تعاونی ها و جهانی شدن

می گویند جهانی شدن پدیده ای است که مردم جهان را در یک جامعه واحد به هم پیوند می دهد به طوری که نقش مرزها در تصمیم گیری ها و فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به حداقل می رسد. جهانی شدن با توجه به منافع استعماری قدرت های جهانی در فرآیند جهانی سازی دنیای امروز می تواند مثل شمشیری دو لبه عمل کرده و برای هر کشور سود و زیان هایی در پی داشته باشد. جهانی شدن چه بد یا خوب زندگی روزمره همه ما را تحت تأثیر قرار داده است. برخی معتقدند جهانی شدن موجب افزایش تجارت شده و نتیجتاً مردم را ثروتمندتر کرده ولی برخی دیگر معتقدند که این پدیده به رشد شرکت های بزرگ جهانی کمک کرده و تأثیرات منفی در اشتغال داشته است. عده ای معتقدند جهانی شدن مانند موجی عظیم است که همه را با خود خواهد برد بنابراین ضروری است از این موج ایجاد شده به بهترین وجه ممکن برای توسعه کشور استفاده کنیم. با نگاه خوشبینانه به پدیده جهانی شدن درمی یابیم که طی چند دهه اخیر، جهانی شدن موجب رشد تولید ناخالص داخلی در جهان شده و سرمایه گذاری خارجی خصوصاً در کشورهای جهان سوم از رشد سریعی برخوردار شده است.
جهانی شدن پروسه ای فعال است که به طور مداوم، مستمر و هماهنگ در حوزه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی جهان اتفاق می افتد. برای ورود به فرآیند جهانی شدن، ایجاد فضای رقابتی مهمترین زمینه ورود را فراهم می کند. ایجاد فضای رقابتی به تبع آن افزایش قدرت رقابت اقتصاد ملی از اهم وظایف دولت ها خصوصاً بین کشورهای در حال توسعه است. ایجاد فضای رقابتی موجب رشد بخش های سودرسان از طریق گسترش بازار محصولات، از سطح داخلی بازار بین المللی خواهد شد. تغییر مقررات جاری در بازار نیروی کار، یکی از مشخصه های اصلی جهانی شدن است. مضافاً اینکه، خصوصی سازی نهادهای دولتی و آزادسازی های تجاری و مالی بین المللی باعث شده اند که شرایط کاری تغییر یابد. در بسیاری از کشورها شاهد گسترش اقتصاد غیررسمی و تجزیه و تنزل روابط کارگری و بدتر شدن شرایط و سختی کار می باشیم. در حالی که کار شایسته حق همه افراد است و این حق در ارزش ها و احساس رضایت شاغلین مطرح است. کار شایسته افراد به معنی داشتن آینده روشن، شرایط خوب کار، توازن بین زندگی و کار افراد، تساوی جنسیت و قادر بودن افراد برای رقابت در بازار، دریافت سهم عادلانه ای از ثروت و جلوگیری از تبعیض در محل کار و همبستگی نیروی کار برای احقاق حقوق خود است. بنابراین هر جا که مشخصه هایی نظیر بیکاری غیرارادی و فقر، سوءاستفاده از نیروی کار و کار خردسالان، عدم امنیت شغلی و درآمدی افراد، عدم بستر کار شایسته برای افراد آن کشور مهیا نشده است و باید راهکارهای لازم برای جبران آن فراهم شود.
کارآفرینان و کارگرانی که در اقتصاد غیررسمی مشغول به کار هستند هیچ گونه ابزاری جهت رساندن صدای خود و قدرت مانور و چانه زنی ندارند ولی گردآوری آنها حول محوری به نام تعاونی امکان اتخاذ تصمیمات گروهی را مقدور ساخته و قدرت دفاع آنها را در اموری از قبیل قیمت خرید کالا، بازاریابی، تأمین مالی و غیره افزایش می دهد. همین طور تعاونی های مصرف و تولید به خاطر ماهیت دموکراسی خود قادرند که مردم را تقویت و نتیجتاً شکاف ساختاری بین عملکرد اقتصادی و اجتماعی ناشی از جهانی شدنرا ترمیم کنند. سازمان هایی نظیر اتحادیه های اعتبار و بیمه های تعاونی تماماً با هدف ایجاد امنیت های مالی برای افراد درست شده و باعث تجهیز سرمایه های منطقه ای و محلی برای توسعه بنگاه ها در مناطق می شوند.
یک مثال عینی از نقش تعاونی ها در جهانی شدن مربوط به کشور سنگاپور است. این کشور با جمعیتی معادل چهار میلیون نفر وسعتی برابر با ۶۴۸ کیلومتر مربع جزو کشورهایی است که به سرعت سیستم جهانی شدن اقتصاد را از طریق آزادسازی های مختلف تجاری، مالی و غیره پذیرفت و همزمان به سیستم تعاونی های خود بسیار بها داد. مثال بارز این امر شبکه تعاونی NTUC است که دارای شاخه های مختلفی است، مثلاً یک شاخه، مسئولیت تأمین مالی اعضای خود را به عهده دارد که حدود یک میلیون نفرند، بخش دیگر آن بزرگترین فروشگاه زنجیره ای غذایی را اداره می کند که در آن موادغذایی به قیمت بسیار ارزان تری در مقایسه با رقبا در بازار عرضه می شود. در نتیجه تعاونی ها در سنگاپور مؤلفه ای مهم برای ساختار تأمین اجتماعی مردم محسوب می شوند. تعاونی های سنگاپور این مطلب را دقیقاً فهمیده اند که برای رویارویی با چالش جهانی شدن می بایست از قالب سنتی خود بیرون آمده و وظایف جدیدی را برای خود تعریف کنند. آنان برای کسب و حفظ توان رقابت، اقدامات فراوانی نظیر استخدام افراد حرفه ای و متخصص، به کارگیری فن آوری اطلاعات برای دسترسی بهتر به اعضا و مشتریان، کوشش جهت افزایش کارایی را انجام داده اند.اما سؤال اصلی اینجاست که واقعاً چگونه تعاونی های سنگاپور توانسته اند قدرت رقابتی خود را در بازار حفظ کنند و بتوانند پا به پای بخش خصوصی با آنها رقابت کنند پاسخ این سؤال قطعاً ارائه یارانه دولت به تعاونی ها نیست زیرا آنها هیچ اتکایی به منابع دولتی ندارند بلکه تنها به اتکای راهبردهای مطلوب مناسب بازرگانی و تجاری خود بوده که توانسته اند موفق شوند. آنها همواره به دنبال راه هایی برای کاهش هزینه خود و ارائه خدمت خوب به اعضا هستند.
به طور مثال در تعاونی NTUC INCOME که مسائل مالی اعضا و کمک های مالی به آنان را در اختیار خود دارد، هزینه های تعاونی به طور متوسط ۱۲درصد کمتر از هزینه های بنگاه های مشابه است و درآمد خود را نیز از مازاد دریافتی صندوق بیمه و یا کسانی که عضو تعاونی هستند، تأمین می کند. استفاده از فن آوری اطلاعات، استخدام نیروهای کارا و استفاده از فرآیندهای مؤثر در جریان خدمات و کاهش اتلاف منابع مهم ترین عوامل افزایش کارآیی این تعاونی هاست. آنها قادرند در مواقع خاص بخصوص شرایط نامناسب اقتصادی (بخصوص تعاونی های بیمه واعتبار) کمک های مالی لازم را در اختیار اعضای خود گذاشته و امنیت مالی لازم را برای اعضا ایجاد کنند.تعاونی ها برای رویارویی با چالش جهانی شدن می بایست دست به اقداماتی بزنند تا مانند تعاونی های کشور سنگاپور بتوانند موقعیت رقابتی خود را حفظ و با معضلات ناشی از آن مبارزه کنند. از جمله اقدامات لازم در این خصوص اجرای مدیریت حرفه ای و مجهز شدن به بهترین بینش های مدیریتی، استفاده مؤثر از فن آوری اطلاعات، اتحاد راهبردی با یکدیگر و تعاون بین تعاونی ها برای مقابله با رقبا، تشویق و ارج نهادن به روح تعاونی و خلاقیت مداوم برای حفظ قدرت رقابت است. در دنیای رقابتی امروز و در فضای اقتصاد جهانی انجام «امور اداره شرکت مانند گذشته» به معنای خارج شدن از گردونه و بازار است.
کلیه بنگاه ها بهتر است شعارهایی مانند «بهتر از دیروز»، «ارزانتر از دیروز» و «سریع تر از دیروز» را سرلوحه کار خودشان قرار دهند تا شاید بتوان این شعارها را همان تعریف معنی دار از لغت خلاقیت و کارآفرینی دانست.برخی بر این باورند که کارکرد تعاونی فقط فقرزدایی و مورد استفاده گروه های کوچک صنفی است. هر چند برای تونمندسازی مجموعه های کوچک مؤثر است، اما تعاونی ها می توانند با رشد افقی و عمودی سازمانی خود در اقتصاد جهانی موجب انباشت سرمایه شوند. قابل توجه این است گردش مالی تعاونی ها می تواند جایگزین اقتصاد نفتی ایران شود. اتحادیه جهانی تعاون (ICA) در سال۲۰۰۵ فهرست ۳۰۰ تعاونی موفق جهان را منتشر کرد که بیش از ۵۰ میلیارد دلار گردش مالی داشتند یعنی نزدیک عواید یکساله فروش نفت ایران در سال گذشته. این مسئله بیانگر چرایی اهتمام در توجه به تعاونی ها را در کشور می رساند.‎/

منبع : روزنامه ایران