هنرغلبه بر سرخوردگی

اگر در دنیا درسی وجود داشته باشد که هیچ پدر و مادری چندان دوست نداشته باشند به فرزند خود یاد دهند آن درس، هنر غلبه کردن بر یأس و سرخوردگی است. بخشی از این بی علاقگی به این مسئله باز می گردد که انسان ذاتاً همیشه طالب موفقیت و پیروزی است و هیچ کس دوست ندارد شاهد به باد رفتن امیدها و آرزوهایش باشد و یا حس دلسرد شدن از انجام کاری را تجربه کند، اما حقیقت این است که یأس، دلسردی و سرخوردگی بخشی صادقانه از زندگی افراد را تشکیل می دهد و سکوی پرتابی برای رسیدن به موفقیت های آتی است. همانقدر که مهم است به کودکانمان یاد دهیم که با یأس و سرخوردگی کنار بیایند و بر آن غلبه کنند باید به آنان بیاموزیم که هیچگاه از تلاش مجدد دست نکشند و تسلیم شکست های زندگی خود نشوند. با راهکارهای زیر به کودکان تان یاد دهید بر یأس و سرخوردگی های خود غلبه کنند و از هر شکستی تجربه ای آموزنده بیاموزند.
آنها را زیر سایه عشق و حمایت خود بگیرید: به این فکر کنید که وقتی کارها و اموراتتان مطابق میل شما یا انتظاری که داشتید پیش نمی روند دچار چه حسی می شوید احساس افسردگی و قطعاً سرخوردگی، کودک شما همان احساسات را تجربه می کند و آنچه که آنها باید بدانند این است که آنها تنها نیستند و پدر و مادر آنها نیز این احساسات منفی و دلسردکننده را تجربه می کنند و آنها را در این شرایط دشوار روحی تنها نمی گذارند. آنها را در آغوش بگیرید و از آنها بخواهید ماجرا را برای شما تعریف کنند. به هیچ وجه قضاوت نکنید و یا به آنچه که می گویند به دیده تمسخر نگاه نکنید و حتی در مورد کوچک ترین مسائل و شکست ها آنها را نه غلو کرده و نه بی اهمیت جلوه دهید. به او یاد دهید با واقع بینی به مسائل و مشکلات نگاه کند و شکست را به عنوان تجربه ای آموزنده بپذیرد.
ـ به احساسات آنها بها دهید:
این مترادف عشق ورزیدن و حمایت از آنهاست. وقتی به آنها گوش می دهید با دقت به آنچه که می گویند توجه نشان دهید. سعی کنید ارتباط چشمی برقرار کنید و از همه مهمتر کارتان را متوقف کنید و به آنها نشان دهید به شنیدن آنچه که می گویند علاقه مند هستید. اگر با عصبانیت رفتار می کنند این ممکن است به خاطر آن باشد که نمی دانند چه واکنش دیگری را می توانند نشان دهند. این شما هستید که باید این واکنش مناسب را به آنها نشان دهید و یا به آنها یاد دهید که می توانند با تمرکز بر چیزی مثبت در زندگی شان یا چیزی مثبت در مورد آن وضعیت خشم خود را مهار کنند.
مثلاً می توانید بگویید:
می دانم که برنده نشدی اما همه تو را تشویق کردند و برای تو دست زدند یا این که زندگی همیشه عادلانه و بی عیب و نقص نیست حتی برای موفق ترین آدم ها!
این بدان معنا نیست که وقتی به آنچه که می خواهیم نمی رسیم دنیا به پایان می رسد بنابراین اغراق نکنید و مشکلات را برای خود از آنچه که هستند بزرگ تر جلوه ندهید تا کودک عکس العمل مناسب در برابر مشکلات و شکست هایش را از شما بیاموزد. اگر او را به بازی گروهی خاصی راه نمی دهند یا تیم ورزشی اش اول نشده به قول معروف دنیا به آخر نرسیده است. ناراحت کننده است اما این بدان معنا نیست که هیچ گزینه دیگری در پیش رو ندارند. به او بگویید دوستان دیگری هم دارد که حاضرند با او بازی کنند و یا حتماً لازم نیست همیشه و لزوماً رتبه اول را در هر چیزی کسب کند. ممکن است که او استعداد فوتبال را داشته باشد اما کشتی گیر خوبی نباشد.
ـ از خودتان بگویید:
در زندگی مواقعی پیش می آید که بهترین کاری که می توانید برای یک فرد شکست خورده و مأیوس انجام دهید دلداری دادن به او با تعریف کردن تجربیات خودتان راجع به یک شکست است، البته این بدان معنا نیست که با کودکتان بنشینید و بازی «من هم مثل تو این بلا سرم آمد، ‎.‎..» را بازی کنید اما آنها احتیاج دارند که بدانند در زندگی شما هم مواقعی بوده که احساس سرخوردگی و شکست کرده اید. به آنها بگویید چگونه با این احساس مقابله کرده اید. آنها دوست دارند و احتیاج دارند که از زبان شما به عنوان کسی که او را الگو قرار می دهند، بشنوند چه کاری کردید تا حال تان بهتر شد و چه درسی از این گونه موقعیت هاگرفتید. حتی می توانید به آنها بگویید ناکام شدن همیشه به معنی شکست خوردن نیست و گاه حکمتی در پس هر ناکامی نهفته است که در حقیقت می تواند فرد را به موفقیت ها و پیروزی های بزرگ تر هدایت کند.
ـ واقع گرا باشید:
متأسفانه و البته خوشبختانه بچه ها واقع گرا نیستند و این خود یکی از بزرگترین محاسن کودکی است اما وقتی بتوانند از کاری نتیجه لازم را بگیرند «واقع گرا نبودن» باعث می شود احساس شکست و یا سرخوردگی بکنند. اگر کودکتان اصرار داشت به سینما بروید و شما در عوض ترجیح دادید به عیادت یکی از دوستان بیمار خود بروید به او توضیح دهید که همیشه «فردایی» وجود دارد اما ممکن بود فرصت دیگری برای عیادت از دوستتان پیش نیاید.
از آنها بپرسید چه چیزی را آموخته اند: این اصل مهمی است چرا که در بسیاری مواقع احساس سرخوردگی در اثر یک شکست به وجود می آید. کودکتان ممکن است با خود فکر کند این شکست ها همیشه وجود دارند و نمی توان هیچ وقت آنها را تبدیل به موفقیت کرد یا از سر راه برداشت. پس از صحبت با آنها این سؤال ها را از آنها بپرسید: فکر می کنی کجای کار اشتباه بود چه کاری می توانی انجام دهی تا دفعه بد این وضعیت پیش نیاید می خواهی دوباره سعی کنی
نحوه مقابله با شکست را از طریق برنامه های سرگرم کننده و بازی های مختلف به آنان آموزش دهید: بچه ها دوست دارند مثل قهرمانان کتاب ها و کارتون های مورد علاقه خود عمل کنند. می توانید عکس العمل یکی از شخصیت های کارتونی مورد علاقه اش را به خود او تعمیم دهید و یا در قالب بازی های فکری - آموزشی مختلفی مثل شطرنج او را با مفهوم «مات شدن» و استراتژی های مختلف برای «مات نشدن» آشنا کنید.

پروانه محبی

منبع : روزنامه ایران