دیپ ایمپکت Deep Impact

در روز ۴ جولای فضاپیمای دیپ ایمپکت ناسا به طور موفقیت آمیزی ایمپکتور مسی ۳۷۲ کیلوگرمی اش را به سمت دنباله دار تمپل۱ پرتاب کرد. دوربین بیرونی سفینه این شیرجه ی کشنده را هنگامی که فضاپیمای مادر لحظه ی تصادم و اثراتش را با دوربینها و طیف سنجهایش ثبت می کرد، ظبط کرد.
دو ماه بعد که اخترشناسان هنوز فیزیک و طبیعت مواد و آوار حفرشده را مطالعه می کردند، کم کم متوجه شدند که نتایج آزمایشات، تئوریهای درباره ی شرایط منظومه ی شمسی اولیه را تغییر می دهد، منظومه ای که در آن این آثار باستانی (دنباله دارها) شکل گرفته ا ند. آخرین نتایج در این باره در نشست علوم سیاره ای انجمن نجوم آمریکا و همچنین در شماره ی هشتم سپتامبر نشریه ی science express ارائه شده اند:
در روز ۱۵ مه در سطح دنباله دار، ۶ فوران رخ داد.به نظر می آمد که بیشتر فورانها در مناطقی که خورشید در حال طلوع است سرچشمه می گیرندو باید معلول آزاد شدن ترکیبات فرّار نزدیک به سطح دنباله دار هستند.
اعضای تیم دیپ ایمپکت شکل الگوی هسته ی دنباله دار را استنتاج کرده اند. اندازه ی جدید تمپل۱ ۹/۴ در ۶/۷ کیلومتر بدست آمده است که این به طور قابل ملاحظه ای کوچکتر و کروی تر از دنباله دار ۱۴ کیلومتری است پیشنهاد شده بود.
تیم دیپ ایمپکت ادعا می کند که اولین دهانه ی برخوردی روی یک دنباله را رصد کرده اند. لبه ها و حاشیه های برجسته و دیواره های شیبدار به خصوصیات کروی دنباله دار وابسته اند. این دهانه های نشانه دار در هیچ عکس دیگری از هسته های ستاره های دنباله دار دیده نشده اند، مثل عکسهای غبار ستاره ای دنباله دار ۸۱P/Wild ۲.
ایمپکتور به صورت اُریب با دنباله دار برخورد داشت که باعث رساندن میزان غبارهای حفر شده(به بیرون ریخته) به حداکثر می شود. در مجموع، تصادم ۱۱ هزار تن پودر غبار رقیق را به بیرون پرتاب کرد که باعث شد تا دنباله داربرای چند روز درخشانتر شود. حرکت و رفتار مواد بیرون ریخته شده بعد از تصادم نشان می دهد که دنباله دار توسط جاذبه ی خودش نگاهداشته شده نه توسط پیوند پیوند ساختاری بین خرده های دنباله دار.
جرم هسته ی تمپل۱ حدود ۷۲ تریلیون تُن است و چگالی اش حدود ۶/۰گرم در هر سانتی متر مکعب است. این مقدار، اعضای تیم را سوی این نتیجه سوق داد که تمپا۱ یک کپّه ی قلوه سنگ پر منفذ است، بدنی سست که به سخختی توسط جاذبه نگاه داشته شده.
مدلهای ساخته شده بر مبنای اندازه گیری حجم غبارهای بیرون ریخته، منافذ و گرانش دنباله دار نشان میدهد که دهانه احتمالاً حدود ۱۰۰ متر عرض و ۳۰ متر عمق دارد، اگرچه حجم غبار دیدن مستقیم شکاف برخورد را مشکل می کند.
قبل از اینکه دانشمندان بتوانند به طور قطع این را تعیین کنند که آیا می توانند از طریق عکسها دهانه را ببینند یا نه، آنالیز بیشترعکسها لازم است.
رصدهای طیفسنجی، لایه های مجزا را آشکار ساخت. بعد از اولین انفجار گلوله ی گاز و پلاسمای داغ طیفسنج های فضاپیما که در نزدیکی دنباله دار بود یخ آب را شناسایی کردند.
جسیکا سان شاین(Jessica M. SumShine) عضو تیم می گوید: وقتی بخارآب کنار می رود ،این اولین چیزی است که ما می بینیم، پس یخ باید در نزدیکی سطح باشد.
دنباله دار شامل:
آب، دی اکسید کربن، هیدروژن سیانید، متیل سیانید و مولکولهای دیگر می باشد.کمی دورتر تلسکوپ فضایی اسپیتزر مواد معدنی مانند اکسید آلومینیوم، کلسیت و الیوین.
علاوه بر این اسپیتزر مولکولهایی یافت که هرگز قبلاً در دنباله دارها دیده نشده بودند، مثل: هیدراتهای کربن آرومانیک چند حقله ای.
کری لیس(Carey M. Lisse ) از اعضای گروه می گوید:این یک طیف سنجی فوق العاده بود. غبار نه بر اثر تصادم صدمه دیده بود نه بر اثرافزایش چند درجه ای دما. تمام این نتایج نشان می دهد که ذرات بیرون ریخته در اثر تصادم می توانند ذرات خاستگاهی ای باشند که مواد خام اصلی دنباله دار را در زمان شکلگیری اش (در زمان تولد منظومه ی شمسی) نشان می دهد.
طیفهای اسپیتزر به ترکیباتی چون کربناتها و رُس ها هم اشاره می کند. عموماً تصور می شود که این مواد تنها در فرآیندهای شیمیایی در حضور آب شکل می گیرند. بدین گونه ممکن است که مواد بیرون ریخته از دنباله دار مواد اصلی و بنیادی منظومه ی شمسی نباشند و طی میلیاردها سال درون دنباله دار تولید شده باشند.
آیا کربناتها می توانند در طی دوره های زمانی فوق العاده طولانی و بدون آب مایع داخل دنباله دار شکل گیرند؟ آیا اصلاً این دنباله دار به اندازه ی کافی برای شکلگیری آب ذوب شده اند؟ آیا ممکن است دنباله دار از مواد گرفته شده از نقاط مختلف منظومه ی شمسی تشکیل شده باشد؟ مطالعات آینده به این سؤالات پاسخ خواهد داد.
مایکل ای. هرن(Michael A Hearn ‌) سرپرست تیم علمی دیپ ایمپکت برنامه ی فرستادن فضاپیمای در حال کار به ملاقات با دنباله دار ( ۸۵P/Boethin) در سال ۲۰۰۸ را طرح ریزی می کند، ولی بودجه ی این عملیات هنوز معلّق است. بعد از boethin سرنوشت عملیات نامشخص است. هرن می گوید: ما می دانیم که دیر پروازی از نزدیک Tempel ۱ صورت نخواهد گرفت، ما سوخت کافی برای رفتن به سوی این دنباله دار نداریم.

http://www.persianastronomy.blogfa.com/