زن در آذربایجان

سنجش و ارزیابی تمدن هر ملتی با ارزشی که در آن جامعه به زنان داده میشود معیاری مسلم بحساب میآید. در ادواری که این الگو و ارزشها نادیده گرفته شده و یا بحساب نیامده اند ، آن جوامع بسرعت دستخوش سقوط شده اند.
زن مابین جامعه و خوانواده همانند پلی بسیار مهم ومستحکم انجام وظیفه میکند.در پیشرفت اجتماع نقش زنان را نمیتوان نادیده گرفت.زنان علاوه بر تربیت افراد جامعه در تشکیل ارتباط مابین اعضای خانواده نقش بزرگ و اساسی دارد.در روند تغییر و تحولات اجتماعی برای تثبیت موقعیت زنان در آذربایجان جنوبی باید به خصوصیات اجتماعی او توجه نمود.
بدین صورت میتوانیم هویت فرهنگی زن آذربایجان جنوبی را مطرح سازیم .برای درک هر چه بهتر ابعاد سیاسی،اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و هنری زن آذربایجان جنوبی قبل از هر چیز باید وضعیت او در طول تاریخ و چگونگی رشد اجتماعی اش توجه کرد .
ترکها از تاریخ تثبیت موجودیت ترکها در آسیای میانه تا قبول دین اسلام در قرن هشتم میلادی زنان با مردان از نظر تمامی حقوق مساوی بودند.در دورانی که حاکمیت هونها ادمه مییافت خاقان دولت با خاتون خود همواره یکی بوده و تصمیمات را بشکلی مشترک اتخاذ مینمودند. در شوراهای تصمیم گیری طوایف ترک همواره زنان ترک در کنار مردان شرکت داشتند.
مردم ترک زن را موجودی مقدس دانسته و بی احترامی به زنان را با مجازات پاسخ میدادند.زنان نیز همانند مردان اسب سوار شده و شمشیر میزدند.تمامی سنن و آداب رسوم در آذربایجان جنوبی لیلی موثق بر تساوی موقعیت زنان ومردان میباشد.
همانند جوامع ترک قدیمی در آذربایجان جنوبی نیز خانواده مهمترین واحد اجتماعی بحساب آمده و زن بعنوان سنگ زیربنائی آن در حماسه ها و داستانهای میتولوژیک دارای مقامی رفیع است. مقام زنان در حماسه ها و فلسفه ترکهای آذربایجانی آنچنان رفیع و متعالی است که انسان به اصطلاح مدرن امروزی را شگفت زده مینماید.
زن علاوه بر دوستی و پرورش فرزندان مرد دارای وظایفی بس خطیر بود .او بدلیل بعضی از حقوقی که به او داده شده همانند عابده ای بود که قهرمانان و جنگجویان در مقابلش تعظیم میکردند.در داستانهای آذربایجان جنوبی زن از جایگاهی دست نیافتنی برخوردار است .در این داستانها زنان همواره در کنار مردان قرار دارند .زن هسته قدرت و مایه الهام مرد آذربایجانی است .
با فرا رسیدن قرن هشتم میلادی و قبول دین اسلام توسط ترکها ابتدا بصورت انفرادی و بعدها بشکل فوج فوج، با مرور زمان فرهنگهای عربی و ایرانی تاثیر خود را در آذربایجان جنوبی نیز نشان دادند.دین مبین اسلام با خود فرهنگ اعراب را نیز بهمراه آورده بود .همانطوریکه میدانید در دوره جاهلیت زنان حکم اشیا را در میان اعراب داشتند .
یک مرد عرب میتوانست تعداد زیادی زوجه برای خود اختیار کرده ، بهنگام لزوم آنها را کشته ! و حتی کودکان دختر را زنده زنده در گور بگذارد .با ظهور دین اسلام سرانجام این اختلاف فاش مابین زن و مرد نیز از بین رفته وشمار زوجه ها محدود گشتند .
دیگر اگر مردی زنش را طلاق میداد مجبور به پرداخت نفقه به او بود .با همه این احوال قوانین دین اسلام نیز بدرستی به اجرا در نیآمده و با تفاسیر غلط این دین هدف و روح دین اسلام در مورد موقعیت زنان نادیده گرفته شده است .از اینرو نیز با زنان همانند شهروند درجه دوم رفتار شده ،در میان چارقدی ضخیم پیچیده گشته و برای همیشه به کناری طرد گردید .
در توسعه وتثبیت موقعیت زنان موضع و رفتارهای مردان نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. پائین بودن سطح تحصیلی مردان و عدم درک موقعیت زن در اجتماع موجب شده است که زن نتواند به ارزش واقعی خود دست یابد. در عمل میبینیم که هنوز در بعضی از مناطق روستائی عدم تساوی حقوق زنان و مردان حفظ شده و حق زنان پایمال میگردد.
در دوره های گذشته همانند دوران پهلوی تحولات اجتماعی برای بهبود وضعیت زنان صورت گرفته بود که بیشتر زنان تحصیلکرده را شامل میگشت.در یک خانواده کلاسیک آذربایجان جنوبی زن و مرد دارای حقوقی مساوی در خانواده میباشند .
بر اساس آداب و رسوم بجا مانده از نیاکان ترک آذربایجان جنوبی زن مورد احترام بوده و مردان ستون خانه و خانواده را تشکیل میدهند.نقش زنان در رشد و توسعه سرزمین کهن آذربایجان امری معلوم است .زنان آذربایجان جنوبی که از بدو تولد متمایز میباشند،در تمامی ادوار تاریخی مان فعالیتهای مختلفی انجام داده در راه حل و فصل مشکلات دوشادوش مردان مبارزه نموده اند .نام بسیاری از این زنان قهرمان با حروفی طلائی و جاوید در تاریخ آذربایجان به ثبت رسده ست .
خلق آذربایجان جنوبی همواره به زنان احترام فراوانی قائل بوده وخواهد بود .مفاهیم مقدس و متعالی همانند خاک ،وطن،زبان و ناموس با زنان عجین شده اند .احترام عمیق به زنان و مادران در آثار هنری آذربایجان جنوبی نیز تثبیت شده است .هنرمندان و ادیبان شهیر سرزمینمان در آثار خود همواره از موقعیت زنان با سپاس و ستایش سخن رانده اند .

منبع : پایگاه اطلاع رسانی آذربایجان جنوبی ما