حفظ قانون، مهم‌تر از تصویب آن است

آن‌هایی که دکتر سیادتی را می‌شناسند و البته تعدادشان هم کم نیست، می‌دانند که پیدا کردن فرصتی در بین برنامه‌های فشرده این استاد پیشکسوت و فعال عرصه پزشکی برای مصاحبه‌ای هر چند کوتاه، کار دشواری است. پس از پیگیری‌های بسیار، بالاخره توانستیم ساعتی را با رئیس شورای‌عالی نظام پزشکی بنشینیم و درباره شورای‌عالی و سازمان نظام پزشکی گفتگو کنیم.
▪ ابتدا از بحث جایگاه و وظایف شورای عالی نظام پزشکی شروع کنیم. لطفاً برای خوانندگان ما در این مورد توضیح دهید.
ـ شورای عالی در چارچوب سازمان نظام پزشکی، به عنوان یکی از ارکان اصلی سازمان و در واقع قلب تپنده مجموعه است. در مورد جایگاه آن هم به نظر من، نگاهی به وظایف گسترده و مهمی که بر عهده آن گذاشته شده، خود بهترین بیانگر اهمیت و نقش آن در مجموعه سازمان نظام پزشکی است. طبق قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی مصوب مجلس شورای اسلامی، اجرای دقیق وظایف مقرر در ماده ۳ قانون نظام پزشکی و نظارت مستمر بر حسن اجرای آن‌ها از طریق ریاست کل، نظارت بر عملکرد نظام پزشکی شهرستان‌ها، تهیه و تنظیم دستور‌العمل‌های لازم برای اجرای قانون سازمان، انحلال هیأت مدیره شهرستان‌ها و برگزاری انتخابات مجدد، تصویب بودجه سالیانه و حتی تصویب آیین‌نامه مجمع عمومی از جمله وظایفی است که بر عهده شورای عالی قرار دارد و این نشانگر اهمیت و جایگاه شورای عالی در مجموعه نظام پزشکی است.
▪ یکی از موضوعات قابل توجه در عملکرد این دوره شورای عالی نظام پزشکی، تعامل پررنگ و چشمگیر آن با مسؤولان و نهاد‌های مختلف بوده است؛ علت این رویکرد چیست؟
ـ قانون جدید سازمان نظام پزشکی که دوره جدید شورای عالی و تشکیلات سازمان بر اساس آن شکل گرفته، نسبت به قانون قبلی یک قانون مترقی و توسعه‌یافته است که در آن وظایف و اختیارات جدید و متنوعی به سازمان واگذار شده است. نکته مهم هم این‌که حفظ این قانون و اجرای آن، از تصویب اولیه‌اش مهم‌تر است و این کار راحتی نیست. بنابراین ما در همان ابتدای کار، برای آن که بتوانیم شروع خوبی در اجرای این قانون داشته باشیم، تعامل و رایزنی با مسؤولان مملکت را در دستور کارمان قرار دادیم. از جمله در اولین جلسه شورا خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و ایشان هم ضمن لطف فراوان به سازمان و اعضای شورای عالی، تأکید کردند که در صورت لزوم در مورد همکاری دستگاه‌های مختلف با سازمان سفارش‌های لازم را به دولت و مجلس خواهند نمود.
پس از آن هم در همان ابتدای انتخاب آقای دکتر احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری، دیداری با ایشان داشتیم و در آن‌جا هم دیدگاه‌ها و دغدغه‌های منتخبین جامعه پزشکی را به ایشان منتقل کردیم و ایشان هم تأکید کردند که دولت در مقابل هیچ یک از اقشار ملت قرار ندارد و دست‌بوس همه آحاد جامعه است.
همچنین ملاقات‌هایی هم با رئیس مجلس شورای اسلامی داشتیم و ایشان تصریح کردند که تعرفه‌‌های نظام پزشکی کاملاً قانونی است و مجلس هم احترام زیادی برای پزشکان قائل است و حتی به این نکته اشاره کردند که مردم نه تنها در زمان حیات، بلکه در زمان ممات هم به پزشکان نیاز دارند.
البته نباید فراموش کنیم که رئیس کل سازمان هم در برقراری این تعاملات و ایجاد این روند مثبت، نقش به‌سزا و تأثیرگذاری داشتند.
▪ جز رهبر معظم انقلاب و رؤسای قوا، آیا با دیگر مسؤولان اجرایی هم تعامل و ارتباطی برقرار شد؟
ـ بله، ما علاوه بر این دیدار‌هایی که ذکر شد، در جلسات شورای عالی به تناوب از مسؤولان مختلف اجرایی دعوت کردیم و مسائل مرتبط را با آن‌ها طرح نمودیم. از جمله در جلسه مشترکی که با وزیر بهداشت و معاونین وی داشتیم، تأکید شد که سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت، دو بال کبوتر سلامتی کشور هستند که باید هماهنگ با هم عمل کنند. همچنین دیداری نیز با مرحوم کریمی‌راد، وزیر محترم دادگستری وقت داشتیم که نکات ارزشمندی درباره مسائل مختلف مرتبط با سازمان به ویژه موضوعات انتظامی و شکایات مطرح کردند. مهندس ضرغامی، رئیس سازمان صداوسیما هم دیگر مهمان جلسات شورای عالی بود که در مورد موضوع تبلیغات مسائل پزشکی و بهداشتی در صداوسیما و نیز محتوای برخی برنامه‌های رادیو و تلویزیون که مطالبی علیه پزشکان در آن‌ها مطرح می‌شود با ایشان صحبت شد و مشکلات و خواسته‌های دو طرف بیان گردید. آقای مصری هم پس از انتصاب به عنوان وزیر رفاه، در یکی از جلسات شورا حاضر شد و دیدگاه‌های خود را بیان نمود و نظرات ما را هم شنید.
یکی از مهم‌ترین تعاملات این دوره شورا هم ارتباط خوب و فعال با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بود که باعث شد در مجموع مواضع‌ هماهنگی بین سازمان و مجلس ایجاد شود که اوج آن در زمان تصویب لایحه بودجه و موضوع بند «ک» تبصره ۱۴ مشاهده شد.
▪ یکی از نکات قابل توجه‌ در این دوره شورای‌عالی، برگزاری برخی جلسات، در شهرستان‌هاست. لطفاً در این‌باره توضیح دهید.
ـ حرکتی که در این دوره از شورا برای اولین بار صورت گرفت، تشکیل برخی جلسات شورای عالی در شهرستان‌ها بود که اولین آن‌‌ها در مشهد، دومین جلسه در ارومیه و آخرین آن‌ها همین تیر‌ماه گذشته در اصفهان برگزار شد که در حاشیه این جلسات، دیدار‌هایی با مقامات مختلف استانی و دست‌اندرکاران امور پزشکی آن استان‌ها انجام شد و این حرکت در زمینه حل برخی مشکلات آن‌ها بسیار مؤثر بود.
یکی دیگر از شاخص‌های مهم این دوره، دایر نمودن دبیرخانه کمیسیون‌های مشورتی به عنوان بازوی کارشناسی شورا و سازمان و به ویژه در زمینه بررسی لوایح و آیین‌نامه‌ها است که جلسات مستمری دارند و در زمینه بررسی و کارشناسی طرح‌ها و آیین‌نامه‌های مربوطه اقدامات مناسبی انجام می‌دهند.
تعامل و هماهنگی با سازمان‌های بیمه و سایر سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط و نیز تشکیل و راه‌اندازی شورای هماهنگی استان‌ها، از دیگر اقدامات ارزشمند این دوره بوده است.
▪ مهم‌ترین مصوبات شورای عالی در این مدت چه بوده است؟
ـ شورای عالی در این مدت ۱۴۳ مصوبه داشته که شاید در کنار مواردی چون تعرفه‌های خدمات پزشکی و بودجه سالانه سازمان که هر ساله به تصویب می‌رسد، تنظیم و تصویب ۱۱ آیین‌نامه بر اساس شرح وظایف جدید، از مهم‌ترین آن‌ها بوده است. این آیین‌نامه‌ها عبارتند از: آیین‌نامه‌ نحوه تشکیل جلسات و فعالیت شورای عالی، آیین‌نامه کمیسیون‌های مشورتی، آیین‌نامه نحوه تشکیل و فعالیت‌ شورای هماهنگی استان‌ها، تصویب چارت تشکیلات درون سازمانی، آیین‌نامه انتظامی سازمان، آیین‌ دادرسی، آیین‌نامه نحوه تبلیغات و آگهی‌های پزشکی، بهداشتی و دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی، آیین‌نامه نحوه نظارت شورای عالی بر عملکرد شهرستان‌‌ها، آیین‌نامه داخلی مجمع عمومی سازمان و دستور‌العمل‌ اجرایی نحوه عضویت نخبگان ایرانی علوم پزشکی خارج از کشور و نیز تدوین سیاست‌های کلان سازمان. در مجموع می‌توان گفت که این دوره، پرکارترین دوره شورای عالی بوده است.
▪ آیا عدد و رقمی هم برای مقایسه عملکرد و فعالیت‌ این دوره شورا با ادوار قبل در اختیار دارید؟
ـ بله. در دوره جدید فعالیت‌ سازمان با شکل فعلی که در واقع از سال ۷۰ شروع شده، تا به حال این چهارمین دوره فعالیت شورای عالی است. طبق آمار، در دوره اول یعنی فاصله سال‌های ۷۰ تا ۷۵، شورا ۲۸ جلسه و ۳۰ مصوبه داشته است. در دوره سال‌های ۷۵ تا ۷۹ هم شورا ۲۲ جلسه و ۵۹ مصوبه داشته و در دوره سوم یعنی ۷۹ تا ۸۳ هم شورا با ۲۴ جلسه، ۸۷ مصوبه داشته است. اما در دوره اخیر، شورا در همین مدت ۲ سال و چند ماه، ۳۱ جلسه داشته و ۱۴۳ مصوبه را هم از تصویب گذرانده است. حضور اعضای شورا در جلسات هم بسیار پررنگ بوده، به گونه‌ای که میانگین حضور اعضا در جلسات در سال‌های ۸۴ و ۸۵ حدود ۹۷ درصد بوده است. همه این تلاش و همت همکاران هم به این موضوع برمی‌گردد که همه باور داشته‌اند حفظ و اجرای این قانون، سخت‌تر از تصویب آن است و این مسأله تلاش مضاعفی می‌خواهد.
▪ در صحبت‌های شما تأکید زیادی بر قانون جدید وجود دارد؛ علت این تأکید چیست؟
ـ به نظر من مهم‌ترین تفاوت این دوره با سایر دوره‌های شورای عالی که خود من هم در آن‌ها حضور داشته‌ام، همین وجود قانون جدید و مترقی سازمان است. در ادوار گذشته و بر اساس قانون قدیم، سازمان بیشتر در حاشیه قرار داشت و نهایتاً در نقش یک مشاور بود و فعالیت‌های جدی و اجرایی نداشت، اما قانون جدید اختیارات وسیع و مختلفی را در حوزه‌های مختلف به سازمان بخشیده و در واقع بخش زیادی از این‌ها، از دستگاه‌های دیگر گرفته و به سازمان داده شده است و برخی مشکلات و مقاومت‌هایی هم که در مسیر اجرای آن‌ها‌ ایجاد می‌شود، ناشی از واکنش‌ به این مسأله است. البته همه می‌دانیم که با تصویب قانون، کار کامل نمی‌شود؛ بلکه باید با حضور و مشارکت همه اعضای جامعه پزشکی و انتخاب افراد صالح، کاردان و دلسوز، یک نظام پزشکی قدرتمند شکل بگیرد و متولی اجرای قانون شود.
▪ چقدر سازمان و شورای عالی را در تحقق این هدف موفق می‌‌بینید؟
ـ موفقیت سازمان و جامعه پزشکی وقتی حاصل می‌شود که پزشکان با هم مهربان و متحد باشند و قدر توانایی‌های خودشان را بدانند و در آن صورت است که دیگران هم به آن‌ها احترام خواهند گذاشت و قدر آن‌ها را خواهند دانست.
خوشبختانه در این دوره، تا به حال این مسأله به نحو خوبی وجود داشته و با همین رویکرد بوده که سازمان توانسته در مقابل تهدیدات گوناگونی که علیه آن وجود داشته و بحث‌هایی که برای لغو قانون و یا سلب اختیارات مطرح می‌شود، ایستادگی کند و آن‌ها را بی‌اثر نماید. البته در این میان، شخصیت و تجربه رئیس کل سازمان، آقای دکتر صدر هم در هدایت و کنترل مطلوب شرایط، نقشی منحصربه‌فرد ایفا کرده است. شاید بهترین تبلور و جلوه این همبستگی و اتحاد، موضوع بند «ک» تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۸۶ بود که یک حرکت هماهنگ و همه‌جانبه در جامعه پزشکی در سراسر کشور ایجاد کرد و باعث انسجام جامعه پزشکی شد. در این ماجرا، تمام نظام پزشکی‌های کل کشور، شورای هماهنگی استان‌ها، کمیسیون‌ بهداشت و درمان مجلس، نمایندگان پزشک حاضر در سایر کمیسیون‌ها، انجمن‌های علمی تخصصی سراسر کشور و حتی وزرای پزشک کابینه‌های قبلی همه به صحنه آمدند و موضع‌گیری‌ کردند تا نتیجه به دست آمد و این نشان داد که اگر اعضای جامعه پزشکی با هم متحد باشند، می‌توانند مشکلات را رفع کنند.
▪ یکی از انتقاد‌ات و بهانه‌هایی که باعث برخی حملات به جامعه پزشکی می‌شود، تخلفاتی است که از سوی بعضی پزشکان رخ می‌دهد؛ در این مورد چه نظری دارید؟
ـ بررسی‌ها نشان می‌دهد که در جامعه پزشکی، تنها ۱ تا ۲ درصد افراد خطاکار وجود دارد که این مسأله در تمام اقشار و گروه‌های دیگر هم دیده می‌شود. اما بدنه جامعه پزشکی، افراد شریف و ارزشمندی هستند که خودشان هم به این تخلفات حساسند و اصولاً هم جامعه پزشکی، یکی از گروه‌های ایثار‌گر کشور ما است که در صحنه‌های مختلف از جمله جنگ تحمیلی، فداکاری خود را نشان داده و افتخار‌آفرینی کرده و در سال‌های اخیر هم در زمینه‌ پیشرفت‌ها و افتخارات علمی، در کشور پیشتاز بوده است، به گونه‌ای که در حال حاضر انواع خدمات تشخیصی و درمانی با بهترین کیفیت و هزینه‌های بسیار پایین‌تر از کشور‌های پیشرفته، در ایران صورت می‌پذیرد. اما به هر حال خود جامعه پزشکی باید مراقب باشند که همه حریم‌ها را رعایت کنند تا امکان خرده گرفتن و بهانه‌تراشی ایجاد نشود. البته به این نکته هم باید توجه داشته‌ باشیم که پزشکان، به دلیل قداستی که این کسوت دارد، حتی اگر اعتراضی هم به برخی مسائل دارند، نمی‌توانند روش‌های اعتراضی مشابه سایر اقشار و صنوف را به کار گیرند.
▪ با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.

منبع : مجله نظام پزشکی