی فرزندشان را به دیگران نسبت ندهند. برخی از والدین به دلیل شدت مهر و علاقه، نمی خواهند فرزند خود را مقصر بدانند و مقصر بخوانند، لذا زمانی كه فرزندشان با شكست و عدم موفقیت مواجه می شود، سعی می كنند گناه این ناكامی را به گردن دیگران بیندازند. به عنوان مثال برخی از مادران، بی توجهی پدر را عامل عدم موفقیت فرزند دانسته و یا بر عكس برخی از پدران ممكن است مهر و محبت و توجه بیش از حد و افراطی مادر را عامل شكست بدانند.
بدیهی است گرچه ممكن است این گونه عامل یا عوامل در شكست و ناكامی فرزندان دخیل باشند، اما نباید در چنین داوریهایی از حقیقت مطلب دور شد و در ضمن چنانچه چنین واقعیاتی نیز وجود داشته باشد، نباید این مسایل در حضور فرزندان مطرح شوند.
برخی از والدین نیز محیط درس و مدرسه، دوری راه، سختگیریهای معلم، ضعف بدنی فرزند و عواملی از این قبیل را عامل ناكامی فرزند خود تلقی و معرفی می كنند. چنین والدینی توجه داشته باشند كه برخوردهای احساسی هیچ گونه فایده ای ندارد و دردی را درمان نخواهد كرد در صورتی كه گمان می كنند عامل یا عواملی در عدم موفقیت فرزندشان مؤثر بوده، بهتر است در پی كشف و شناسایی و حل آن عامل واقعی باشند، نه عواملی ذهنی و خودساخته برای تبرئه فرزندشان.
این گونه برخوردهای احساسی كه ناشی از علاقه شدید پدر و مادر به فرزند می باشد، در آینده تبعات منفی فراوانی در پی خواهد داشت. همچنین لازم است كه والدین هرگز موفقیت فرزندان را به خود یا دیگران نسبت ندهند. برخی از والدین عادت دارند در حضور فرزندشان موفقیتهای حاصله را نتیجه زحمات خود بدانند. این نحوه برخورد در واقع بی ارزش كردن و ارج ننهادن به زحمات فرزندان است.
والدین باید توجه داشته باشند كه همه بچه ها مثل هم نبوده و نباید با بزرگ نمایی، ناتوانی فرزند خود و توانایی دیگران موجب احساس حقارت در آنان شد و با رفتار نسنجیده، قلب فرزندان خود را با كینه و حسد نسبت به دیگران پر كرد.

منبع : روزنامه قدس