نظام مدیریت مشارکتی

● تاریخچه :
فکر مدیریت مشارکتی ابتدا توسط نویسندگان آمریکایی مطرح شد و برای اولین بار در ژاپن مورد استفاده قرار گرفت و از آنجا به سازمانهای تجاری ، آمریکا و اروپا راه یافت . در حقیقت تحقیقات آرجریس ، مک گریگور و لیکرت ، منبع تفکر مدیریت مشارکتی در اقصی نقاط دنیا شد .
بطور عملی ، نظام مدیریت مشارکتی پس از جنگ جهانی دوم توسط نیروی هوایی آمریکا در ژاپن به کار گرفته شد و مدیران ژاپنی نیز با مشاهده اثر بخشی آن به فکر استفاده از این نظام در صنایع خود برآمدند و گروه بسیاری از مدیران ژاپنی پس از بازدید از آمریکا با این نظام آشنا شدند ، سپس آن را با آداب و سنن ملت خود هماهنگ کردند و به صورت گسترده از آن بهره گرفتند .
شماری دیگر معتقدند تشویق کارکنان ، برای ارائه پیشنهاد (در راستای بهبود کار) ، نخستین بار توسط آلفرد کروپ در کارخانه فولاد سازی کروپ آلمان در سال ۱۸۶۷ در شهر آخن انجام شده است .
● بطور خلاصه موارد زیر در نظام مشارکت باید مورد توجه قرار گیرد :
▪ هر پیشنهاد ، یک طرح کوچک یا بزرگ به شمار می آید که باید از زوایای زیر بررسی شود :
بررسی فنی ، علمی و اجرایی ؛ یعنی از این سه جنبه ، آیا قابل اجراء وانجام هست و آیا نیاز به آموزش جدیدی برای کارکنان دارد ؟
▪ برای بهره وری بهتر ، افکار یادداشت شود ، در پرونده ای ثبت و مرور گردد ، سپس بصورت پیشنهادی کامل ارائه شود .
▪ برخی روشهای مؤثر برای ایجاد فضای خلاقیت عبارتند از :
- تبدیل محیط کار به محیط خانواده .
- انجام تبلیغات فرهنگی برای نظام مشارکت .
- پشتیبانی مدیریت از پیشنهادهای کارکنان .
- برگزاری جشنواره های اهدای جایزه به بهترین پیشنهاد دهندگان .
- اجرای پیشنهادهای قابل اجراء
▪ اعتماد به نفس ، یعنی ایمان به اینکه : «می توانیم» ، ما را برای انجام کارها توانا می کند . این واژه عامل اجرای صدها طرح نیمه تمام صنعتی است که در ابتدا غیر قابل اجراء به نظر می آمدند .
● برخی از دستاورد های کار گروهی عبارتند از :
▪ تمرین دموکراسی ، رعایت آزادی افراد در صحبت کردن و چالش در گفتگو ، افزایش دامنه بردباری و شکیبایی ، تقویت روحیه سازمانی و استواری و وفاداری در کار .
▪ اعتماد نداشتن به شکست ، یکی از ویژگیهای افراد موفق است . چون در فرهنگ انسانهای موفق ، شکست به معنی کسب تجربه است . انسانهای موفق می گویند : برای دستیابی به هر موفقیت باید ۹۹ شکست را تجربه کرد . هر شکست به منزله بالا رفتن از پله های نردبان هدف است .
▪ گاهی ممکن است گروههایی که برای مشارکت سامان می یابند ، خود دچار نابسامانـی شوند . تجربه نشان می دهد بارها اتفاق افتاده است که گروهها به خاطر کوتاهی در حل و فصل مشکلات اعضای گروه ، فرو پاشیده اند، از این رو لازم است پیش از آنکه این مسائل تأثیر نامطلوب روی کار بگذارد ، آنها را برطرف سازند .
▪ چنانچه در مجموعه یا سازمانی از مشارکت استفاده شود ، موارد بسیاری از جمله موارد زیر قابل ملاحظه و مشاهده است :
- زیر دستان و مدیران به پیروان و رهبران تبدیل خواهند شد .
- کارکنان همه سطوح ، توان و علایق خود را بازبینی می کنند تا با بازشناسی آنها ، بالندگی و شکوفایی را آغاز کنند .
- آموزش و یادگیری به امری مهم تبدیل می شود و به عنوان یک ضرورت به آن نگاه خواهند کرد .
- اختیارات در سطح گسترده ای واگذار می شود ، اما مسئولیت نهایی کل سازمان با مدیر است .
- سازمانهای آرمانی یک شبه خلق نمی شوند ، اما این روش به ایجاد سریعتر آنها کمک می کند ، چون همه احساس می کنند سلول مفیدی از یک پیکره هستند .
▪ موفقیت در اجرای برنامه ها مستلزم دقت در ارزیابی ، آموزش پیوسته ، بازسازی مستمر روشها ، کسب اعتماد همه سطوح سازمان ، استفاده بهینه از بهترین روشهای مدیریت منابع انسانی و توجیه همزمان به همه عوامل دخیل در نظام مشارکت است و سرانجام اساسی ترین مرحله ، تشخیص موقعیت سازمان و تدوین برنامه متناسب با آن است .

منبع : پایگاه اطلاع ‌رسانی مدیران ایران