دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

خاورمیانه به‌ عنوان منطقه‌ای عاری از سلاح‌های کشتارجمعی: چشم‌اندازی جدید


خاورمیانه به‌ عنوان منطقه‌ای عاری از سلاح‌های کشتارجمعی: چشم‌اندازی جدید
بدون توجه به انگیزه تهیه‌کنندگان ایرانی اولین قطعنامه خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتارجمعی که در زمان شاه در سال ۱۹۷۴ در مجمع عمومی ملل متحد به تصویب رسید، در شرایط و محیط سیاسی فعلی جهان و خصوصاً بعد از جنگ سرد، ایده ایجاد مناطق عاری از سلاح‌های کشتار جمعی منطق و توجیه خود را در راستای ارتقاء صلح و امنیت بین‌المللی پیدا کرده است.
در مقاله حاضر دلایل و استدلال‌هایی برای ارائه پنج گزاره ارائه شده است: دو گزاره اول در مورد ارزش و سودمندی مناطق عاری از سلاح‌های کشتار جمعی از نقطه‌نظر اعتمادسازی بین دولت‌های مربوطه و ارتقاء امنیت در آن منطقه به خصوص و سه گزاره بعدی در مورد پیشینه (زیر سؤال رفتن وجاهت قانونی تمدید نامحدود معاهده NPT در سال ۱۹۹۵) و آینده ایده ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه می‌باشد. این گزاره‌ها عبارتند از:
۱) ایجاد مناطق عاری از سلاح هسته‌ای خون جدیدی است که حیات معاهده NPT به ویژه ارکان اساسی آن که خلع سلاح هسته‌ای و منع اشاعه است، بدان وابسته و نیازمند است.
۲) گروههای جامعة مدنی، بخشهای سیاست‌گذاری و دولتها نیازمند آموزش و یادآوری دائمی، و اقدامات خلاقانة متقابل هستند تا نیاز مبرم بشر به خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه آن که بود و نبود بشر در روی کرة زمین بدان وابسته است به خوبی درک شود.
۳) نظر غالب در جهان عرب این است که تمدید نامحدود NPT در سال ۱۹۹۵ دارای اشکالاتی بوده است که باعث افزایش بی‌اعتمادی به کشورهای دارای سلاح هسته‌ای و غرب، به طور اعم، و ایالات متحده آمریکا و اسراییل، به طور اخص، در زمینه مسائل امنیتی منطقه‌ای و جهانی شده است.
۴) ایجاد منطقة عاری از سلاحهای کشتارجمعی در خاورمیانه بر فرآیند صلح عادلانه در جریان درگیریهای اعراب و اسراییل تأثیر مستقیم دارد و به صورت بالقوه می‌تواند مشوق اسراییل برای دست برداشتن از لجاجت و پذیرش بیشتر این فرآیند باشد.
۵) در شرایط کنونی که برنامة هسته‌ای ایران به موضوعی مناقشه‌برانگیز بین‌المللی تبدیل شده و پیشرفت معناداری در روند منازعات اسرائیل و فلسطین حاصل نگردیده است، فرصتی برای پیشبرد ایدة به ظاهر غیرعملی و آرمانی ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای به وجود آمده است.
نویسنده(گان) : دکتر سید حسین موسویان / دکتر امیرحسین زمانی‌نیا
منبع : مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام