حرکت صادرات خودرو

با آغاز تولید سمند در آذربایجان به عنوان اولین پایگاه تولید خودروهای ایرانی در خارج از مرزهای ایران این سؤال مطرح است كه آیا سمند و خودروهای دیگر ایرانی می توانند به عنوان یك كالای كامل صنعتی سد عدم صادرات غیرنفتی را بشكنند یا خیر؟ شاید بسیاری آلمان را با مرسدس بنز، ایتالیا را با فراری و آمریكا را با فورد بشناسند؛ حال پس از راه اندازی خط تولید سمند در آذربایجان این سؤال مطرح است كه آیا روزی خواهد رسید كه سمند به نماد صنعت ایران تبدیل شود؟ و آیا روزهای افتخار برای كالاهای صنعتی ایران كه خودروی گل سر سبد آن است فرا خواهد رسید؟
روز شنبه ۱۳ خرداد تولید سمند در شهر شاماخی در منطقه ای ییلاقی و زیبا و در سرزمینی كوهستانی با سبزه زارها و بركه های زیبا كه روزگاری جزو سرزمین ایران و موطن شاعرانی همچون گنجوی و خاقانی بود، آغاز شد و این روز، شروع روزهای افتخار بود. حال شاید برای اولین بار بود كه در خارج از مرزهای ایران در برنامه اقتصادی می شد مغرور بود؛ در این روز تولید سمند آغاز شد تا شاید این محصول و تولید آن بهانه ای برای افزایش روابط بین كشورهای حوزه تمدن ایران بزرگ باشد. حال این سؤال مطرح می شود كه آیا ما می توانیم به شركتی مانند هیوندایی كه روزگاری با ایرانی ها صنعت خودرو را شروع كرد، اما هم اكنون با صادرات گسترده خود نماد كره و رقیب اصلی شركت های مطرح دنیا است، تبدیل شویم؟
مدیر عامل ایران خودرو می گوید: قصد داریم تا سال ۲۰۱۰ خطوط تولید سمند در بلاروس ،مصر، سنگال ، چین و ونزوئلا را به همراه آذربایجان راه اندازی و به ظرفیت مناسبی برسانیم. در این زمینه تولید سمند در آذربایجان آغاز راه است.
●آیا این راه ادامه می یابد؟
محمد ملكی - مدیر پروژه سمند آذربایجان _ در این باره می گوید كه سمند در آذربایجان با تقاضای بالا مواجه خواهد شد و تا كنون نیز به دلیل خدمات پس از فروش و فروش قسطی این خودرو حتی در مواجه با خودروهای دست دوم ارزان اروپایی با فروش خوبی مواجه بوده و برای ادامه رشد فروش باید خدمات پس از فروش افزایش یابد كه به همین منظور در باكو دو مركز و در كل آذربایجان ۱۵ مركز به خودرو سمند خدمات می دهند.
به گزارش ایسنا سمند در جمهوری آذربایجان حدود ۱۳میلیون تومان قیمت دارد و این درحالی است كه نیسان ماكسیما ۱۸ هزار دلار و پژو ۴۰۶ مدل سال ۲۰۰۰ حدود ۱۴ هزار دلار به فروش می رسند؛ اما شاید یكی از عوامل استقبال سمند در این جمهوری خدمات پس از فروش آن باشد.
یك راننده تاكسی صاحب سمند در جمهوری آذربایجان معتقد است كه این خودرو مشخصات فنی خوبی دارد. وی دلیل خرید این خودرو را خدمات پس از فروش آن می داند، چرا كه پس از خراب شدن خودروهای دست دوم اروپایی باید قطعه آن را با سفارش از اروپا تهیه كنند و تا وقتی قطعه تهیه نشود، خودرو زمین گیر است. اما وی از یك مورد سمند گلایه می كند و آن نیز قطعات گران این خودرو است .
●برنامه صادراتی صنعت خودرو ایران
در سال های گذشته صادرات صنعت خودروی ایران هیچ گاه سالانه به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار نرسید، حال آن كه مدیران صنعتی ایران قصد دارند این میزان تا سال ۲۰۱۰ به بیش از ۵ میلیارد دلار برسد.
در سال های گذشته اولین شركت خودروساز خارجی كه با ورود قطعه سازان ایرانی به زنجیره جهانی خود اقدام كرد تا از ایران قطعه بخرد شركت بنز آلمان بود كه موتور و گیربكس بخشی از محصولات خود را از ایدم و چرخشگر تأمین می كرد البته این فعالیت بعدها در سایه مسائل سیاسی كم رنگ شد اما سال ها بعد و پس از آن كه پژو سال ها تنها به ایران قطعه می فروخت و برای آن كه بازار خود را از دست ندهد حتی نقشه های فنی غلط به قطعه سازان ایرانی می داد، رنو سعی كرد برای ساخت داخل ال -۹۰ قطعه سازان ایرانی را شناسایی كند كه در این فعالیت پتانسیل مخفی صنعت قطعه ایران پدیدار شد و این شركت نیز تصمیم گرفت ۵۰ قطعه ساز ایرانی را وارد شبكه جهانی خود كرده و با تزریق دانش فنی روز و تشكیل شركت مشترك با برخی از آنها و فشار به قطعه سازان خود برای سرمایه گذاری در ایران این پتانسیل را فعال كند پس از این اقدام پژو نیز برای عقب نماندن از رقیب دیرین خود وارد عمل شد به گونه ای كه چندی پیش سخنگوی پژو گفته بود: این شركت قرار است سالانه۵۰۰ میلیون دلار قطعه از ایران خریداری كند.
سخنگوی پژو اعلام كرد كه این شركت در صورت مساعد بودن وضعیت آینده سیاسی ایران، سالانه ۵۰۰ میلیون دلار قطعه از قطعه سازان ایرانی خریداری خواهد كرد.
دوفور - سخنگوی این شركت - به بلومبرگ گفته است: ایران در سال های آینده به یكی از منابع جهانی اصلی تأمین قطعه پژو تبدیل می شود و فعالیت این شركت با ایران خودرو (بزرگترین خودروساز خاورمیانه) نیز ادامه خواهد یافت و تقویت می شود.
سخنگوی پژو ادامه داده است: پژو قصد دارد سالانه ۳۷میلیون دلار قطعه تهیه كند و ایران یكی از تأمین كنندگان اصلی است. در همین حال نجفی منش - دبیر انجمن قطعه سازان - نیز از افتتاح نخستین دفتر خرید شركت پژو با مدیریت فرانسه در ایران خبر داد و افزوده است: این دفتر خرید در تیرماه امسال افتتاح خواهد شد. وی خاطرنشان كرده كه: این همكاری ها موجب می شود سایر شركت های خارجی نیز برای ساخت قطعات خودرو به قطعه سازان ایرانی مراجعه كنند.
كمی بعد شركت رنو نیز پس از اصلاح پروژه ال ۹۰- علاوه بر خرید قطعه از ایران حاضر به صادرات ۲۰ درصد محصولات خود شده كه سالانه حدود ۵۰ هزار دستگاه می شود . در پروژه پژو ۲۰۶ صندوقدار نیز ایران پایگاه تولید این خودرو است و سالانه بیش از شش هزار از این خودرو صادر خواهد شد. از طرفی سایپا نیز سالانه ۱۰ هزار پراید در بازار سوریه به فروش می رساند اما ایران خودرو بزرگترین خودروساز خاورمیانه قصد دارد علاوه بر این، فعالیتهای صادراتی خود را گسترش دهد. در این باره علیرضا میرزایی - معاون صادرات و امور بین الملل ایران -به ایسنا گفته است كه هدف گذاری صادرات خودرو سواری از سوی شركت ایران خودرو در سال جاری ۶۰ هزار دستگاه است كه براساس برنامه ریزی های انجام شده تقریباً نیمی از آن به صورت CBU و نیمی دیگر به صورت CKD یا SKD صادر می شود و براساس برنامه جامع استراتژیك ایران خودرو، این شركت تا سال ۲۰۱۰ سالانه ۲۴ درصد محصولاتش را به بازارهای جهانی صادر خواهد كرد كه این تعداد بیش از ۲۰۰هزار دستگاه خواهد بود. وی افزوده كه صدور محصولات گروه صنعتی ایران خودرو كه شامل خودروهای سواری و تجاری و قطعات یدكی آنها و همچنین قطعات ریخته گری و صدور فناوری و خدمات مهندسی می شود، به سه روش انجام می شود كه شامل صادرات به صورت خودرو كامل، همكاری مشترك با خودروسازان بزرگ و ایجاد خطوط مونتاژ است.
●تغییر تفكر برای افزایش صادرات
شاید یكی از كلیدی ترین سؤال های نقش بسته در افكار عمومی ایران درباره صنعت خودرو كشور صادرات محدود آن در سال های گذشته است این سؤال زمانی نمود بیشتری می یابد كه صنعت خودروی كره كه باایران شروع كرده است اكنون با خودروهایش بسیاری از شركت ها ی اروپایی را به زانو در آورده است ،اما چرا صادرات خودرو در سال های گذشته محدود بود؟ شاید جواب این سؤال متفاوت باشد.اما یكی از دلیل عمده آن نگاه خودروسازان ایرانی به بازار ایران و قافل شدن از بازارهای جهانی و فرصت سوزی باشد این عامل وقتی تشدید می شود كه این خودروسازان در سال های گذشته در مواجهه با بازار گلخانه ای دچار لختی و روز مرگی نیز می شدند اما حال با اشباع بازار و فشار افكار عمومی این خودروسازان به نحوه های مختلف سعی در افزایش صادرات خود دارند، اما چگونه می توانیم خودرو و قطعه صادر كنیم؟ و چگونه می توانیم كیفیت خودروها را افزایش دهیم تا از كابوس خودروهای بی كیفیت رها شویم؟ شاید جواب این سؤال راه حل های مختلفی داشته باشد، اما شاه كلید رفع مشكل اتصال به شبكه های خودروسازان بزرگ است؛ راه حلی كه از سوی عده ای، استعمار خوانده می شود.
البته در كنار این اتصال كه به صادرات قطعه و خودرو با برند شركتهای معتبر نیز می انجامد باید سعی شود راه هایی مانند افتتاح خط تولید سمند نیز افزایش یابد.
به هر حال با تولید سمند در آذربایجان حركت صادراتی جدید صنعت خودرو ایران آغاز شده، ولی به گفته كارشناسان، این حركت در معرض تندبادهای سهمگین جهانی سازی قرار دارد كه باید سعی كرد برای غلبه بر آن، در گام نخست كشورهایی را انتخاب كرد كه مشتركات فرهنگی ایران با آنها زیاد باشد و از طرفی با كمترین هزینه، خدمات پس از فروش مناسب را ایجاد كرد و در جاهای ریسك پذیر نیز به دلیل هزینه بالا وارد نشد. ادامه روند صادراتی سمند احتیاج به مدل های جدیدتر و به روز شدن خودرو دارد كه به هر حال نیازمند تأسیس مراكز تحقیقاتی قوی در سایه رشد دانشگاه ها و هزینه زیاد است كه حداقل سالانه باید بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه از این خودرو را در ایران و دیگر جاهای دنیا تولید كرد. البته برای آن كه به روزهای افتخار نزدیك شویم، باید با احتیاط حساب شده و در ضمن با همكاری با خودروسازان بزرگ حركت كنیم و در بازارهایی مانند كشورهای عربی و آسیای میانه شبه قاره هند كه هم به ایران نزدیكند و دارای اشتراكات فرهنگی نیز هستند، با ایجاد مراكز خدمات پس از فروش حركت كنیم و برای یافتن راه های صادراتی جدید و تعامل تكنولوژیك با شركت هایی مانند پژو و رنو در پروژه هایی شبیه پژو SD و ال -۹۰ همكاری كنیم تا گام به گام به روز افتخار نزدیك شویم.

امین آزاد

منبع : روزنامه همشهری