آشنایی با درمان مخدرها

● اعتیاد
بطور خلاصه شخصی که بصورت مداوم مواد مخدر مصرف می کند و در صورت استفاده نکردن از مواد مخدر دچار علایم ترک یا خماری می شود به مواد مخدر وابسته (معتاد) شده است.
متاسفانه مواد مخدر در انسان دو نوع وابستگی ایجاد می کند.
۱) وابستگی جسمی
مورفین موجود در مواد مخدر به گیرنده هایی به نام "مو" که در سطح سلولهای بدن ازجمله مغز هستند می چسبد و منجر به ایجاد علایم نئشگی یا سرخوشی می شود. در صورتیکه فرد مواد مخدر را بصورت مداوم مصرف کند تمامی این گیرنده ها توسط مورفین پوشیده می شود و بدن تنها در صورت وجود مورفین به فعالیتهای طبیعی خود ادامه می دهد. در صورتیکه مورفین شخصی که وابسته به مواد مخدر است در اثر استفاده نکردن مواد کم شود شخص دچار علایم ترک می شود که به اصطلاح به آن خماری می گویند. این علایم شامل کسالت، آبریزش بینی، خمیازه، دردهای اسکلتی عضلانی، اضطراب، اسهال، استفراغ، سیخ شدن موها و .... می باشند که در بسیاری از موارد تحمل این شرایط برای فرد ی که به مواد وابسته است غیرقابل تحمل است و برای گریز از این شرایط اقدام به مصرف مواد می کند.
۲) وابستگی روانی
وسوسه و تمایل ذهنی شدید فرد وابسته به مواد مخدر به استفاده از مواد است که باعث می شود فرد حتی درصورتیکه خمار نباشد احساس نیاز به مصرف مواد مخدر داشته باشد.
● درمان
▪ سم زدایی
برای درمان وابستگی به مواد مخدر باید در ابتدا وابستگی جسمی فرد درمان شود به این صورت که فرد در صورت عدم استفاده از مواد مخدر خمار نشود. برای اینکار باید بدن شخص از مواد مخدر پاک شود. هر روش دارویی که باعث خروج مواد مخدر از بدن شخص شود و بدنبال آن شخص در صورت عدم استفاده از مواد مخدر خمار نشود، سم زدایی نام دارد. پس در قدم اول درمان شخص باید سم زدایی شود.
▪ رواندرمانی
برای درمان وابستگی روانی به مواد مخدر، پس از سم زدایی و پاک شدن بیمار از مواد، بیمار باید با شرکت در جلسات رواندرمانی فردی یا گروهی نحوه کنترل هوس و وسوسه استفاده از مواد مخدر را یاد بگیرد. برای کمک به بیمار در کنترل هوس، در این دوره حداقل به مدت شش ماه بیمار باید کپسول نالترکسون مصرف کند.
● ترک
در صورتیکه پس از سم زدایی شخص حداقل به مدت یک سال هوس خود را کنترل کند و مواد مصرف نکند، ترک صورت گرفته است.
● درمان نگهدارنده با متادون
متاسفانه تعدادی از بیماران علی رغم درمانهای مکرر، دچار عود می شوند. بصورتیکه درمان اعتیاد در آنها غیرممکن می نماید. در این روش که هدف آن کاهش آسیب به فرد بیمار است. به بیمار به مقدار مورد نیاز که بتواند جایگزین مواد مخدر مصرفی باشد بصورت بلند مدت متادون تجویز می شود. تا بیمار بجای استفاده از مواد که خطرهای زیادی به بیمار تحمیل می کند ( از جمله : بیماریهای ایدز و هپاتیت و ...) از متادون استفاده کند.
با توجه به اینکه مصرف متادون تحمل ایجاد نمی کند.( یعنی اینکه در مصرف طولانی مدت نیاز نیست که دوز آن افزایش یابد) بعد از اینکه ارتباط فیزیکی بیمار با مواد مخدر قطع شد احتمال اینکه ارتباط روانی بیمار با مواد مخدر نیز کم رنگ شود زیاد می شود. و بیمار در آینده انگیزه بهتری برای ترک خواهد داشت.
در این روش لازم است که بیمار روزانه به کلینیک مراجعه کند و متادون تجویز شده را در کلینیک مصرف نماید.
● درمان نگهدارنده با نالترکسون
نالترکسون که به آن کپسول تنفرزا هم می گویند، نسبت به مورفین قدرت چسبندگی بیشتری به گیرنده های سلولی دارد. به این خاطر بعد از ورود به بدن مورفین را از سطح سلولها آزاد می کند و خود بجای آن به سطح گیرنده ها می چسبد. به همین دلیل است که استفاده از این دارو برای شخصی که به مواد مخدر وابسته است و هنوز پاک نشده است بسیار خطرناک است. چون چند دقیقه بعد از خوردن کپسول نالترکسون، بیمار به شدت خمار شده و علایم ترک بقدری زیاد و شدید است که تنها راه کنترل علایم بیهوش کردن بیمار است.
این کپسول پس از سم زدایی و پاک شدن برای بیمار تجویز می شود. با توجه به اینکه گاها هوس بیمار بقدری زیاد است که ممکن است مانع از خوردن کپسول شود. بهتر است که این کپسول روزانه توسط یکی از اعضای خانواده بیمار به وی خورانده شود.
● مزایای استفاده از کپسول نالترکسون
۱) در صورتیکه بیمار پاک باشد خوردن کپسول هیچگونه علایمی را در او ایجاد نمی کند پس وقتی بیمار در حضور خانواده اقدام به خوردن کپسول می کند نگرانی خانواده در مورد امکان لغزش بیمار تا حدود زیادی کم می شود.
۲) در صورتیکه بیمار بعد از استفاده از کپسول اقدام به مصرف مواد کند دچار علایم خواهد شد و این تا حدود زیادی مانع از روی آوردن بیمار به استفاده از مواد مخدر می شود.
۳) با توجه به تعداد زیاد گیرنده های مورفین در بدن بیماران که به دلیل مصرف مداوم مواد مخدر ایجاد شده اند و یکی از دلایل ولع مصرف بعداز پاک شدن فرد هستند، نالترکسون زمان کم شدن این گیرنده ها را از شش ماه به سه تا چهار ماه کاهش می دهد.
این کپسول روزانه برای حداقل شش ماه باید توسط بیمار مصرف شود. بهتر است در صورتیکه هنوز احتمال لغزش بیمار وجود دارد این کپسول برای مدت طولانی تری استفاده شود.
● کاشت نالترکسون زیرپوستی
در صورتیکه استفاده روزانه کپسول نالترکسون برای بیمار دشوار است. امکان کاشت پلت زیر پوستی نالترکسون هم وجود دارد و کلینیک آتیه نو به عنوان اولین مرکز کاشت نالترکسون زیرجلدی در ایران، این عمل را برای بیمارانی که تمایل به استفاده از نالترکسون زیر جلدی هستند انجام می دهد. این نوع نالترکسون که فرم سه ماه و دوماه آن وجود دارد با قرار گرفتن در زیر پوست بتدریج جذب و وارد خون می شود. و سطح خونی نالترکسون را در حدی نگاه می دارد که مصرف روزانه یک عدد نالترکسون ۵۰ میلیگرمی همین سطح را در خون ایجاد می نماید.

منبع : کلینیک تخصصی ترک اعتیاد آتیه نو