سابقه کنکور سراسری در ایران

از ابتدای تاسیس دانشگاه ها در ایران تا سال ۱۳۴۲ هر دانشگاهی برای پذیرش دانشجو مستقل عمل می کرد و دانشکده ها با گرفتن امتحانات ورودی خاص خود، دانشجویان را برمی گزیدند. از اوایل دهه ۱۳۴۰ دانشگاه های زیادی همچون صنعتی آریامهر، پلی تکنیک، ملی، فردوسی و جندی شاپور ساخته شدند. تا اوایل دهه ۱۳۵۰ چهارده دانشگاه در کشور ساخته شد.
حجم متقاضیان ورود به دانشگاه بسیار زیادتر از گذشته می شد و مدیران آموزش عالی را وادار می کرد راه حلی برای گزینش بیندیشند. در آغاز سال ۱۳۴۲ سنجش داوطلبان ورود به دانشگاه بر عهده هیات مسابقات ورودی دانشگاه ها گذاشته شد و اولین مسابقه که بعدها به کنکور معروف شد، در همان سال ۴۲ برگزار شد.
در سال ۱۳۴۳ از مسابقه همگانی انتقاد شد و دانشگاه ها دوباره دست به کار پذیرش مستقل شدند. پس از تاسیس وزارت علوم و راه اندازی مرکز آزمون شناسی در سال ۱۳۴۷، آزمون سراسری مجدداً به صورت متمرکز رایج شد.
در اولین آزمون ۱۲ دانشگاه با ۳۰ رشته تحصیلی حضور داشتند و داوطلبان می توانستند از این میان، ۱۰ رشته را انتخاب کنند. در سال ۱۳۵۴ سازمان سنجش آموزش کشور تشکیل شد و کنکور سازمان یافته تر به کار خود ادامه داد. تا این سال ها علاوه بر نتایج کنکور، معدل امتحانات نهایی ششم متوسطه و ضوابط اختصاصی دانشگاه ها مثل نوع مدرک، سهمیه منطقه، جنسیت و نظام وظیفه هم در قبولی داوطلبان تاثیر داشت.
در سال ۱۳۵۷ قبولی تنها به نتایج کنکور محدود شد. پس از انقلاب اسلامی اولین آزمون سراسری در سال ۱۳۵۸ برگزار شد و بعد هم با انقلاب فرهنگی، دانشگاه ها و به تبع آن کنکور سه سال تعطیل شد. سال ۱۳۶۱ دوباره کنکور وارد چرخه شد و البته در این سال تنها برای رشته های پزشکی، فنی-مهندسی، کشاورزی، الهیات و معارف اسلامی آزمون برگزار شد. کنکور ادامه یافت تا سال ۱۳۷۱. در این مدت داوطلبان سه نوع سهمیه آزاد، منطقه ای و نهادهای انقلاب اسلامی داشتند.
به تدریج تحصیلات از نوع پیام نور، شبانه، مراکز تربیت معلم و بعدتر غیرانتفاعی به وجود آمدند. داوطلبان می توانستند ۱۵ کد رشته تحصیلی را انتخاب کنند که این تعداد چندی بعد به ۱۰۰ رشته کاهش یافت.
به تدریج به پذیرش دانشجویان بومی و دخالت معدل کتبی سال چهارم دبیرستان اهمیت داده شد. نوزادان انبوه متولد شده در اوایل انقلاب به نوجوانی رسیده بودند و جمعیت داوطلبان ورود به دانشگاه، به شدت افزایش پیدا کرد. در مقاطعی یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانش آموز برای نشستن بر۳۰۰ هزار صندلی دانشگاه دست و پنجه نرم می کردند. کلاس ها و کتاب های نمونه تست که در اواخر جنگ تنها در موسسه ایثارگران یا رزمندگان منتشر می شد، در سطح وسیعی گسترش یافتند.
مسوولان وزارت علوم ناچار شدند تا هر عددی که می توانند ظرفیت دانشگاه ها را زیادتر کنند. در اولین سال های دهه ۱۳۷۰ قله جمعیتی داوطلبان از کنکور عبور کرد و به تدریج از تعداد داوطلبان کاسته شد.
در سال های اخیر حدود سه چهارم داوطلبان می توانند وارد دانشگاه شوند. به تدریج متولیان آموزش عالی به فکر کنار گذاشتن آزمون تستی سراسری برای دانشگاه ها افتادند و چند هفته پیش در مجلس تصویب کردند که تا سال ۱۳۹۰ کنکور را کاملاً کنار بگذارند.

منبع : روزنامه شرق