مهمترین چالش مدیریت شهری

هرچند مشاور شهردار تهران در امور محیط زیست از رضایت ۷۱.۱۵ درصد تهرانی‌ها از اجرای طرح جمع‌آوری مکانیزه زباله خبر می دهد، اما هنوز هم پایتخت با معضلی به نام زباله های عفونی و بیمارستانی دست به گریبان است که نشان می دهد حل معضل زباله های عفونی همچنان اولویت دولت نیست.
با وجود این اعضای شورای شهر تهران در ساعات پایانی پنجاه و نهمین جلسه علنی شورای شهر تهران یک فوریت تعیین بهای خدمات پسماندهای پزشکی، صنعتی و کشاورزی در محدوده شهر تهران را تصویب کردند، تا یک قدم بیشتر به ‌ حل مشکلاتی از این دست نزدیک‌تر شوند.
مدیر عامل مرکز درمانی پزشکی بیماران خاص معتقد است از نظر اقتصادی و علمی توانایی لازم برای امحای صحیح زباله های عفونی وجود دارد و تنها هماهنگی میان مسئولان برای توجه به این موضوع نیست.
دکترمحمدباقر هوشنگی با تاکید براینکه مسئولان، معضل زباله های عفونی و خطرات ناشی ازآن را باور دارند، گفت: به درستی مشخص نیست که چرا از امکانات در اختیار، برای حل این معضل استفاده نمی کنند.
او با هشدار این موضوع که فاصله ای تا شیوع بیماری‌های ناشی از زباله های عفونی نداریم، ادامه داد: حل معضل زباله های عفونی اولویت دولت نیست و مسئولان ترجیح می دهند به مسائل دیگر بپردازند!
با وجود تمام این موارد و با توجه به اینکه شرط اعطای مجوز احداث بیمارستان، استاندارد بودن دفع زباله های عفونی است اما این موضوع به راحتی نادیده گرفته شده و هیچگاه مورد توجه قرار نگرفته است و بسیاری از بیمارستان‌ها بدون توجه به این نکته احداث می شوند، حال آنکه اعتبارات بسیاری در حوزه های مختلف صرف می شود که شاید چندان نیز ضروری نباشد اما حداقل انتظار می رود نیمی از این اعتبارات نیز به مسائل مهمی که با سلامت مردم سرو کار دارد اختصاص یابد.
آنچه مسلم است امحای صحیح زباله های عفونی کار چندان مشکل و پیچیده ای نیست و نیاز به کار کارشناسی خاصی ندارد و با اراده ای جدی و صرف اعتباراتی که به طور حتم از آن برخوردار هستیم امکان پذیر است.
● آیین نامه ای فراموش شده
در آخرین نتیجه گیری‌ها، دولت برای حل این مشکل، آئین‌نامه زباله‌های بیمارستانی در راستای ماده ۱۱ قانون مدیریت پسماندها را برای بی‌خطرسازی زباله‌های عفونی و بیمارستانی تهیه و در نهایت ۱۵ مهرماه بدون استعلام از سازمان‌ها در هیات دولت مورد بررسی قرار داد.
آئین‌نامه اجرایی مدیریت زباله‌های بیمارستانی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست در شهریورماه نهایی شده بود به کمیسیون زیربنایی دولت رفت وبنابر این بود تا به منظور سرعت بخشیدن به کارها دیگر از سازمان‌های مرتبط درباره جزئیات آن استعلام نشود و نمایندگان این سازمان ها در کمیسیون زیربنایی دولت اعمال نظر کنند.
موضوع نحوه مدیریت زباله‌های بیمارستانی مدت‌هاست که مورد اختلاف سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت است و بالاخره در جلسه‌ای که در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تشکیل شد زمانی تعیین شد تا این ۲دستگاه دولتی آئین‌نامه اجرایی مدیریت این پسماندها را تهیه کنند.
زباله‌های بیمارستانی به دلیل داشتن انواع ترکیبات خطرناک مانند موادشیمیایی، دارویی، میکروبی و عوامل بیماری‌زا از حساسیت ویژه‌ای برخوردارند و دفع غیراصولی و بهداشتی آن علاوه بر معضلات زیست محیطی، می‌تواند خاصیت جهش سلولی و سرطان‌زایی برای انسان داشته باشد. به گفته کارشناسان وزارت بهداشت، انتقال ایدز و هپاتیت از دیگر خطرات زباله‌های بیمارستانی است که می‌تواند از طریق اجسام تیز و برنده نظیر سرنگ و تیغ در تماس با انسان منتقل شود، از این رو از بین بردن این زباله‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
انتخاب روش صحیح از بین بردن زباله‌های بیمارستانی موضوعی است که سال‌ها مورد اختلاف دستگاه‌های مرتبطی چون وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست و شهرداری‌ها بوده ‌ و طی سال‌های گذشته بودجه‌های مختلفی برای این موضوع در اختیار وزارت بهداشت و درمان قرار گرفته است. با این وجود آئین‌نامه جدید مدیریت زباله‌های بیمارستانی به دولت رفت. مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: آئین‌نامه جدید اجرایی مدیریت زباله‌های بیمارستانی با تأیید وزارت بهداشت دوباره به دولت رفت.
به گفته سروش مدبری، آئین‌نامه اجرایی مدیریت زباله‌های بیمارستانی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه شده بود طی ماه‌‌های گذشته به‌‌رغم پیگیری‌های محیط زیست و عدم پاسخ وزارت بهداشت به دولت رفته بود که این آئین‌نامه در حال حاضر با برگزاری جلساتی با وزارت بهداشت به تأیید این وزارتخانه رسید و مجدداً به دولت ارسال شد. این آئین‌نامه در کمیسیون زیربنایی دولت مورد بررسی و تصویب قرار خواهد گرفت.
● همکاری مجلس، دولت و شهرداری
تازه‌ترین برگ پرونده قطور زباله‌های بیمارستانی، مدت ها پیش از کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، به سازمان محیط زیست فرستاده شد‌ تا در مهلت یک ماهه دستور العمل اجرایی مدیریت پسماند و زباله های بیمارستانی تهیه شود اما هنوز در هیات دولت بلاتکلیف مانده است.
در جلسه‌ای که با حضور نمایندگان شهرداری تهران، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست وهمچنین رئیس کمیسیون بهداشت و درمان و رئیس فراکسیون محیط زیست، تشکیل شده، بار دیگر تاکید شد شهرداری در زمینه زباله‌های بیمارستانی هیچ تکلیفی به عهده ندارد، اما روزانه ۷۵ تا ۱۰۰ تن زباله ویژه بیمارستانی جمع‌آوری می‌کند.
سیدعلی ریاض، نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ ضمن تاکید بر این که شهرداری در قانون پسماندها تکلیفی نداشته است و فقط مسئولیت امحای زباله‌های پاک را به عهده‌ دارد، در این مورد می‌گوید: تاکنون شهرداری همکاری خوبی در این زمینه داشته و مسئولان وزارت بهداشت هم از این همکاری قدردانی کرده‌اند.
او با بیان این که زباله‌های بیمارستانی یک درصد زباله‌های شهر را تشکیل می‌دهند ولی
۲۰ درصد هزینه های امحا مربوط به آنها می‌شود، ادامه داد: زباله‌های بیمارستانی به دلیل پلاستیک خاص و مرغوبی که در آنها استفاده می‌شود، در معرض دستبرد زباله دزدها قرار دارند که شهرداری توجه خاصی به این موضوع داشته، به رغم این که هیچ تکلیف قانونی به عهده او نبوده است.
ریاض با اشاره به این که مجلس اعلام آمادگی کرده است که چنانچه بودجه در زمینه‌ امحای زباله‌های بیمارستانی محدود است، کمک‌ها یا حمایت‌های لازم صورت گیرد، افزود: البته همه مشکلات بودجه نیست بلکه مدیریت و تدبیر لازم در این زمینه مورد توجه است.
او با تاکید بر ضرورت مدیریت مشترک و هماهنگ دستگاه‌های اجرایی و نظارتی مثل شهرداری و محیط زیست، می گوید: مقرر شد تا ظرف مدت یک ماه مسئولان مربوطه آیین‌نامه‌های اجرایی و مطالب مربوط به قانون و راه و روش‌های موجود برای دفع زباله‌های بیمارستانی را به کمیسیون اصل نود ارائه دهند. او ابراز امیدواری کرده تا حل این مشکل، شهرداری نیز همچنان به همکاری خوبی که در این زمینه داشته ادامه دهد.
● ۱۰ سال زمان برای حل مشکل
«با توجه به خطر زباله‌های بیمارستانی برای محیط زیست، در قانون بودجه سال ‌٨٦ کل کشور، اعتباری در حدود ‌٩ میلیارد تومان به این بخش اختصاص پیدا کرده است که از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هزینه خواهد شد.»
این گفته های دکتر حمید پور اصغری، مدیرکل دفتر امور سلامت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است که با اعلام این خبر اظهار امیدواری کرده تا وزارت بهداشت از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به تجهیز دستگاه زباله سوز برای بیمارستان‌های دولتی اقدام مناسب و سریع انجام دهد. به گفته دکتر پوراصغری، هر دستگاه زباله سوز بیمارستانی به تناسب حجم آن بین ‌١٥٠ تا ‌٢٥٠ میلیون تومان قیمت دارد و با اعتبار تصویب شده در سال ‌٨٦ امکان تجهیز ‌٥٠ بیمارستان به این دستگاه‌ها وجود دارد.
گفته‌های مدیرکل دفتر امور سلامت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در حالی است که حدود ۵۰۰ بیمارستان دولتی تحت پوشش وزارت بهداشت هستند. همچنین پیش از این، شهرداری تهران اعلام کرده بود فقط جمع‌آوری زباله‌های بیمارستانی سالانه ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد و از سوی دیگر، رحمت‌الله حافظی، معاون توسعه منابع و مدیریت وزارت بهداشت نیاز وزارت بهداشت برای رفع مشکل زباله‌های بیمارستانی و تجهیز بیمارستان‌های دولتی به دستگاه‌های غیرسوز یا دستگاه بی‌خطر کننده زباله بیمارستانی را ۷۰ میلیارد تومان اعتبار کارشناسی شده اعلام کرده بود.
به گفته کارشناسان، اعتبار ۲ میلیون تومانی که سال گذشته از سوی سازمان مدیریت به وزارت بهداشت برای هر بیمارستان اختصاص یافته بود، حتی برای تحقیق و بررسی سیستم مناسب دفع بهداشتی زباله‌های بیمارستانی یک بیمارستان نیز کافی نیست و محاسبات کارشناسی نشان می‌دهد که سرانه ۱۴۰‌میلیون تومانی برای حل مشکل زباله‌های عفونی هر بیمارستان به طور متوسط لازم است.
به این ترتیب اگرچه امسال هم در قانون بودجه، ۹ میلیارد تومان برای رفع مشکل زباله‌های بیمارستانی تصویب شده است که البته مشخص نیست عملا چه میزان آن تخصیص پیدا کند، اما اگر همه این اعتبار نیز پرداخت شود حداکثر یک هشتم اعتبار مورد نیاز برای حل مشکل زباله‌های بیمارستانی خواهد بود.

منبع : روزنامه همشهری